Pas zat ik in een radioprogramma met voormalig LPF-Kamerlid Joost Eerdmans, waar we discussieerden over de stelling of politici ongeschonden de politiek uit kunnen komen. Gerrit Zalm, Ella Vogelaar, Wynand Duyvendak… er zijn veel voorbeelden van oud-politici met een gekrenkte reputatie. Joost Eerdmans had ook moeite gehad een baan te vinden na zijn politieke carrière. Ik zei dat politici niet zo moeten zeuren: de arbeidsmarkt is flexibel, dus waarom die van politici niet? Ik kreeg bijval van een burger die opbelde: hij vond het terecht dat politici na hun politieke carrière geen baan meer kregen, sterker nog: ze zouden juist strafrechtelijk vervolgd moeten worden voor hun falende beleid.
Wat zou deze meneer vinden van het Amsterdamse gemeentebestuur, vraag je je af. Vandaag kwam een vernietigend rapport uit waaruit blijkt dat rond de aanleg van de Noord-Zuidlijn ongeveer alles fout is gegaan wat fout kon gaan, dat wethouders de ene na de andere fout maakten, evenals de Amsterdamse gemeenteraad, die nooit tot het besluit had mogen komen om de metrolijn aan te leggen. Journalisten beginnen vrijwel meteen te spreken over de politieke gevolgen: moet Job Cohen opstappen? Wie valt er iets te verwijten? Er zullen veel burgers zijn die wederom concluderen dat de politiek niet deugt en dat politici incapabel zijn. Is dat nou echt zo?
Politici hebben moeilijk werk, ze moeten beslissingen nemen die ze nooit nemen over zaken waar ze vaak geen verstand van hebben. Complicerende factor: politici lijken vooral op elkaar, dus ze hebben allemaal dezelfde kennis, ideeën en valkuilen: ze vullen elkaar niet aan. Was het niet handig geweest als er wat meer betonstorters, loodgieters en timmerlui in de Amsterdamse gemeenteraad hadden gezeten? Zij hadden destijds vast opgemerkt dat de risico’s van de verbouwing van een huis of een badkamer al groot zijn, laat staan de risico’s van een metrolijn. Ze hadden vast ook gezegd dat je met tegenvallers bij de bouw rekening moet houden. De hoogopgeleide gemeenteraadsleden van Amsterdam waren daar blind voor.
Politici kunnen alleen beslissingen nemen als er binnen partijen, besturen en vertegenwoordigende organen voldoende diverse meningen bestaan. En wat valt op? Die diversiteit is er grotendeels niet. Kijk eens naar de Amsterdamse kandidatenlijst van de PvdA voor 2010: slechts een enkeling heeft geen HBO-opleiding, tweederde is universitair opgeleid en een vijfde heeft een doctoraat. Het klinkt heel geleerd, maar in de praktijk zijn zoveel geleerde zielen bij elkaar vooral dom: afgewogen besluiten kun je alleen nemen als je ook huisvrouwen, werklozen en bouwlui op de lijst hebt. Misschien had het de Noord-Zuidlijn voorkomen.
Maar kunnen we bestaande politici verwijten dat ze als gevolg hiervan stomme beslissingen nemen? Nee, beste burger: u bent zelf het probleem. Veel partijen zijn inderdaad niet erg slim bezig, dat klopt. Ze nemen lichtvaardig besluiten die nooit genomen hadden mogen worden. Maar als burgers zich niet voor de kandidatenlijsten aanmelden, zullen de partijen toch gewoon hun eigen incrowd op de lijst moeten zetten. Iemand moet het doen. Wilt u betere besluiten, dan zult u zelf actief moeten worden. Uw pleidooi dat politici die slechte besluiten nemen maar op moeten stappen, is zinloos zolang u niet zelf bereid bent een bijdrage aan datzelfde bestuur te leveren. Wilt u niet? Dan heeft u de Noord-Zuidlijn dubbel en dwars verdiend.
Chris Aalberts is docent en onderzoeker in politieke communicatie (www.chrisaalberts.nl)
CC-foto: Tasja
