Opinie

Eén ster recensie Volkskrant eenkenniger dan muziek op nieuw Jett Rebel album

08-02-2016 14:11

Slechts één ster voor het nieuwe album van Jett Rebel, Nederlands grootste poptalent? Volgens Volkskrantrecensent Gijsbert Kamer is het materiaal op Truck “domweg niet goed genoeg om in welke vorm dan ook te worden uitgebracht”. Dat gaat ver. Zo’n bewering doet bijna denken aan de jaren vijftig toen alles wat maar in de buurt kwam van rock-‘n-roll niet serieus werd genomen. Korte tijd later zou popmuziek ruimschoots buiten haar eigen liedjesidioom treden. Bob Dylan en The Beatles lieten medio jaren zestig horen dat je radicaal kon afwijken van de alledaagse songvorm. Volgens Kamer bevat Truck “krakende demo’s die vaak hooguit aanzetten tot liedjes”. Hij vindt dus dat er eigenlijk te weinig voltooide liedjes op staan, liedjes volgens het beproefde recept couplet, refrein, couplet, solo, etc. Zijn recensie is in feite eenkenniger dan de muziek op de betreffende plaat.

Hoe het wel zou moeten…

Wellicht is het hem ontgaan dat Jett Rebel andere beweegredenen had dan het maken van pop volgens het boekje. Kamer negeert niet alleen de artistieke drijfveren van het jonge multitalent, maar gaat als recensent uit van een particulier verwachtingspatroon waarmee hij Truck de maat neemt. Die maat bestaat verder uit vergelijkingen en het noemen van voorbeelden uit het verleden om aan te geven hoe het wel zou moeten. Het is jammer dat Kamer niet op zoek is gegaan naar argumenten om de muziek te duiden zoals bedoeld door de artiest, maar slechts opschrijft wat hij graag had wíllen horen.

In het geval van Truck heeft Jett Rebel gekozen om nadrukkelijk af te wijken van alles wat letterlijk prettig in het gehoor ligt, onder meer van de radiovriendelijke liedjes die hem bekend maakten. Jett Rebel is in zijn omarming van het experiment als gesamtkunstwerk, aanhanger van Frank Zappa’s gedachtegoed, dat zonder af te wijken er geen vooruitgang mogelijk is. Die benadering is prijzenswaardig. Het gaat om een plaat die bol staat van schetsmatig opgenomen songs die ook nog eens gammel, speels en stuurs klinken.

Iets met een viersporencassettedeck

Jett Rebel zag de bui al hangen. Vlak voor de release verdedigde hij min of meer de opnametechniek van Truck; iets met een viersporencassettedeck en bijbehorende opnamebandjes. Een onnodige bijsluiter. Een beetje popliefhebber weet dat er wel meer platen zijn verschenen waarop de weergave primitief te noemen valt. Eind jaren tachtig ontstond een heuse cult rondom het lo-fi geluid als artistiek statement. In sommige gevallen bleek het experiment belangrijker dan een liedje met kop en staart (Ween). In andere gevallen schemerde door het weerbarstige geluidsdecor fraaie songs (Sebadoh, Beck).

Truck is meer Jett Rebel dan we denken. Zijn drang om alles op zijn eigen manier liefst in zijn eentje te doen was er al vanaf het begin, vanaf de ep Venus & Mars. De kracht van Truck zit ‘m in dezelfde minder is meer aanpak. Hoorbaar is het plezier dat hij hieraan moet hebben beleefd. Jett Rebel knutselt en stuitert van momenten waarin de melodie beetpakt, tot ogenblikken die onverwacht ontroeren. Of neem het geluid van de ‘rariteit’ dat er tussen de nummers door een cassettebandje wordt doorgespoeld. Het herinnert aan het slippen van de opnameband aan het einde van het eveneens rudimentaire China Pig door Captain Beefheart.

Niet zomaar een grappig bedoelde hint naar de totstandkoming van Truck; ouderwets analoog. Hiermee refereert Jett Rebel aan het begintijdperk van de popmuziek, en tegelijk wijkt hij af van ‘de goede smaak’, gaat hij voorbij aan diezelfde popmuziek waarin het volgens sommigen uitsluitend draait om oerdegelijke liedjes.