“Mag ik u een Golden American aanbieden, groot van smaak, en zo zuiver als goud.” Als student sprak ik die zin tientallen keren uit op feesten en partijen. Het waren de jaren ‘70 en ik was sigarettenuitdeler, een leuke bijverdienste voor het gladde koorballetje dat ik was. Bij de instructie op het hoofdkantoor van British American Tobacco Company, waar we werden gedrild in het sigarettenslijten, was ons ingeprent dat we een standaard antwoord moesten hebben op de vraag of er longkanker van roken kon komen. “Nee”, moesten we antwoorden. “Er is wetenschappelijk geen directe relatie vastgesteld tussen het roken en longkanker.” Een of andere (waarschijnlijk flink gesubsidieerde) universiteit had iets onderzocht in die richting. Dat woordje wetenschappelijk, dat deed het hem.
Inmiddels is die relatie staalhard aangetoond en is er wereldwijd een anti-rookbeleid ingezet dat de meeste sigarettenmerken flink heeft doen slinken. Het merk Peter Stuyvesant, het paspoort tot internationaal rookgenot, bestaat niet meer.
Aan deze gang van zaken moest ik denken toen een bekend TV-presentatrice onlangs op haar facebookpagina een cynische opmerking maakte over inentingen-weigeraars. Ze vindt ze “idioten”. En hun ideeën zijn minderwaardig: “Flinterdunne theorietjes op basis van een zelfverzonnen God”, schreef ze.
De like-jes vlogen in het rond en menig tv-collegaatje was het roerend met de bekende kop eens.
Ik niet.
Neem de straling van zendmasten en wifi. Vele jaren geleden voerde ik eens op een studentensociëteit een openbaar debat over het onderwerp. Mijn stelling was dat de straling gezondheidsrisico’s meedragen, dat we moeten oppassen geen verhoogde kans op kanker of andere ellende te krijgen. “hahaha”, zei m’n opponent. “Jij bent een antroposofische zwever. Jouw ideeën slaan nergens op, zijn onwetenschappelijk en gestoord”. De zaal moest hard lachen en ik dacht: ”We’ll see, beste man”.
Inmiddels zijn we 15 jaar verder en de World Health Organization heeft dringend gewezen op de gezondheidsrisico’s bij straling rond zendmasten en wifi.
Ook het “wetenschappelijk onderzoek” dat de relatie tussen longkanker en roken tegensprak is ondermaats gebleken. En er zijn onrustbarend meer voorbeelden. Amalgaam in onze kiezen bijvoorbeeld. Zou onschuldig zijn, zei de tandarts 25 jaar geleden. De mensen die op de gezondheidsrisico’s duidden waren zweefteven en goedgelovige dwepers.
Anno 2013 krijg je geen amalgaanvullingen meer aangezien de kwikvergiftiging evident is.
Afijn, ik kan zo wel even doorgaan. De “wetenschap” heeft in mijn ogen haar alleenrecht op de waarheid verspeeld. Niet alleen door de fraudes en neponderzoeken van een Diederik Stapel of andere fake-professoren, maar ook door de soms hoogmoedige aanspraak op een waarheid die in het geheel geen waarheid blijkt te zijn.
Natuurlijk moeten we waken voor de Jomanda’s. Dames of heren die “in contact staan met gene zijde” en zonder blikken of blozen verklaren dat een kankergezwel een “infectiehaardje” is. Of baardige sandaaldragers die beweren dat een boterham met gras en schapenurine goed is voor het zenuwgestel.
Maar dan….
Met cynisme maak je alles dood. Als ik me verdiep in het inentingsverhaal dan ontdek ik een logica. OK, ik ben geen medicus. Maar het verhaal heeft charmante kanten. Want wat is een inenting? “Het is het intramusculair of subcutaan toevoegen van een ziektekiem aan een gezond organisme, opdat het organisme spontaan immuunrespons ontwikkelt. Het immuunsysteem wordt geactiveerd en er treedt tevens een geheugenrespons op door bepaalde geheugen T-cellen.
Bij volgende blootstelling aan dezelfde stof zal de geheugencel deze herkennen en direct een immuunrespons op gaan brengen in korte tijd, zodat het binnengedrongen organisme geen kans krijgt om de gastheer te infecteren en ziek te maken”, zegt www.gezondheid.nl.
De sofen an andere zwevers (refo’s bijvoorbeeld) zeggen hetzelfde, maar weigeren de imuunrespons kunstmatig te laten plaatsvinden. De kinderziekten zijn hun respons-opwekkers. De antroposoof vindt dat een kind zijn of haar weerbaarheid opbouwt door het hebben van kinderziekten. Het onderdrukken of elimineren van kinderziekten verzwakt nu juist de weerbaarheid, stelt hij.
Een verhaal dat ik kan volgen. In ieder geval zou willen onderzoeken.
Hoe het ook zij: ik verbaas me keer op keer over de kerk der Ratio die de Wetenschap tot god heeft verheven. Een regelmatig falende wetenschap, mind you. Natuurlijk, we kunnen de menselijke anatomie nu door en door en we kunnen op basis van die kennis geweldige prestaties leveren in de gezondheidszorg. Mensen met nieuwe heupen en knieën, harttransplantaties, chirurgie: het grenst aan het wonderbaarlijke.
Op het terrein van immuunsystemen, weerbaarheid, infectieziekten en epidemieën tasten we echter nog in het halfduister. We kennen nauwelijks de oorzaken van kanker. We creëren resistente virussen doordat we kritiekloos en massaal gebruik maken van antibiotica. Regelmatig breken infectieziekten uit die met de grootste moeite en tegen hoge kosten tot staan gebracht worden. Medici zitten soms met de handen in het haar. Terwijl de pharma-industrie miljarden in haar zak steekt.
Het getuigt van blinde hoogmoed en kleingeestigheid om antroposofen of andere natuur-genezers als “idioten” af te doen. Twijfel is de enige houding die ten aanzien van deze denkwijzen en stromingen mogelijk is. Soms is het zweverige en bedrieglijke absurditeit, maar soms zitten de zwevers op het juiste spoor. Zoals bij de tabak, bij het amalgaam en de staling.
Ik zou de TV-kop en haar volgelingen die op Facebook zo triomfantelijk de victorie van de Ratio en de Wetenschap prediken willen manen tot meer kritisch en onderzoekend vermogen.
Over 25 jaar ziet de wereld er immers weer heel anders uit.
