Quinsy Gairo verdient de prijs voor grootste overdrijving ooit. De Amsterdamse dichter maakte bezwaar tegen de intocht van Sinterklaas en Zwarte Piet, die op zondag 17 november plaatsvindt. Bij de intocht zijn naast de Goedheiligman namelijk ook Pieten aanwezig, en deze Pieten zijn uiteraard zwart. De gemiddelde Nederlander heeft daar geen moeite mee, Quinsy Gairo wel. Hij vindt het een relict uit de koloniale tijd waar we snel vanaf moeten. Op Joop.nl legt Gairo uit waarom hij bezwaar heeft aangetekend tegen de intocht, hij gebruikt drie argumenten.
Het eerste argument is dat het evenement mogelijk allochtone Amsterdammers discrimineert. Gairo komt tot deze conclusie op basis van het onderzoek ‘Hoe denken Amsterdammers over Zwarte Piet?’ De onderzoekers stellen dat 30% van de Turkse, 50% van de Surinaamse, 58% van de Marokkaanse en 55% van de Antilliaanse Amsterdammers de nadrukkelijke toevoeging van Zwarte Piet discriminerend vinden.
Een tweede argument is dat de aanwezigheid van Zwarte Piet verhuftering in de hand werkt. Er zou een landelijk verzet tegen Zwarte Piet zijn ontstaan, mensen die toch vasthouden aan het fenomeen vasthouden zouden zelfs gestraft moeten worden, zo stelt Gairo:
“De stad kan hier niet langer omheen. Zeker niet in het slavernij herdenkingsjaar waar het koloniaal verleden en het daarbij horende racisme nadrukkelijk besproken wordt. Als resultaat van het jarenlange verzet tegen de figuur en de verschillende nationaal, regionaal en stedelijk gefinancierde campagnes tegen discriminatie en racisme horen we inmiddels beter te weten en hoffelijker met elkaar om te gaan. Mensen die pertinent weigeren dat op te brengen horen daarvoor gestraft te worden.”
Het derde argument is dat het Sinterklaasfeest ouder is dan Zwarte Piet, we zouden Zwarte Piet dus niet nodig hebben om het feest te vieren.
Ik bestrijd alle drie de argumenten tegen de intocht van Sinterklaas.
Het discriminatieargument gaat niet op. Kijk eens goed naar de figuur Zwarte Piet. Wat zijn de taken van Zwarte Piet? De eerste is het bezorgen van cadeautjes, een vrij nauwkeurig werk waar je je absoluut geen fouten bij kunt veroorloven. Zwarte Piet moet goed onthouden welk pakketje voor wie bedoeld is. Daarnaast houdt hij in de gaten hoe kinderen zich gedragen, waarbij je je ook geen fouten kunt veroorloven. Zwarte Piet heeft dus kennis van logisitiek en kinderpsychologie.Het idee dat Zwarte Piet slechts een domme knecht is, is dus onjuist.
Daarnaast heeft Zwarte Piet geen specifieke nationaliteit, veel kinderen wordt verteld dat hij zwart is omdat hij al jaren door de schoorsteen kruipt, op die manier bannen ouders iedere vorm van discriminatie uit. Om Gairo tegemoet te komen wil ik wel voorstellen om dit schoorsteenverhaal in de Sinterklaasprogrammering mee te nemen. Sinterklaas is voor kinderen een autoriteit en het scheelt eventuele pesterijen.
Ook enige verbindingen met de slavernij berusten op onware aannames: een oudere uitleg over de herkomst van Zwarte Piet is weliswaar dat Sint Nicolaas de Moorse jongen Piter uit de slavernij heeft begrij, maar die Piter besloot uit dankbaarheid vrijwillig voor hem te gaan werken. De beloning voor die diensten is niet bekend, maar de volkskcultuur leert ons dat Zwarte Piet geen slaaf is.
Het tweede argument dat Zwarte Piet voor verhuftering zorgt, verbaast mij. Mensen gaan zich niet slechter gedragen door de aanwezigheid van Zwarte Piet. Sterker nog, bij de meeste Sinterklaasintochten zie ik ook regelmatig allochtone kinderen en die worden niet racistisch bejegend door het publiek. De aanwezigheid van Zwarte Piet zorgt voor een goede stemming en snoep voor de kinderen, dat overigens eerlijk verdeeld wordt. Er is totaal geen sprake van verhuftering.
Wat wel hufterig gedrag is, en daar moet Gairo gewoon eerlijk over zijn, is het in het bijzijn van kinderen die gelover in Sinterklaas te demonstreren tegen Zwarte Piet. Daarmee verpest je een kinderfeest. Sint en Piet komen ook bij allochtone kinderen thuis, dat bevordert juist de integratie. Daarom verbaast het mij dat de vierders van Sinterklaas gestraft zouden moeten worden. Waarom dan? Omdat ze een traditie naleven of omdat men een sprookjesfiguur als Zwarte Piet uitbeeldt? Als je zo fel tegen Zwarte Piet bent lijkt een dialoog een beter alternatief dan een straf.
Tenslotte komen we uit bij het feit dat het Sinterklaasfeest ouder is dan Zwarte Piet. Dat klopt, er waren ook regionale verschillen. In Twente was Sinterklaas (Sunnerkloas) zelf zwart! In Vlaanderen werd Sinterklaas begeleid door Nicodemus die zwart was. Zwarte Piet is een verzinsel van Jan Schenkman gebaseerd op deze regionale verschijnselen. Met een beetje creativiteit kunnen we in Zwarte Piet elementen zien van Hugin en Mugin, de zwarte raven van Wodan, die in Germaanse tijden de mensen in de gaten hielden. Wodan reed rond het Joelfeest op zijn achtbenige paard Sleipnir door de lucht.
Via de schoorsteen offerden de Germanen gaven voor Wodan. In andere landen wordt Sinterklaas begeleid door zwarte gestalten of figuren die zwart gekleed zijn. In Duitsland en Zwitserland wordt Sinterklaas begeleid door Knecht Ruprecht. In de Elzas wordt Sinterklaas begeleid door Hans Trapp, de zwarte ridder. In Frans Vlaanderen, Luxemburg en Wallonië komt Sinterklaas in begeleiding met Pére Fouretard.
Deze figuur ziet er soms vaak uit als Zwarte Piet. In Oostenrijk, delen van Italië, delen van Duitsland, Tsjechië, Slowakije, Polen en Hongarije komt Sinterklaas langs met een leger aan Krampusse (Duivels) die in het zwart gekleed zijn en in sommige streken de voorbijgangers mogen aftuigen. Hun lievelingskleur is zwart. Hoewel Zwarte Piet en Pére Fouretard de enige menselijke figuren zijn die ook echt zwart zijn, is zwart in Europa de gangbare kleur voor het hulpje van Sinterklaas. De Zwarte Piet die wij kennen is vergeleken met Krampus stukken kindvriendelijker en de Zwarte Piet-achtige figuur stamt uit tijden waarin Nederland geen kolonies had.
Kortom: Zwarte Piet past gewoon in de Europese traditie en er steekt geen greintje racisme in. Daarom is het verbieden van de intocht van Sinterklaas overdreven en het willen bestraffen van Sinterklaasvierders ook.
Maar je hoeft het niet te vieren. Het vieren van Kerst met cadeautjes is ook een optie. Doe wat je wil maar verpest het Sinterklaasfeest van anderen niet.
Quinsy Gairo, doe ons allemaal een lol. Ga met je bezwaarschriften voortaan heel stilletjes langs het gemeentehuis.
PS: De intocht van Sinterklaas begint op 17 november om 12:30 vanaf het terrein van het Scheepvaartsmuseum, neem uw kinderen mee en maak er een leuke zondagmiddag van. Een Sinterklaasintocht is leuk voor jong en oud.
Jeroen Adema is ook op Twitter @DerAdema
