De polisvoorwaarden van rechtsbijstandverzekeraar Das zijn nog steeds in strijd met de wet. Das weigert zijn voorwaarden aan te passen aan de uitspraak van het Europees Hof van Justitie over de vrije advocaatkeus.
Iedereen met een rechtsbijstandverzekering heeft het recht zelf zijn advocaat te kiezen. Dat recht geldt voor alle type procedures, zo heeft het Europees Hof Justitie laatst besloten in een baanbrekende uitspraak. Maar rechtsbijstandverzekeraar en marktleider Das biedt nog altijd geen vrije advocaatkeus.
In de polisvoorwaarden van Das (art. 16 c, zie hieronder) staat dat de polishouder “soms” zelf een advocaat mag kiezen. “Dat is het geval als Das een advocaat vraagt om u te vertegenwoordigen in een gerechtelijke of administratieve procedure.” Met andere woorden: polishouders moeten maar hopen dat Das de zaak aan een externe advocaat wil uitbesteden.
Zo niet, dan is het onduidelijk of de polishouder vrije keus heeft, terwijl het Hof juist heeft besloten dat de vrije keuze geldt bij alle type procedures – dus ook bij die zaken waar geen verplichte procesvertegenwoordiging is en de zaak in principe ook door een medewerker van Das afgedaan zou kunnen worden. Denk daarbij aan een ontslagzaak bij de kantonrechter of een procedure bij de bestuursrechter.
Art 16 van de polisvoorwaarden van Das:
“Deze voorwaarde is zonder twijfel in strijd met de wet”, zegt Hermeline Vermeulen, een van de advocaten die bij de Hoge Raad procedeert tegen Das en de uitspraak van het Europees Hof heeft uitgelokt. “Dat staat vast met de antwoorden van het Hof van Justitie op de prejudiciële vragen van de Hoge Raad.
De woordvoerder van Das laat weten dat de verzekeraar de polisvoorwaarden niet aanpast, omdat Das vindt dat de voorwaarden in overeenstemming met de wet zijn. Das kiest er dus bewust voor zijn klanten niet ondubbelzinnig duidelijk te maken dat zij bij alle type procedures recht hebben zelf een advocaat te kiezen. Waarom schrijft de verzekeraar niet in de polisvoorwaarden dat je zelf een advocaat mag kiezen “als Das instemt met het voeren van een procedure”?
(Lees hier meer over wanneer er vrije advocaatkeus is met een rechtsbijstandverzekering)
Het recht op vrije advocaatkeus volgt uit de Europese Richtlijn 87/344/EEG en het daarmee corresponderende artikel 4:67 van de Wet Financieel Toezicht. Daarin staat klip en klaar dat de verzekerde ook vrij mag kiezen als een “andere rechtens bevoegde deskundige” wordt verzocht de belangen te verdedigen van een verzekerde. Tot nu toe hebben de meeste rechtsbijstandverzekeraars de wet zo uitgelegd dat er alleen vrije keuze is bij procedures waarbij een advocaat verplicht is, zoals bij de rechtbank en het gerechtshof.
Artikel 4:67 van de Wet Financieel Toezicht:
Rechtsbijstandsverzekeraars behandelen de meeste geschillen met hun eigen medewerkers, die geen advocaat zijn. Zo houden ze de kosten en de premie laag. Pas als er belangenconflict is – bijvoorbeeld omdat bij een geschil beide partijen dezelfde verzekeraar hebben – of als er een succesvol beroep wordt gedaan op de geschillenregeling, is er in de regel vrije keuze.
Maar ook in geval de geschillenregeling is toegepast en een externe advocaat oordeelt dat een zaak wel kansrijk is, biedt Das geen vrije keuze. In de polisvoorwaarden staat dat de verzekeraar (art 18 c.) niet verplicht is “de behandeling van de zaak na het oordeel van de advocaat over te dragen aan een deskundige die niet in dienst is van DAS”. Ook deze voorwaarde is dus strijdig met de wet.
Niet alleen Das handhaaft onwettige voorwaarden. Ook Achmea garandeert niet dat de polishouder zelf zijn advocaat mag kiezen. Arag vraagt alleen een externe advocaat voor procedures waar een advocaat verplicht is, terwijl de uitspraak juist luidt dat er ook vrije keuze is bij procedures bij de kantonrechter of bestuursrechter.
Er zijn in Nederland drie miljoen particulieren en 400.000 ondernemingen met een rechtsbijstandverzekering. De verzekeraars behandelen naar eigen opgaaf jaarlijks 400.000 geschillen.
Jan-Hein Strop is financieel journalist en oprichter van LegalDutch.nl, matchmaker voor juridisch advies.
