Het Nederlandse internetknooppunt AMS-IX wil uitbreiden naar de Verenigde Staten. De gedachte daarachter is de behoorlijk gesloten markt openbreken en internettoegang verbeteren. Maar sinds bekend is hoe de Amerikanen spioneren is de stap behoorlijk omstreden. Hoe moeten we daar nu mee omgaan? De manier waarop bij de vereniging AMS-IX wordt samengewerkt is uniek. Door het schakelpunt waar honderden partijen samenkomen, zijn verbindingen in Nederland snel. De samenwerking helpt voorkomen dat er onderscheid kan worden gemaakt tussen wat de inhoud van netwerkverkeer is. Daarmee kun je ook censuur bestrijden.
Nu is bekend dat het plan naar buiten is gekomen ook in de Verenigde Staten een vestiging te openen. De voordelen zijn helder: in de VS wordt naar Europees model de markt open gebroken en vanuit Europa gaan verbindingen beter worden. Eerder werd dat gedaan in Hong Kong en in Curaçao.
Maar met een stap naar de Verenigde Staten is er wel iets bijzonders aan de hand. Sinds de onthullingen rond PRISM weten we dat de Amerikaanse overheid massaal internetverkeer tapt analyseert en van burgers wereldwijd enorm diep invloed uitoefent in ons leven. De vraag is niet of een AMS-IX VS getapt gaat worden, maar meer hoe dat vorm krijgt.
Volgens het bestuurslid Alex Bik hoeft zoiets niet te betekenen dat ook het Nederlandse knooppunt getapt gaat worden als maar voor de juiste structuur wordt gekozen, waarbij er geen juridische eenheid met het Nederlandse knooppunt ontstaat. Op die manier hebben de Amerikaanse autoriteiten niets te zeggen over ‘ons’ knooppunt.
Sinds de inbraak bij Belgacom door het Britse GCHQ weten we dat er interesse is in Europese communicatie. Een van de grootste knooppunten ter wereld zal dan ook ongetwijfeld interessant zijn voor een PRISM-achtig systeem. Dus dat er pogingen zullen worden ondernomen is eigenlijk wel zeker. Of die succesvol zullen zijn hangt van de structuur die AMS-IX kiest af.
Maar zelfs als de leden het voorstel afschieten en de uitbreidingsplannen sneuvelen, is er geen reden tot feest. In Nederland wordt gewerkt aan wetgeving die de MIVD en de AIVD toestemming geeft continu te tappen op verbindingen. Nu we weten dat in ieder geval inlichtingendiensten van Duitsland, Israël en het Verenigd Koninkrijk betrokken zijn bij PRISM is het niet gek te vrezen dat onze data toch in de VS eindigt
Het moeilijke van de keuze bij AMS-IX is dat beide kampen een punt hebben. Misschien kun je wel beleid beïnvloeden door belanghebbend te zijn. Maar gokken met de Nederlandse AMS-IX lijkt mij geen optie. De techneuten die zich de laatste dagen hebben geroerd, neem ik heel serieus. Mensen die bezorgd zijn, zijn kundige mensen die snappen welke gevaren er op ons afkomen.
Toch is het echte probleem niet dit debat. Het is het debat dat nu onvoldoende plaats vindt: moeten wij als burgers ons laten welgevallen dat wij ‘in de gaten’ worden gehouden door een overheid die we niet eens mochten kiezen?
Omdat veel mensen de gevolgen van massale observatie niet doorzien, komt de weerstand alleen van de visionairs die in het verleden vaak gelijk kregen. Van de regering moeten we het in ieder geval niet hebben. Want Minister Frans Timmersmans kwam bij John Kerry niet verder dan de mededeling dat wij bezorgd zijn. Ieder weldenkend mens had Kerry gevraagd te stoppen met inbreken bij onze bedrijven en te stoppen met spioneren. Schijnt onze economie te raken en daar ben ik dan weer bezorgd over.
