‘Geef me een baan!!11!!’ Ik hoor het steeds vaker van de starters op de arbeidsmarkt. Jongeren, eeuwig gevangen in tijdelijke contracten, worden als eerste de bedrijven uit gegooid en prille starters solliciteren met meer dan honderd kandidaten op die ene felbegeerde baan. Het is crisis; er is forse krimp in de economie en dat is duidelijk merkbaar op de arbeidsmarkt. Wat te doen in tijden van nood? 10 tips om de crisis te overleven en ondanks alles een topbaan te scoren.
Zij die steen- en steengoed zijn in hun vak, zitten zelden zonder werk. Dit is echter voor een kleine groep weggelegd. Het goede nieuws is echter dat je niet briljant in je vak hoeft te zijn. Wel is het noodzaak om op te vallen tussen de grote groep werkzoekenden. Opvallen begint met aanwezig zijn. Men moet niet om je heen kunnen. Dit is online eenvoudig te realiseren. Twitter actief en realiseer dat je twitter ook een heel handig sociaal netwerk is. Houd het wel positief. Wie om de zoveel tweets tweet, ‘boehoe ik heb geen baan’, zal niet aantrekkelijk worden gevonden. Profileer je. Laat zien wie je bent en waar je goed in bent. Laat weten dat je beschikbaar bent, maar geef ook de indruk dat je gewild bent. Doe hetzelfde, zij het in mindere mate, op Linkedin. Meld je aan voor handige Linkedin-groepen. Wees aanwezig, discussieer. Wees aanwezig op Facebook. Breng mensen op de hoogte van bezigheden waaruit initiatief blijkt. Hoe moedeloos je ook wordt, beklaag je niet openlijk. Het schrikt af. Zowel je omgeving, die zeker sympathie voor je zal hebben, als je potentiele werkgever.
Het is lastig om op gesprek uitgenodigd te worden als je een van de honderden brievenschrijvers bent. Bedenk dus manieren om op te vallen in je brief. Dit kan blijken uit originaliteit in je brief, of je CV (was je ongeslagen dorpskampioen sjoelen, excelleer je in fotografie, of deed je mee aan de voorrondes van de Olympische Spelen -> vermeld het). Zorg dat iets een trigger is voor de lezer. Iets dat oproept ‘over deze persoon wil ik meer weten’. Of wees creatief en start een blog waarin je je zoektocht naar een baan op grappige wijze verslaat. Anything to stand out of the crowd.
Solliciteren is geen chatroulette, waarbij je eindeloos door kunt klikken naar de volgende geile baan. Tuurlijk is het zaak om te solliciteren naar meer dan een baan, maar het versturen van gestandaardiseerde sollicitatiebrieven naar ieder mogelijke vacature, is weinig zinvol. Het geeft onnodig leed bij zowel werkgever als werknemer. Werkgevers moeten door honderden brieven ploegen en gaan daardoor CVs of brieven screenen (CV ongeschikt -> eruit, taalfouten -> eruit) en jij bent – geheel onnodig – een onvermijdelijke afwijzing verder. Een baan beslaat een groot deel van je tijd en je leven. Kijk eens goed naar de vacature. Kun je uit te tekst opmaken of dit bedrijf bij jou past. Wil je deze baan wel? Zo ja, wat zou je dan nog willen weten over deze baan of dit bedrijf. Bedenk dat en bel dan met het bedrijf. Bestudeer de website van het bedrijf. Kijk wie er werken, passen deze mensen bij jou? Kortom verdiep je in je vacature. Je kunt beter vijf keer solliciteren naar een baan die je echt wil hebben, dan honderd keer op alles wat je theoretisch zou kunnen doen. Ook kun je na een telefoongesprek besluiten dat de baan niet iets voor jou is en je richten op een vacature die wel bij je past.
Gebruik alle middelen die tot je beschikking staan, voordat je op gesprek gaat. Spit de website van de werkgever geheel door, zodat je weet met ‘wie’ je om de tafel zit. Trek degene met wie je om tafel gaat door Google. Er ligt een schat aan informatie op je te wachten. Check hun CVs op Linkedin. Misschien heb je gemeenschappelijke interesses, dezelfde studie gedaan, of ken je iemand uit zijn of haar netwerk. Deze informatie kun je in het gesprek gebruiken, mits je er geraffineerd mee te werk gaat. Wie het gesprek begint met ‘Hey, jij kent X ook, zij is kennis van mij, wat grappig!’ valt genadeloos door de mand. Ze moeten vooral niet weten dat jij al voorkennis verzameld hebt. Laat het vooral, indien mogelijk, toevallig en nonchalant ter sprake komen.
Trek jezelf eens door Google. Wat komt daar uit? Kijk eens welk beeld je van jezelf krijgt, als je door de resultaten klikt. Laat ook je vrienden en familie het eens doen en vraag wat voor beeld je bij ze oproept. Bekijk je Facebook, welke indruk geeft die? Kijk eens of je alles wel dicht heb gezet, zodat potentiele werkgevers niet door de foto’s van je drankgelagen kunnen struinen. Realiseer je dat als je alles dichtzet, je profielfoto nog steeds voor iedereen zichtbaar is. Hoe ziet die foto eruit? Sta je er met drank op, of in een of andere rare positie, of misschien in badkleding. Bedenk hoe een werkgever naar die foto zou kijken. Overweeg aanpassing van je profielfoto tijdens sollicitatieperiodes.
In tijden van krimp wordt er bezuinigd. Dit betekent dat er gewoonweg minder vacatures openstaan in verscheidene sectoren, terwijl er meer werkzoekenden zijn omdat veel mensen met tijdelijke contracten geen verlenging krijgen en de toestroom van starters gestaag stijgt. Om het in een cijfervoorbeeld uit te drukken: daar waar eerst 10 vacatures voor een baan openstonden, waar gemiddeld 10 personen per vacature op reageerden (totaal: 100), staan nu 3 vacatures voor die baan open, waar gemiddeld 80 personen per vacature op reageren (totaal 240). Aan deze onevenwichtige verhouding doe je niets. That’s economy. De enige die hier iets aan kan doen, is de overheid. En ook die invloed is beperkt. Het is de moeite waard om verder te kijken dan je eigen vakgebied, omdat deze krapte in een aantal sectoren niet voorkomt en men personeel tekort komt. Aan sommige sectoren zul je geen boodschap hebben (metaal) maar wie weet is er wel een sector, waar de kansen op de arbeidsmarkt groter zijn, die enigzins bij je past. Ideaal is het niet, maar het is vaak makkelijker om vanuit een baan, een nieuwe baan, die mogelijk beter bij je past, te vinden.
Het klinkt misschien vreemd, onbetaald werken, maar overweeg het! Zeker in de grote steden zijn er voldoende uitdagende vrijwilligersvacatures; soms ook met uitzicht op een betaalde baan. Veelal krijg je gratis scholing, begeleiding en maaltijden. Vooral de scholing is heel gunstig, zowel voor je CV, als het verder komen op de arbeidsmarkt. Verder ontmoet je nieuwe mensen, in een sector die jou interesseert. Mogelijk kunnen zij je op een dag naar een betaalde baan toegeleiden. Bij vacatures wordt er toch altijd even nagegaan of er al een geschikt persoon in de nabije omgeving rondloopt. Dat zou jij kunnen zijn! En als je gaat solliciteren op een baan die je echt wil hebben, val je in ieder geval op omdat je solliciteert vanuit een onbetaalde baan. Je bent aantoonbaar bezig met je vakgebied. Dat je dat onbetaald doet, siert je.
Hoezo thuis gedeprimeerd naar de muur staren, als je iets positiefs met je energie kunt doen? Bedenk wat je leuk vindt om aan te pakken. Ga na wat je met je opleiding en kwaliteiten kunt. Giet dit in de vorm van een workshop, bedenk een leuk evenement, start een community op facebook, word actief bij je lokale politieke partij. Niet alleen laat je hier mee zien wat je in je mars hebt, je valt er ook mee op. Je ontmoet nieuwe mensen, die je niet alleen positieve energie zullen geven in lastige tijden, maar ook aan jou zullen denken als er een plekje vrijkomt binnen hun bedrijf.
Stel dat je op gesprek mag komen, en zij zien een match in jou, denk dan goed na wat jij zou willen hebben van dit bedrijf. Een vast contract kun je meestal wel op je buik schrijven, maar kijk eens wat ze bieden. Bedrijven hebben er momenteel een handje van om contracten van zes maanden aan te bieden. Wil je dat? Het is enorm kort. Vergeet niet, alles valt te onderhandelen. Uiteraard is je uitgangspositie in deze markt slecht, maar je kunt het altijd proberen. Is er ruimte voor een langer contract, bijvoorbeeld een jaarcontract. Wat is het plan na je eerste contract? Hebben ze de intentie om je in de loop der tijd een vast contract aan te bieden? Houd er rekening mee dat veel werknemers na drie tijdelijke contracten geen verlenging krijgen (je moet dan automatisch over naar een vast contract; werkgevers geven veelal de voorkeur aan een nieuwe werknemer op tijdelijk contract). Niet veel werkgevers zullen hier open over zijn. Als er erg vaag wordt gedaan over het vooruitzicht van een vast contract, zul je er niet al te veel op moeten rekenen. Ga ook na wat de secundaire arbeidsvoorwaarden zijn en bespreek deze met je werkgever. Je kunt hierover praten in het gesprek waarin over je salaris wordt onderhandeld (of medegedeeld: maar ook hier, probeer te onderhandelen). Bedenk tevoren welke arbeidsvoorwaarden jij wilt en of jij akkoord gaat met wat zij voorstellen.
Heb je alles al geprobeerd, ben je wanhopig en helpen deze tips je ook niet. Laat je onvrede zien! De overheid wordt pas echt wakker als mensen in opstand komen en laten zien dat ze de huidige situatie te gortig voor woorden vinden. Maak een rellerige Facebookgroep aan of ga met zijn allen protesteren op het Malieveld. Boos bloggen kan ook, maar de kans dat Rutte je leest, is – uhm – vrij minimaal.
