Het was dertien jaar geleden dat SP-Kamerlid Harry van Bommel samen met activiste Krista van Velzen – zij zou later ook Kamerlid worden – uit protest tegen de aanwezigheid van Amerikaanse kernwapens de luchtmachtbasis Kleine Brogel in België bestormde. Sindsdien liet de aanwezigheid van deze atoombommen op Europees grondgebied hem niet meer los. Nu zelfs Ruud Lubbers de aanwezigheid van de massavernietigingswapens in Volkel bevestigt, doemt de vraag op waarom dit publieke geheim nog steeds officieel in nevelen gehuld blijft. Plus: gaat minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans wél voor openheid zorgen?
Ieder Kamerlid dat naar de atoomwapens op Volkel vraagt, krijgt nul op het rekest. Waarom?
“Het is het uitgangspunt van de NAVO bevestigend noch ontkennend op beantwoorden op de aanwezigheid van deze nucleaire wapens. Een overblijfsel uit de Koude Oorlog ben ik bang. De Nederlandse regering gaat daar in mee.”
En wellicht zelfs een aardige parlementaire traditie, zegt de cynicus. Wat is het belang om de openbaarheid op dit punt na te streven? Ze liggen er, dat weet iedereen.
“Die bommen zijn ontwikkeld in de jaren zestig. Andere tijden, andere mondiale verhoudingen. Dat weten de Amerikanen ook, daarom willen ze deze kernwapens moderniseren. Deze B-61 bommen worden uitgerust met bestuurbare staartvinnen. Lagen ze daar dus eerst als strategisch wapen – om het machtsevenwicht te behouden – na die modernisering zijn ze dus tactisch inzetbaar. Daar ben ik op tegen.”
Ook al is de kans op een nucleair conflict gering te noemen…
“Waarom die dingen moderniseren dan? Europa blijft op deze manier opgezadeld zitten met die kernwapentaak. Terwijl in Duitsland en België stemmen opgaan om daarmee te stoppen. Zelfs Maxime Verhagen heeft zich enkele jaren geleden bij die geluiden aangesloten toen hij een brief schreef samen met zijn Duitse collega Guido Westerwelle. Die modernisering gaat de Obama-regering miljarden dollars kosten. Dat geld steekt hij er niet in om ze vervolgens weg te halen. Dat betekent dus dat die B-61’s hier blijven liggen. Dat heeft dus niets te maken met de kernontwapening die Obama in eerste instantie beloofd had. Een zéér onwenselijke situatie.”
Maar die discussie kan dus pas beginnen wanneer er openheid is over de aanwezigheid van die wapens?
“Exact.”
Nu wilt u opheldering van minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans. Zijn voorgangers hebben altijd gezwegen. Waarom zou Timmermans met die ‘traditie’ breken?
“Dan stel ik u eerst een wedervraag. Welk PvdA-Kamerlid zei op woensdag 6 april 2011 tijdens een Algemeen Overleg over de NAVO het volgende: “Waar die wapens ook liggen – ik zeg tegen de Brabanders onder ons: dat is niet ver weg – zij kunnen wat de PvdA betreft worden meegenomen, liever vandaag dan morgen. (-)Die wapens dienen geen enkel doel en liggen letterlijk en figuurlijk alleen maar in de weg.””
Frans Timmermans?
“Juist, die dus. Ik heb hier een heel lijstje van dergelijke uitspraken van Timmermans liggen dus als hij geloofwaardig wil blijven, moet hij nu maar eens open kaart gaan spelen. Hij heeft al genoeg mensen teleurgesteld met zijn wisselende meningen over de Palestijnse status, Kunduz en wat dies meer zij. Timmermans moét opheldering geven over Volkel.”
Afsluitende vraag. U diende bij het pantserinfanteriebataljon de Limburgse Jagers en bent dus bekend met de mores van het militaire bestaan. Wat zegt het over het veiligheidsbeleid tijdens de Koude Oorlog dat begin jaren zestig een Amerikaanse kolonel de dienstplichtige vaandrig – de laagste officiersrang binnen de Koninklijke Luchtmacht – Ruud Lubbers om advies vroeg inzake de opgeslagen atoombommen?
“Daar hebben de Amerikanen een mooi spreekwoord voor: Never let the truth get in the way of a good story.”
