Op straat mag de gemiddelde Oekraïner en dan nors uitzien: laat je niet misleiden door dit harde exterieur. Als je de kans krijgt ze beter te leren kennen, zullen ze je verbazen met hun warmte en gastvrijheid. Wie weleens is uitgenodigd voor een lunch of diner zal beamen dat het je aan niets zal ontbreken. Zij zijn ingewijd in het ritueel van de dertien toasts.
Jawel, je leest het goed. Wanneer een Oekraïner gezelschap over de vloer heeft, worden er dertien toasts met wodka uitgebracht, gedronken uit kleine shotglaasjes. Omdat er nooit gedronken mag worden zonder hierbij te eten, worden enorme schalen vlees, groente en aardappels geserveerd. Hierdoor wordt de alcohol ook minder snel opgenomen.
Om meteen maar een vooroordeel uit de weg te ruimen: dit is geen aangelegenheid om dronken te worden. Dat wordt gezien als onbeleefd en alsof de dronkaard in kwestie zijn grenzen niet onder controle heeft. In plaats daarvan draait het om samenzijn en het aanhalen van de sociale banden. In Oekraïne wordt veel waarde gehecht aan familieleden en vriendschap.
Zo’n bijeenkomst is dus erg gezellig en beslist een onvergetelijke ervaring. Maar hou wel in het achterhoofd dat toasten in Oekraïne een serieuze zaak is. Zo kent het ritueel een strikte volgorde. Als gast kun je op een zeker punt ook zelf het glas heffen om te bedanken voor de uitnodiging, dit zal zeer worden gewaardeerd. Het is dus belangrijk om de volgorde van de toasts goed in de gaten te houden, dan weet je wanneer het jouw ‘shining moment’ is.
De eerste toast wordt altijd uitgebracht door de gastheer of- vrouw en is om de aanwezigen te verwelkomen. Dit shot moet in één keer opgedronken worden.
Bij de tweede toast heft een vertegenwoordiger van de gasten het glas en bedankt hij de gastheer of- vrouw voor de ontvangst.
De derde toast is altijd op de schoonheid van de aanwezige vrouwen. Alle mannen staan hierbij op en heffen het glas. Als een man vergeet op te staan en toevallig een stropdas draagt, wordt deze afgeknipt: op dat moment gedraagt hij zich immers niet als een echte man.
De vierde toast is voor iedereen – familie, vrienden, geliefden – die op dat moment niet bij de gelegenheid aanwezig kan zijn.
De vijfde toast wordt uitgebracht in nagedachtenis van de overledenen. Bij deze toast mag er niet geklonken worden met de glazen.
Vanaf de zesde toast wordt het allemaal wat losser. Er mag nu een grappig verhaal worden verteld of een mop.
De zevende toast is wederom op de schoonheid van de vrouw. Alle mannen staan hierbij dus nog eens op om het glas te heffen.
Bij de achtste tot en met de tiende toast mag er weer een mop verteld worden of een grappig verhaal. Dit kan ook een moment zijn om als gast het woord te nemen en de gastheer te bedanken. Daarnaast kun je je waardering uitspreken voor het gezelschap. Dit shot moet helemaal worden opgedronken.
De elfde toast gaat weer over de schoonheid van de vrouw.
De twaalfde toast is wederom op een mop of anekdote.
De dertiende toast is de laatste toast en is op ‘het paard’. Er zit een mooi verhaal aan vast dat teruggaat naar de tijd van de kozakken. Op het moment dat zij hun paard bestegen om ten strijde te trekken kwam hun oma – Baboeshka – naar buiten gerend. Zij gaf de mannen nog een klein glaasje wodka, zo kregen zij nog iets warms mee op de maag voordat zij vertrokken. Daarna gaf zij een tik op de achterste van het paard. Zo verdwenen de strijders achter de horizon.
De dertiende toast is er ook voor een meer praktische reden en dat is het legen van de flessen. Als een fles eenmaal is geopend, moét deze worden opgemaakt.
Dan zijn er nog een aantal regels waar men zich aan dient te houden tijdens het ritueel. Zo mogen lege flessen nooit op tafel blijven staan, volgens Oekraïners brengt dit ongeluk. Deze moeten dus meteen op de grond worden gezet. Overigens hoef je je hierom geen zorgen te maken, want er wordt altijd een man aangewezen die de drankvoorraad bewaakt. Hij is tevens verantwoordelijk voor het bijvullen van de shotglazen. Til je glas trouwens nooit op om te ‘helpen’ als deze man wil inschenken. Dit moet altijd op tafel blijven staan. Je kunt wel je glas ergens anders neerzetten zodat er makkelijker kan worden ingeschonken. Drink ook niet tussen de speeches door uit het wodkaglas. Je zal een extra glas met vruchtensap krijgen waaruit je de hele tijd kunt drinken.
De vraag blijft natuurlijk, hoe doorsta je dertien shots wodka? Probeer in ieder geval niet het tempo bij te benen van met name de mannen in het gezelschap. Een echte Oekraïner wordt pas dronken na twee liter wodka. In plaats daarvan kun je een beetje ‘valsspelen’ door in plaats van telkens een heel shot een paar slokjes te nemen. Als je dan bijgeschonken wordt krijg je alleen een paar druppeltjes in het glas. Goed blijven eten helpt ook.
Mocht het dan toch verkeerd lopen en je aan het eind van de avond zwalkend het feest verlaten, kruip dan in ieder geval niet achter het stuur. In Oekraïne geldt een zero-tolerance beleid op het gebied van alcohol: de boetes kunnen oplopen tot zo’n 350 euro. Aan de zonnige kant, de volgende morgen zul je zien dat het met de kater wel meevalt. De wodka in Oekraïne is namelijk vrijwel altijd van goede kwaliteit. Nazdarovye dus, op het ritueel van de dertien toasts. En de vele Oekraïense vrienden die je ermee zult maken.
