Het is een activiteit die een lange historie heeft in de Verenigde Staten: canvassen. Vrijwilligers gaan langs de deuren om met burgers te praten en hen te overreden om op hun partij te stemmen. In Nederland werd het canvassen geïntroduceerd door de PvdA, die met rode rozen de wijken ingaat als er verkiezingen aankomen. Pro3, een samenwerkingspartij van de lokale afdelingen van PvdA en GroenLinks in Loon op Zand, gaat eveneens de wijken in. Hoe gaat dat in de praktijk?
Het is zaterdag half twaalf in de keuken van Marianne Verschure, kandidaat nummer 3 van Pro3. Canvassen start met koffie, cake en worstenbroodjes. Er zijn veel kandidaten aanwezig, inclusief lijsttrekker Peter Flohr. Vandaag staat Kaatsheuvel op het programma, de grootste kern van de gemeente Loon op Zand. Pro3 wil zes zaterdagen canvassen, waarvan vier in Kaatsheuvel. De andere keren gaat Pro3 in de kern Loon op Zand langs de deuren. Het kleine De Moer wordt op een doordeweekse middag gedaan.
Iedereen draagt een knalgeel hesje met het Pro3-logo. In een tasje zit een stapel kaarten met daarop een foto van de Pro3-kandidaten en de tien hoofdpunten van de partij. Ook zitten er een aantekeningenblok, een pen en wat andere Pro3-parafernalia in. Het is de bedoeling met name de kaarten uit te delen om zo het gedachtengoed van Pro3 te verspreiden.
De wijk van vandaag ziet er haveloos uit. Ongeïnspireerde jaren zestig woningen met voortuintjes die in veel gevallen jarenlang niet zijn onderhouden. Al snel blijkt dat Pro3 goed weet dat dit een wijk is met problemen. Er is hangjeugd, criminaliteit, er is pas iemand vermoord, er zijn criminelen aangehouden en onlangs maakte iemand bij een vluchtpoging voor de politie een dodelijke val. Sommige huizen zien er wel goed onderhouden uit, maar die staan vaak te koop.
‘Hoe pak je canvassen nu eigenlijk aan?’ vraag ik aan Peter Flohr. Het is vooral de bedoeling om de burger te attenderen op de verkiezingen en hen uit te nodigen om te gaan stemmen. De burger moet de kaart met de standpunten van Pro3 overhandigd krijgen als hulpmiddel bij het kiezen. De opkomst in Kaatsheuvel ligt rond de vijftig procent. Het maakt niet eens uit of burgers op Pro3 stemmen, als ze maar stemmen.
Zaterdag rond lunchtijd blijkt de helft van de bevolking niet thuis, of ze willen niet open doen. Gordijnen zijn dicht of huizen zien er verlaten uit. De kaart kan als er niemand thuis is door de brievenbus. Bij een nee-nee-sticker doen we dat niet. Pro3 is groen en dus is een kaart voor deze burgers vast een teken dat Pro3 daar niets van meent, vermoed ik. Immers: weer een boom omgehakt.
De belangrijkste les bij canvassen is dat het schieten met hagel is. Je belt bij iedereen aan, terwijl de helft van de burgers niet gaat stemmen of totaal andere voorkeuren heeft. Canvassen is een zeer inefficiënte manier van campagne voeren, maar het is ook een teken van goede wil van politici om met burgers in contact te komen. Hoewel sommige burgers duidelijk niet op de canvassers zit te wachten, is het zeker mogelijk dat Pro3 vandaag een paar kiezers heeft overtuigd.
Het canvassen is ongeorganiseerd: de groep splitst zich op maar er is geen duidelijk plan waardoor onduidelijk blijft of overal is aangebeld. Gesprekken zijn uitzonderingen. De paar keer dat ik een gesprek heb, duurt het al snel te lang: de groep moet minutenlang wachten omdat ik naar klachten over het Kaatsheuvelse centrum sta te luisteren.
Na twee uur is het plotseling afgelopen: tijd voor koffie met saucijzenbroodjes. Canvassen heeft als belangrijkste doel de partij en de verkiezingen onder de aandacht te brengen. Maar misschien wel belangrijker is dat leden elkaar ontmoeten, dat ze met elkaar ervaringen uitwisselen en dat zich een teamgeest kan ontwikkelen. Veel dichte deuren dragen daar zeker aan bij.
Chris Aalberts volgt vier lokale politici tijdens hun campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014. Eerdere afleveringen uit deze serie vind je hier. Beeld: Peter Flohr.
