Men zou bijna gaan vermoeden dat het mode is om aan onderzoek te doen dat moet leiden tot de conclusie dat etnische diversiteit helemaal niet zo erg is, ware het niet dat dit soort trajecten meestal ruim van tevoren worden ingezet. Niet dat er nu direct allemaal ‘halleluja-stukken’ verschijnen over de prachtige rol van etnische verschillen binnen een samenleving. Het is eerder dat, in navolging van het steeds maar doodverklaren van de multiculturele samenleving, afkomst toch een heel andere invloed lijkt te hebben dan vaak gedacht wordt.
Nu blijkt weer dat leerlingen op ‘gemengde scholen’ het helemaal niet zoveel slechter doen dan op homogeen ‘witte’ scholen. Uiteraard zit er wel een kleine anaconda onder het gras, maar het blijkt maar weer eens dat lokale situaties niet altijd precies te vergelijken zijn met resultaten die elders worden waargenomen. Voorlopige conclusie: We richten ons graag op ‘wit’ tegen ‘zwart’, terwijl we liever met ‘ons soort mensen’ iets samen doen maar dat durven we eigenlijk niet zo te zeggen.
Geen verschil
Goed, als we lollige quotes als dat ‘zwarte scholen’ etnisch diverser zijn dan ‘witte scholen’ (goh!) buiten beschouwing laten dan zien we dat het bepalen van de invloed van die diversiteit ook nog helemaal niet zo eenvoudig is. Uit eerder onderzoek bleek wel dat je op een gemengde school een achterstand op zou lopen. Deze wijsheid was echter vooral gebaseerd op buitenlands onderzoek, waar men naast een andere bevolkingssamenstelling ook een ander schoolsysteem heeft, om maar wat andere variabelen te noemen.
Uit dit nieuwe, pas verschenen, verslag blijkt nu dat we voor de situatie in Nederland kunnen terugvallen op die andere oude wijsheid: je schoolprestaties hangen vooral af van het opleidingsniveau van je ouders. De zogenaamde zwarte scholen zijn dan wellicht vaker scholen die een lager opleidingsniveau aanbieden, de leerlingen daar doen het niet per se slechter dan de witte kindertjes op een andere school met hetzelfde niveau.
Klasse
De adder onder het gras is natuurlijk precies dat schooltype dat ze aanbieden. De situatie op de school zelf heeft soms een kleine invloed op de resultaten, hoe we het eindresultaat inschatten hangt meestal af van andere factoren. Onder elkaar kijken we niet naar een stel scholen van vergelijkbaar type naast elkaar, maar op wat voor manier de jongeren hun traject afsluiten. Dan blijkt ineens wel weer dat “niet-westerse afkomst” een invloed heeft op het einddiploma. Want juist door die andere achtergrond gaan dit soort leerlingen eerder naar een school met een lager opleidingsniveau. Daar doen ze het dan vervolgens even goed als hun westerse leeftijdsgenoten, maar ze sluiten hun schoolloopbaan dus wel relatief vaker af met een papiertje van een lager opleidingstype op zak.
Er zijn (en waren) geen kabinetsinitiatieven om de zwarte scholen minder zwart te maken, alleen op gemeentelijk niveau zijn er nog dergelijke krachten. Naar nu blijkt is dat vooral een gevoelskwestie, we vinden blijkbaar dat dat gewoon zo hoort. Of kinderen daadwerkelijk op zo’n school zitten of niet maakt eigenlijk maar weinig uit, maar het aanpakken van dat moeilijk beheersbare “sociaal-economische achtergrond” vinden we keer op keer toch te moeilijk. Terwijl je op deze manier natuurlijk die achtergrond gelijk doorgeeft aan de kinderen waardoor het stigma van de laag presterende ‘zwarte school’ nog wel even blijft bestaan.
Ons soort mensen
De vraag dringt zich toch op waarom we zo graag kijken naar de etnische samenstelling van een school. Terwijl ook hoogopgeleide allochtone ouders hun kinderen liever naar een witte school zien gaan, blijkt het voor de leerprestaties helemaal niet zo’n groot issue. Het is uiteindelijk natuurlijk gewoon een ‘ons soort mensen’ dat elkaar graag opzoekt, dat weten we allemaal maar dat zeggen we liever niet letterlijk in beleid. In een tijd dat iedereen zich graag de “echte Partij van de Arbeid” noemt richten we ons liever niet meer op die ‘arbeider’ zelf, dat klinkt zo als verzuild klassendenken en dat doen we liever in stilte.
