Zeulen met mongooltjes (of: onze verstandelijk gehandicapte medemens) op tv levert hartverwarmende scènes op. De kijker smelt, want ‘ze zijn zo lief en dankbaar’ is het geijkte cliché. Paul de Leeuw, min of meer de uitvinder van dit genre, won in 2011 met zijn downuitzending X de Leeuw zelfs een prijs in de categorie Variety op het New Yorks Festivals World’s Best Television&Films.
Inmiddels is er een opvolger van De Leeuw in de persoon van Johnny de Mol, die al eerder Down with Johnny en Down with Johnny rocks (Veronica) presenteerde.
Donderdag keek ik naar SynDROOM, het debuut van De Mol junior bij RTL. Goed voor zo’n kleine twee miljoen kijkers.
Ook nu weer maakt Johnny dromen waar, want dat is zo langzamerhand zijn handelsmerk geworden. Waar Johnny komt wordt direct de vlag uitgehangen, door zijn programma’s met gehandicapten is hij als het ware een icoon binnen die doelgroep geworden.
Als ik naar dit genre tv kijk, heb ik maar één vraag: hoe oprecht is zo’n format, voor zover dat echt mogelijk is? Wordt er volop op de sentimenten gespeeld, wordt de handicap van de betrokkene uitvergroot om de lachers op de hand te krijgen en worden de hoofdrolspelers in de show in hun waarde gelaten? En belangrijker nog? Krijgen we thuis meer inzicht in hoe het is om ‘zo’ te zijn en hoe je als ouder met een gehandicapt kind omgaat?
Frida (32) werkt in een bakkerij, waar iedereen een handicap heeft. De Mol zet haar uitgebreid neer en zoekt haar op in haar huis, waar ze onder begeleiding woont. Frida heeft een overmatige drang om te poetsen én een eenpersoons bed. De Mol aarzelt niet en vraagt zich af of er ooit plek zal zijn voor een partner in Frida’s leven. ‘Ik heb een vriendje gehad, maar daar wil ik het verder niet meer over hebben.’
De Mol vraagt steevast aan al zijn gasten hoe ze met hun handicap omgaan. Frida vindt het moeilijk dat haar andere broers en zussen ‘normaal’ zijn en dat ze haar rijbewijs niet kan halen. ‘Maar’ ontboezemt ze aan Johnny, ‘ik mag blij zijn dat ik leef.’
Ook de moeder van Frida komt aan het woord en ze legt uit dat de navelstreng, twee keer om de nek van Frida gedraaid tijdens de geboorte, voor de beschadiging heeft gezorgd. ‘Ik had meteen het gevoel, er klopt iets niet.’
Of Frida ooit zelf kinderen zal krijgen, vraagt De Mol zich af. Dat lijkt moeder niet verstandig en ook bij Frida speelt het volgens haar niet meer.
De uitdaging van vanavond is het bakken van de perfecte cupcake, want dat lukt Frida niet. Zelfs niet met het receptenboekje van RTL-kok Rudolph van Veen in de hand. Dus u raadt het al. Johnny belt Rudolph, die ‘toevallig heel dicht in de buurt is’ en het probleem wordt ter plekke opgelost. Iedereen blij, en niet op de laatste plaats onze weldoener zelf.
Sven wil piloot worden, maar dat is natuurlijk een geintje. Het uitzicht en de stewardessen blijken de ware motieven te zijn voor zijn droom, dus dan is een toneelstukje snel in elkaar geflanst. Hij mag vliegen in een vliegsimulator van een Boeing 747 en even later paradeert Sven, in uniform gestoken en met Ray Ban op, met aan iedere arm drie stewardessen, door de hal van Schiphol. En Johnny maar lachen.
‘Je bent een moordgoser’ neemt De Mol liefdevol afscheid van Sven. Op hetzelfde moment bekruipt me thuis toch een weer het gevoel van plaatsvervangende schaamte.
Ik probeer me ook voor te stellen hoe eenzaam het moment voor Frida en Sven moet zijn, als het circus van De Mol met zijn cameraploeg alweer uit hun gezichtsveld is verdwenen.
