Gamers zijn mensenschuwe, bleke jongens met pukkels, die geen seks of een sociaal leven hebben. Ze zijn of dik (vanwege de overdaad aan cola en pizza) of iel (vanwege het gebrek aan sport en seks) en ze zijn altijd nerdy. Dat is tenminste het stereotiepe beeld van de gamer. Communicatiewetenschapper Mirjam Vosmeer promoveerde op een groep gamers waar vrijwel niets over bekend is: vrouwen en meisjes.
De laatste jaren zijn meisjes en vrouwen steeds meer computerspellen gaan spelen. Er zijn speciale titels voor meisjes en meisjes kunnen op hun eigen gratis sites terecht. De inhoud van ‘standaard’ games is echter vaak hypergeseksualiseerd en de omringende cultuur zoals LAN-parties en media spreekt vooral mannen aan. Vosmeer wilde daarom weten hoe de beleving van vrouwelijkheid en het spelen van games elkaar wederzijds beïnvloeden. Zij deed dit aan de hand van drie deelonderzoeken.
Nerdenmeisjes
Allereerst analyseerde Vosmeer de praktijk van vrouwelijke gamers. Met een vragenlijst onderzocht zij welke games meisjes op de middelbare school spelen. Maar liefst 84 procent van de onderzochte meisjes speelt games. Simulatiegames (The Sims) zijn het meest populair, MMORPGs (zoals World of Warcraft) het minst. Het zijn niet zozeer de bètameisjes die gamen, maar vooral de jongere meisjes. Meisjes vinden games waar jongens van houden vaak saai. Als ze zelf van jongens gaan houden, vinden ze echter games vaak saai.
Sletten
Daarnaast wilde Vosmeer weten op welke wijze gamers betekenis geven aan gender in videogames. Het idee is vaak dat de onrealistische vrouwelijke avatars meisjes zouden afschrikken in het spelen van games. Vosmeer keek daarom naar de reacties van spelers op een forum van Final Fantasy X-2, een role playing game. Uit de analyse bleek dat gamers actief en uiteenlopend betekenis geven aan het gender van de hoofdpersonen uit Final Fantasy. Vrouwelijke spelers plaatsen hun vraagtekens bij de wenselijkheid van het sletterige uiterlijk van avatars, maar dat is geen reden om een spel af te wijzen. Een leuke mannelijke hoofdpersoon maakt een game voor hun echter wel aantrekkelijker.
Huisvrouwen
Tot slot bekeek Vosmeer de wijze waarop gamen is ingebed in het huishouden. Hiertoe interviewde zij volwassen vrouwen die The Sims spelen. Deze groep gebruikt The Sims om vrije tijd af te bakenen van zorg en huishoudelijke taken. Omdat computers stereotiep als mannelijk worden gezien, beleven deze vrouwen extra plezier in het onder de knie krijgen van computerspellen. Het spelen van The Sims biedt mogelijkheden tot het uitwerken van een fantasie.
Het proefschrift van Mirjam Vosmeer laat zien dat de digitale kloof (het verschil in gebruik van computers tussen mannen en vrouwen) vrijwel gedicht is, maar dat gamen geen ‘genderneutrale’ activiteit is. De overdreven geile avatars – een onderwerp dat vaak de meeste aandacht krijgt als het gaat om gender & games – zijn daarbij het minst van belang. Gamen kan emanciperend werken voor meisjes en vrouwen: ze voelen zich gesterkt ten overstaan van mannen. Meer gamende meisjes dragen bij aan het doorbreken van stereotypen, net zoals UGG-dragende mannen dat doen. Wellicht dat in de toekomst dan ook aan gamers gedacht kan worden als mensenschuwe, bleke meisjes met pukkels, die geen seks of een sociaal leven hebben. Of aan bloedmooie meisjes, die dan de ideale huisgenoot zijn.
Videogames en gender van Mirjam Vosmeer is – net als alle andere proefschriften van de Universiteit van Amsterdam – online beschikbaar.
