Discussieprogramma’s op de buis, standpunt.nl op radio 1, ontzette krantenkoppen, hartverscheurende verhalen in de roddelpers, het heeft Nederland flink bezig gehouden. Een weekje of zo. De vechtscheiding. De stukgelopen huwelijken die uitmonden in moord en doodslag. De puinhopen van de uiteengescheurde gezinnen waarbij de ouders van de kinderen elkaar zo zijn gaan haten dat ze liever dood en verderf zaaien dan toegeven aan de ander. De doden zijn inmiddels begraven en de rouwdiensten zijn gehouden. Toen werd het weer rustig in het land en ging men gezellig aan de koffie.
Er is iets grondig mis met het instituut huwelijk in dit land. En daar mogen we niet te makkelijk overheen stappen. Dus even weg met die koffie, even goed gaan nadenken met z’n allen.
Niet alleen gaat inmiddels in de grote steden een kleine 50 procent van de huwelijken naar de Filistijnen, er zijn ook nog eens 70.000 kinderen die jaarlijks moeten meemaken hoe pappa en mamma elkaar verlaten, waarvan 14.000 ernstige psychische en emotionele problemen krijgen. Want pappa en mamma proberen elkaar kapot te maken. Een veldslag die diepe sporen nalaat op hun kinderen, die ze hun leven lang moeten meeslepen.
Er is iets grondig zieks in de staat van het moderne huwelijk, en de opvang en hulpverlening bij calamiteiten lijkt pijnlijk te falen. Ja, er wordt over gekakeld en georeerd. Tot in de hoogste regionen van bestuurlijk Nederland.
Gepensioneerde kinderrechters mogen op de buis parmantig beweren dat het goed is dat kinderen bij pappa worden weggehaald en bij mamma worden neergezet na een scheiding, want “er moet rust komen”. Deftige psychiaters mogen komen uitleggen hoe goed het is als kinderen aan de zorg van de moeder worden toevertrouwd. De vader moet dan maar even een stap naar achteren zetten. Forget it. Een kind krijgt geen rust als het van een van zijn ouders wordt afgesneden. Het zal altijd op zoek blijven gaan naar de afwezige ouder, want het kind wil een vader én een moeder. Vaderliefde en moederliefde zijn even waardevol!
Maar het probleem gaat oneindig veel dieper dan alleen de vraag bij wie het kind moet verblijven na een scheiding. Psychologen wijzen er keer op keer op dat kinderen in een ondraaglijk loyaliteitsprobleem terecht komen als ouders hun macabere strijd over de ruggetjes van hun kroost gaan voeren. En dat gebeurt op grote schaal. Slecht over elkaar praten is nog het minste kwaad. De ander beschuldigen van wandaden en onbetrouwbaarheid, hem of haar afschilderen als een gek, boef, hoer of crimineel, het drijft de kinderen regelrecht de psychiatrie in. En de instanties leveren goede diensten aan deze oorlog. Ze zijn soms ware wapenleveranciers. Moeders hoeft maar even te kikken dat vader incest heeft gepleegd, of mishandeling of een ander misdrijf, en de rechter is de beroerdste niet. Zij oordeelt maar al te graag ten nadele van pappa en onttrekt maar al te makkelijk de vader aan zijn vaderlijke zorg. Want “het kind moet rust hebben”. Kinderbescherming, jeugdzorg, hulpverlening, zij allen lijken nog teveel te lijden aan het mamma-syndroom. Het oeroude sprookje van de lieve zorgzame, beschermende moeder die van een hogere orde is dan de ongeïnteresseerde, luie en egocentrische vader.
Nee, ze zullen het niet met zoveel woorden zeggen, maar in vele uitingen en oordelen zie je dit onderliggende beeld tot uitdrukking komen. Nu het rapport van de “Zeister Jongetjes” in de publiciteit gekomen is dringt zich een naargeestig beeld op. Vader Dennis werd permanent beschuldigd van vergrijpen die hij, zo stelde hij keer op keer, niet begaan had. Maar hij werd niet geloofd en uiteindelijk dreigde van overheidswege de afsnijding van zijn kinderen. Niets rechtvaardigt de gruwelijke daad die hij vervolgens verrichte, maar we mogen ons als samenleving wel de prangende vraag stellen of we dit wel goed hebben voorzien en aangepakt.
De manier waarop de instanties en de autoriteiten zich in de openbaarheid steeds opnieuw verontschuldigen met soms de grootste lariekoek en pseudowetenschappelijke blabla komt me bij tijd en wijle de strot uit. Er is iets ernstig aan de hand met het huwelijk en de scheiding in dit land en we moeten wakker worden. We moeten inzien dat jonge mensen met romantisch geklets en leugenachtige beelden het huwelijk worden ingedreven. “De mooiste dag van het leven”. Ze weten niet eens wat liefde is, laat staan wie die ander is met wie ze trouwen, wat samenleven betekent, wat het betekent een kind te krijgen. Ze begrijpen er echt geen snars van, hoe een relatie werkt, hoe giftig allerlei irreële beelden werken, wat een diepe teleurstellingen ontstaan als de ander niet voldoet aan de hooggespannen verwachtingen die de romantiek van het huwelijk belooft.
We moeten als samenleving eens gaan ophouden met die romantisering van het huwelijk. Er moet een verbod komen op euforische trouwpartijen. Op kleffe Amerikaanse huwelijksfilms. Op glossybladen over trouwen en trouwjurken.
Het huwelijk is een ernstige zaak en moet dus ernstig worden bejegend.
We moeten al die blijmoedige jongelingen eens gaan wijzen op de realiteiten des levens. Op de pijnlijke worsteling die een oprechte relatie betekent. Op de waarde van open en eerlijke gesprekken tussen de partners, zodat de zwijgende en achterbakse oorlogjes tussen echtelieden afnemen en de waarheid het wint van waanidee en schijn. Eigenlijk moeten jonge mensen pas gaan trouwen na een lange scholing en met een diploma op zak.
De vraag is echter wie de docenten zijn. Want ook die zullen er in al hun goede bedoelingen ook zelf ongetwijfeld een puinhoop van maken.
