Een democratische en sociale samenleving is gebaseerd op solidariteit. De rijken helpen de armen, de werkenden de werklozen en wie gezond is zorgt voor wie ziek is. Er zijn wel grenzen; men moet geen misbruik maken en er hoort een zekere wederkerigheid bij. Het is plezierig(er) om te delen als je weet dat men jou ook helpt als het eens tegenzit.
Solidariteit is liefde van twee kanten. Hier wringt in Europa nu precies de schoen. In crisistijd wordt die solidariteit bovendien extra op de proef gesteld…juist zij die deze crisis niet hebben veroorzaakt, moeten wel de torenhoge rekening betalen voor diegenen die op zijn minst niet meewerken aan een oplossing. De wederkerigheid is kortom ver te zoeken.
De politiek wringt zich in allerlei bochten om ons aan te spreken op onze solidariteit. Maar de donor gelooft niet meer in de goede wil van de ontvanger en verliest daarmee ook het vertrouwen in de overheid. Europa is de grote zondebok en heeft dit grotendeels aan zichzelf te danken. De solidariteitskoek is op. Dat ondergraaft het draagvlak voor het hele integratieproces. Op nationaal vlak zie je deze desolidarisatie ook al gestaag optreden.
Eerst kregen we de euro door de strot geduwd. De nieuwe munt zou ijzersterk zijn en eeuwig blijven, zo beloofde toenmalig premier Kok ons plechtig. “Il Duro” Gerrit Zalm dwong Italie op de knieën met zogenaamde bikkelharde eisen. Vervolgens sirtaki’de de hele Club Med de eurozone binnen en bleken de regels toch boterzacht. De 3-procentseis gold opeens niet meer voor grote lidstaten en onder de knoflookgrens ging men vrolijk door met op 53 te pensioneren, 28-urige werkweken en gesubsidieerde raki-banen.
Toen was het feest voorbij en moest iemand betalen. Zoete lieve Angela en natuurlijk de spaarzame Nederlanders tastten het diepst in de buidel. Want ja, we zijn lid van dezelfde club en we moeten solidair zijn. Bovendien vallen onze banken anders om, we zijn nauw met elkaar verbonden…en: de spelregels zijn nu echt zo aangescherpt dat dit echt nooit meer kan gebeuren. Laten we elkaar geen ‘Il Sissy’ noemen, denken Jan en Truus in Waddinxveen, die vertrouwen – begrijpelijk – niks meer van alles wat met ‘euro-‘ begint.
Ik denk dat de huidige impopulariteit van Europa veel te maken heeft met de euro. Vanaf het begin (mijn biertje is dubbel zo duur geworden) tot vandaag (we geven geen cent meer aan die luie Grieken) was het een eenzijdig en gedwongen verstandshuwelijk. De belastingbetaler voelt zich gepasseerd en bedrogen en kiest eieren voor zijn…euro. Daar gaan meer relaties aan kapot; zonder vertrouwen houdt het op. De liefde voor Europa gaat door de portemonnee en lijkt inmiddels totaal bevroren. Dan maar even niet solidair.
Wytze Russchen is lobbyist met ruim 18 jaar ervaring in Brussel. Hij werkte onder andere in het Europees Parlement en voor werkgeversorganisaties, en heeft zijn eigen public affairs bureau Russchen Consultants
