Matchfixing komt ook in Nederland op beperkte schaal voor. Dat is de voornaamste conclusie uit het onderzoeksrapport dat in opdracht van minister Edith Schippers (VWS) is geschreven. Het beïnvloeden van en het gokken op wedstrijden mag echter niet als structureel en wijdverbreid worden beschouwd, aldus de onderzoekende hoogleraren Toine Spapens (Universiteit van Tilburg) en Marjan Olfers (Vrije Universiteit).
Van de Nederlandse sporters en scheidsrechters die deelnamen aan het onderzoek, denkt 27 procent dat matchfixing zich in de eigen omgeving heeft voorgedaan. 8 procent kent iemand die is benaderd om de uitkomst van een wedstrijd te beïnvloeden en 4 procent heeft daar zelf mee te maken gehad, blijkt uit de enquête die de makers hebben laten uitvoeren in het voetbal, tennis, de draf- en rensport, boksen en basketbal.
Tevens zegt 20 procent van de deelnemers aan het onderzoek spelers te kennen die gokjes wagen op eigen wedstrijden.
Namen van verdachte clubs en spelers worden in het rapport niet genoemd. De onderzoekers hebben spelers die concrete informatie hebben, aangeraden zich te melden bij de politie of bij Misdaad Anoniem.
Het manipuleren van wedstrijden door matchfixers, veelal in opdracht van de gokmaffia, is volgens de onderzoekers echter moeilijk aan te tonen. Bruikbare actieve meldingen van wedstrijdvervalsingen door mensen met informatie uit de eerste hand zijn er niet of nauwelijks, blijkt uit het onderzoek. Zelfs van wedstrijden die als ‘verdacht’ werden aangemerkt, kon niet worden bewezen dat sprake is van manipulatie.
Spapens en Olfers doen in het rapport aanbevelingen voor preventie, signalering en aanpak van wedstrijdvervalsing. Zo zouden clubbestuurders op strategische posities een Verklaring omtrent Gedrag moeten overleggen. Datzelfde zou volgens de onderzoekers voor zaakwaarnemers van sporters moeten gelden. De sportbonden zouden bovendien meer voorlichting moeten geven over de gevaren van matchfixing, vooral in sporten waarin actief gegokt kan worden op wedstrijden.
Zie hieronder de voornaamste aanbevelingen in het rapport.
– De drempel voor mensen met een crimineel verleden die een functie willen vervullen in de sportwereld, moet worden verhoogd. Het rapport beveelt de invoering van een Verklaring Omtrent Gedrag aan. Nadere uitwerking moet bepalen voor wie die geldt.
– Om te voorkomen dat (ex)spelers uit de sportwereld door financiële perikelen in de verleiding komen wedstrijden te vervalsen, dient de financiële positie van sporters meer aandacht te krijgen.
– Anoniem inzetten op sportwedstrijden, bijvoorbeeld in cafés, moet worden bestreden. Dat verhoogt het risico op matchfixing.
– Het aanbod van sportwedstrijden via kansspelaanbieders moet worden onderzocht op de risico’s voor matchfixing. Gokken op jeugdcompetities moet worden verboden.
– Om de meldingsbereidheid van matchfixing te vergroten, moeten een centrale meldlijn en vertrouwenspersonen in de sport in het leven worden geroepen.
– Voor spijtoptanten die informatie verstrekken over wedstrijdvervalsingen, dient tuchtrechtelijk de mogelijkheid van een clementieregeling te worden overwogen.
– Kansspelaanbieders die in Nederland een vergunning krijgen, moeten worden verplicht mee te werken aan een detectiesysteem tegen fraude en manipulatie.
– Er moet een platform komen waarin Openbaar Ministerie, politie, FIOD, belastingdienst en de handhavingsafdeling van de Kansspelautoriteit informatie uitwisselen.
– De tuchtreglementen van de basketbalbond, de boksbond, de tennisbond en andere bonden moeten het direct of indirect gokken op eigen wedstrijden verbieden.
Gijs de Jong, manager competitiezaken bij de KNVB, reageert positief op de genoemde voorstellen. Vooral het operationeel platform waarin onder meer de politie en het OM moeten plaatsnemen, past goed in het strijdplan. “Eerder onderzoek heeft uitgewezen dat hoge winsten, een lage pakkans en relatief lage straffen een gevaarlijke cocktail vormen. Een serieuze bedreiging voor onze sport. Het is dan ook goed om te zien dat bij politie en justitie capaciteit wordt vrijgemaakt.”
