Het is dinsdagavond in Pakhuis De Zwijger in Amsterdam. Het is tijd voor ‘Stad van mijn dromen’, een bijeenkomst met lijsttrekkers over hun ‘droom’ voor de stad Amsterdam. Vandaag is de eerste aflevering. Om agenda-technische redenen zijn alle linkse lijsttrekkers, van GroenLinks, PvdA en SP aanwezig, samen met Roderic Evans-Knaup van Red Amsterdam.
Pakhuis De Zwijger heeft een poging gedaan om een origineel format te bedenken over lokale politiek: geen debat, maar interviews. Natasja van den Berg zit op het podium aan een tafeltje. Met iedere lijsttrekker praat ze 25 minuten. De lijsttrekker krijgt de keuze tussen water en wijn. Na een introductiegesprekje mag de lijsttrekker aan de hand van een foto zijn droom over Amsterdam vertellen, waar vervolgens over verder wordt gepraat. Het publiek speelt in dit format geen rol. Er is dus geen ruimte voor vragen of opmerkingen.
Dit format is vragen om problemen. De presentatrice probeert er een intiem gesprek van te maken. Ze hangt regelmatig voorover en zit op het puntje van haar stoel. Haar lichaamshouding zou in een kroeg de indruk wekken dat ze met de lijsttrekkers naar bed wil. Pieter Hilhorst wil geen wijn, maar dat wordt niet op prijs gesteld. Er bestaat een voorkeur voor het bespreken van persoonlijke dingetjes zoals broers en zussen, geboorteplaatsen en familienamen. Rutger Groot Wassink van GroenLinks houdt demonstratief afstand.
Wat zijn de dromen van de lijsttrekkers? Pieter Hilhorst vertelt dat hij wil dat alle Amsterdamse kinderen kansen krijgen. Hier doet zich meteen een probleem voor. Dit is niet alleen een droom van iedereen, het is bovendien de PvdA die al heel lang aan de macht is in Amsterdam. Het zou logisch zijn dat Hilhorst deze droom al heeft waargemaakt. Hilhorst probeert dat ook te bewijzen. Hoewel we ernstig aan die versie van de werkelijkheid kunnen twijfelen, gaan de stellingen van Hilhorst er als zoete koek in. Het is immers een intiem gesprek.
Evans-Knaup mag vertellen hoe hij aan zo’n unieke achternaam komt en zo leren we dat hij ooit Brits was en de naam van zichzelf en zijn vrouw heeft gecombineerd. Alleen hij, zijn vrouw en twee kinderen hebben deze naam. Hij praat over het belang van de controlerende taak van de gemeenteraad. Toch blijkt hij hier niet van te dromen: hij droomt van een stad waar burgers zelf initiatieven kunnen nemen: ‘een coöperatief Amsterdam’. Hij wil de cultuur veranderen zodat de gemeente beter gaat samenwerken met Amsterdammers, bijvoorbeeld als zij collectief zonne-energie opwekken. De problemen die er nu in de samenwerking zijn blijven onbenoemd.
De presentatrice is ingesteld op een flirterig gesprek maar niet op de inhoud. Zij merkt pas laat dat alle lijsttrekkers soortgelijke dromen hebben, namelijk meer zelforganisatie en zorgen voor de minima. Dat deze doelen elkaar bijten blijft onbenoemd net als hoe ze bereikt moeten worden. Groot Wassink zegt dat Amsterdam de landelijke bezuinigingen op de zorg zou moeten compenseren. Dat is lulkoek en dat geeft hij zelf later ook ruiterlijk toe: Amsterdam kan het niet helemaal compenseren. Maar de presentatrice merkte het sowieso niet op. Kritische distantie en gespeelde intimiteit gaan slecht samen.
Lijsttrekkers worden voor allerlei evenementen uitgenodigd en voelen zich steeds genoodzaakt om op te draven, ook als ze geen zin hebben. Zij willen praten over de inhoud en krijgen in deze setting die kans. Maar omdat er geen weerwoord of discussie is, ontstaat vooral het beeld dat er in de Amsterdamse politiek niets te kiezen is. Evans-Knaup werd er niet blij van. Zijn partij lijkt nu overbodig omdat de algemene doelen waar hij over mag vertellen grotendeels overeenkomen met die van zijn linkse concurrentie. Zonder kritische vragen blijft alles algemeen.
Lijsttrekkers mogen zich in deze setting presenteren als echte leiders, maar dat zijn ze niet. Hilhorst is aangeschoten wild, de SP voor velen te extreem, Groot Wassink te onbekend en Evans-Knaup leidt een te kleine partij. Toch suggereert de setting dat iedereen graag alles over deze lijsttrekkers wil weten. Dat is een illusie. De meeste burgers willen iets over de inhoud weten, maar daar kwam de presentatrice niet aan toe. Te druk met interessant doen en het behagen van lijsttrekkers. De belangrijkste vraag bij de borrel was dan ook: ‘Zou die Natasja wel goed tegen wijn kunnen?’
Chris Aalberts volgt vier lokale politici tijdens hun campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014. Eerdere afleveringen uit deze serie vind je hier.
