Nederland is dit half jaar voorzitter van de EU. maandag en dinsdag vindt daarom in Amsterdam een informele bijeenkomst plaats van de ministers van justitie en binnenlandse zaken. Er staan allerlei onderwerpen op de agenda zoals cybercrime, terrorismebestrijding en de vluchtelingencrisis. Met name vanwege die laatste twee onderwerpen is deze bijeenkomst interessant voor de journalistiek. Of toch niet?
De locatie van deze bijeenkomst is het marine-terrein naast het Amsterdamse Scheepvaartmuseum. Dit terrein is omgetoverd tot een prachtig conferentiecentrum. Het gebouw oogt aan de buitenkant weliswaar als een bouwmarkt, maar van binnen is aan alles aandacht besteed. De vloerbedekking is donkerblauw met een wit motief, de lampen zijn moderne lichtbollen in verschillende vormen, de meubels lijken apart voor deze gelegenheid ontworpen en de grijze muren hangen vol portretten van bekende Nederlanders. In de perszaal liggen pepermuntjes met het logo van het voorzitterschap.
Bij de ingang hangen leden van het Koninklijk Huis uit heden en verleden, foto’s van Amsterdamse standbeelden en bekende Nederlanders uit de geschiedenis, van Willem Drees tot Wubbo Ockels. Vitrines laten glaswerk en porselein zien. Er hangen portretten van premiers, Nederlandse culturele figuren zoals Bernard Haitink, Jaap van Zweden en Viktor en Rolf en sporters als Marco van Basten en Johan Cruyff. Zelfs Eva Jinek heeft een plaatsje gekregen.
Dit conferentiecentrum wordt een half jaar lang dagelijks gebruikt voor bijeenkomsten van ambtenaren, maar er zijn zoals vandaag ook informele bijeenkomsten van ministers. De meeste dagen zijn hier dus geen politici. Dat brengt problemen voor de journalistiek met zich mee: het heeft nauwelijks zin je hier als correspondent een half jaar permanent vanwege het voorzitterschap te vestigen, want er is te weinig te doen: de meeste bijeenkomsten – ook van de ministers – vinden nog steeds plaats in Brussel. De Amsterdamse locatie vergroot voor vrijwel iedereen het aantal kilometers dat moet worden afgelegd.
De vraag is bovendien of de bijeenkomsten in Amsterdam zo interessant zijn: ze zijn ambtelijk of politiek maar in dat tweede geval zijn ze ook informeel. Er wordt overlegd maar er worden geen besluiten genomen. Daarvoor worden later officiële raadsvergaderingen in Brussel gehouden. De bijeenkomsten in Amsterdam zijn nuttig voor het beleidsproces, maar ze hebben geen formele rol. Waarom ze in Amsterdam plaatsvinden en niet in Brussel is niet duidelijk, behalve dat dit verhuiscircus een soort traditie is.
Voor de journalisten die de tocht naar Amsterdam hebben afgelegd is er maandagmiddag een persconferentie met minister Van der Steur, staatssecretaris Dijkhoff en Eurocommissaris Avramopoulos over terrorisme en vluchtelingen. Er wordt in ruim een half uur opvallend weinig gezegd. “Burgers vertrouwen op oplossingen van de EU” is de meest opmerkelijke uitspraak. Verder benadrukt het drietal dat de migratiestroom snel ingedamd moet worden, dat terreur door samenwerking bestreden kan worden en dat landen die de eigen grenzen controleren dat vooralsnog mogen blijven doen.
Allemaal oud nieuws dus. We leren dat er “concrete resultaten” geboekt moeten worden, maar wanneer die er komen wordt niet duidelijk. Er moet binnen vijf weken een oplossing zijn voor de vluchtelingen, meldt Dijkhoff. Er volgt geen enkele concrete aanwijzing dat dit gaat lukken, behalve dat er serieus werk gemaakt wordt van “hotspots” waar vluchtelingen zichzelf moeten gaan aanmelden. Al deze open deuren laten vooral zien dat er niets besloten werd. Maar dat kon ook niet anders, want de top was informeel.
Er zijn maandag heel wat buitenlandse journalisten speciaal voor dit vrijblijvende gebabbel komen opdraven. Opvallend, want het heeft ze veel extra moeite gekost terwijl vooraf duidelijk was dat er niets besloten zou worden. Opvallender is echter dat werkelijk alle Nederlandse media er opeens zijn. Zelfs RTL Nieuws – normaal zonder correspondent in Brussel – heeft twee verslaggevers gestuurd. Zo leren we: als de vergaderlocatie dichtbij is, is er meer EU-verslaggeving. Zelfs als er volstrekt niets te melden valt.
Dit jaar doet Chris Aalberts onder de titel Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel, in Den Haag en in het land. Voor zijn verslaggeving is ook jouw financiële steun essentieel.
