Schijnzelfstandigheid. Het woord alleen duidt op ellende. Het past in het rijtje ‘schijnhuwelijk’, ‘schijnconstructie’ (om belasting te ontwijken!), ‘schijndood’ – nog erger dan helemaal dood. Schijnzelfstandigheid: brrrr. Want zzp’ers die nu voor eigen rekening activiteiten uitvoeren die ze voorheen in loondienst deden, op hen slaat dat woord, zijn natuurlijk niet echt zelfstandig. Het zijn arme sloebers die door hun machtige ex-bazen ontdaan zijn van de in graniet gebeitelde rechten op pensioen, ww en adv-dagen en nu met klusjes buiten de poort een beetje omzet bij elkaar hopen te sprokkelen.
Zo veel blijkt uit de Haagse paniek over de inmiddels (bijna een miljoen landgenoten tellende!) groep zelfstandige beroepsbeoefenaars. Maar die houding – gevoed door de zoektocht naar belastingmuntjes voor de almaar groter wordende staatsruif – zegt dat meer over Den Haag dan over de zzp’ers.
Datzelfde Den Haag heeft vreemd genoeg de mond vol over Het Nieuwe Werken, dat op een flexplek met Wifi vaak tot betere resultaten leidt dan in een sombere kantoortuin met prikklok. Niet langer zitten halve stafafdelingen met slappe automaten-koffie en vakantiekiekjes te wachten tot er weer een klus langs komt – in de baas (m/v) zijn tijd uiteraard, doorbetaald tot de (schijn)dood erop volgt.
Zzp’ers zorgen voor echte marktwerking op het gebied van arbeid. De nieuwe, structurele, situatie is deze: producenten van goederen en diensten zijn kleiner, slagvaardiger dan voorheen. Ze omringen zich met een leger aan zelfstandige experts die hen voeden met kennis en vaardigheden. Die kring van experts is flexibel, naar gelang de vraag. Pensioendiscussies? Vakbonds-oekazes over collectieve adv en tien euro extra compensatie voor dit of dat? Dat wordt net zo zeer iets van het verleden als het publieke omroepbestel en periodieke onthouding als enige voorbehoedsmiddel.
Want de zzp’er – en zijn halfbroer, de DGA van de eenmans-BV is here to stay. Er ontstaat langzamerhand een enorm aanbod aan flexibele producten en diensten om hem heen. Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen die zzp’ers collectief kunnen afsluiten. Pensioenproducten. Hypotheken voor zelfstandigen. Werkplekken a la Spaces en Regus (en 1001 varianten daarop). Et cetera.
In plaats van die werkelijke marktwerking op het gebied van arbeid te stimuleren, knijpt het kabinet de billen bij elkaar: Al die zelfstandigen, die het land zo maar een paar duizend euro belasting de man kosten terwijl ze hun business opbouwen – dat mag toch niet?
Dames en heren politici: open uw ogen en kijk eens rond in de gewone-mensen-maatschappij buiten het Binnenhof. Zie wat er in crisistijd wordt ondernomen. Door heel gewone mensen, die het avontuur aandurven, gedwongen of niet – ze nemen risico’s en komen tot bloei. Ze testen zichzelf en ontdekken kwaliteiten die ze in loondienst nooit hadden aangesproken.
Die ondernemende mensen verdienen een pluim, een zakje geld, een rode loper.
Dat is het nieuwe Nederland.
Wen er maar aan.
Onno Aerden is communicatie-adviseur, auteur en FD-columnist en als lid van de VVD voorzitter van het politieke communicatieplatform lefmoetlonen.nl
