Wie zijn eigen leed beroepshalve verfilmt, loopt risico. Hoe kritisch ben je naar je eigen product, hoe is de balans in je documentaire, hoe komt je persoonlijke boodschap bij de kijker over en bovenal, ben je niet te lang.
Vooral als je je stiefmoeder (Meral Uslu) het camerawerk laat doen en vriend Rutger de filmmuziek laat componeren.
Filmmaakster Sacha Polak kreeg maar liefst zeventig minuten netto zendtijd om haar ingrijpende verhaal te vertellen. In Nieuwe tieten staat ze voor het surrealistische dilemma om haar fraaie, gezonde borsten te amputeren omdat ze het erfelijke BRCA1-borstkankergen bij zich draagt.
Nieuwe tieten begon gisteravond met de kleine Sacha, geregistreerd door de huiscamera van haar vader, die treurt over de dood van haar moeder, die op haar dertigste overlijdt aan borstkanker. ‘Ik wou dat ik mijn moeder uit het graf kon pakken’.
Nu Sacha zelf nagenoeg dezelfde leeftijd heeft bereikt als haar moeder, dringt de tijd en is een operatie onvermijdelijk.
Polak vertelt haar ingrijpende verhaal in ongepolijste vorm. Haar twijfel, angst, verdriet, woede en besluiteloosheid, ook om eventueel kinderen te krijgen die ook weer besmet kunnen worden, komen snoeihard de huiskamer binnen. Vooral de beelden na de operatie, zelf gedraaid voor de spiegel, zijn zeer confronterend. Pas negen maanden na de eerste operatie volgt een tweede, waarin de verfijning van haar borsten plaats vindt met haar eigen buikweefsel.
Wat mij het meest aangreep was de rol van haar vader in het programma. Geconfronteerd met de lange weg van zijn dochter om zich uiteindelijk toch door een Belgische chirurg te laten opereren, roept bij hem heel veel emoties en herinneringen op. De dood van zijn vrouw en Sacha’s moeder wordt door dit verhaal als het ware gereconstrueerd en snijdt zichtbaar dwars door zijn ziel tijden de opnames.
Dat zo’n eenzaam traject waar Polak voor staat wrevel binnen je relatie kan veroorzaken, werd ook goed zichtbaar. Door de vorm, veel close gedraaide statements van alle betrokkenen, maar ook gesprekken via skype en een zelf gedraaid dagboek, werd niets aan de fantasie van de kijker over gelaten.
Dit gebeurt in je eigen huis, onder je eigen dak, met je eigen vent, je eigen vader en met je eigen vriendinnen, die troost bieden. Realistischer is niet denkbaar, hoewel ik toch moeite blijf houden met de lengte van de film. In mijn optiek had een kortere versie nog meer impact gehad.
Precies drie jaar geleden is mijn vriendin na twee operaties (borstbesparend) en achtentwintig bestralingen uitbehandeld en ‘schoon’ verklaard. Ze ging eveneens door een lang proces van angst, verdriet en hoop, maar gelukkig dus ook naar een positief einde.
Gisteravond kwam mijn rol aan de zijlijn, zoals die van Rutger, en het samen optrekken in het onbekende medische circuit, als een boemerang terug.
Wat ik vooral leerde in die heftige periode is dat niet alleen de buren worden overvallen door kanker. De cliché van de eeuw, maar ook een waarheid als een koe. In die zin is het persoonlijke verhaal van Polak een eyeopener voor iedere kijker, want zijdelings of direct hebben we allemaal wel eens met kanker te maken gehad.
Het grote goed van Nieuwe tieten is de steun die de filmmaakster met haar film biedt. Aan dit document ontlenen vrouwen ontegenzeggelijk troost en kracht.
