Het Britse verzet tegen het EU-lidmaatschap valt te vangen in een metafoor. Het Verenigd Koninkrijk (VK) moet veel zaaien voor weinig oogst en heeft geen zeggenschap over het gewas op haar akkers. Het niet metaforische maar werkelijke landbouwbeleid van de EU is objectief gezien dan weer het meest terechte kritiekpunt, maar dat bleef buiten schot omdat door Brussel gereguleerde megastallen met Britse boeren daar garen bij spinnen, zodat ze niet hoeven terug te vallen op het spinnen van garen dat zo typerend was voor de Britse nijverheid van voor het tijdperk van Europese eenwording.
Want al was het fatale kussen in het gezicht van de Britse textielindustrie niet de verdienste van de EU, de vaart waarmee ons continent zich van de sociaal onrechtvaardige industrie van de negentiende eeuw heeft verwijderd zou niet dezelfde zijn geweest zonder de EU. Zelfs het marginale verzet tegen de verhuizing van dit onrecht naar derdewereldlanden zou vermoedelijk kleiner zijn geweest zonder de EU.
Terug naar Londen. Het VK wil dus minder zaaien, meer oogsten en volledige zeggenschap over de gewassen op haar akkers. Dit zou mogelijk moeten zijn door een louter economische samenwerking met Europa aan te gaan, zonder het Brusselse juk met aan de ene haak verstikkende regelzucht en aan de andere nivellerende geldklopperij.
Om in agrarische metaforiek te blijven wil het Leave-kamp het laaghangende Europese fruit plukken en de zure appels, overgereguleerde rechte bananen en légumes moches, met Poolse plukkers en al, aan de overkant van de sloot laten. Kijk naar een succesvol land als Noorwegen, zo wordt betoogd, dat zich zonder Brusselse bemoeienis meer dan kranig weert in de vaart der kapitaal accumulerende volkeren.
Het is dan ook interessant om, kijkend naar het voorbeeld van Noorwegen, de geen-penny-meer-naar-Brussel-retoriek te verenigen met de wil om economisch nauw met het Avondland verbonden te blijven. Natuurlijk met inbegrip van Britse soevereiniteit om de zaligmakende let’s-take-control-beloften gestand te doen.
Om deel te zijn van de Europese Economische Ruimte en zo onderdeel te zijn van de interne markt, betaalt Noorwegen een contributie aan de EU. In totaal mag de penningmeester van Juncker’s Brusselse Hobby’s Club jaarlijks de lieve som van 866 miljoen euro uit Oslo verwelkomen. Een tegemoetkoming voor het vruchtgebruik van EU-beleid waar zelfs de Noren, wars van Brusselse bemoeienis getuige twee verworpen referenda, het nut van inzien. Per capita komt dit neer op 168 euro.
Het VK betaalde in de afgelopen jaren netto zo’n 9 miljard pond per annum. Tegen de huidige post-Brexit wisselkoers, want die is nu eenmaal een verkozen onderdeel van de nieuwe werkelijkheid waarin zo’n economische samenwerking zich zou voltrekken, zou 168 euro per persoon zich vertalen in een netto bijdrage aan de EER (ergo aan de EU) van ruim 9 miljard pond. Diezelfde 9 miljard pond die het VK nu jaarlijks met veel chagrijn overmaakt. Daar komt bij dat voor die economische relatie het merendeel van de regels die horen bij de interne markt gewoon geslikt zal moeten worden, zonder inspraak zoals het nu heeft.
Op louter bilaterale basis binnen twee jaar tot een akkoord komen met alle belangrijke EU-handelspartners is praktisch onmogelijk, los van de vraag of het haalbaar is om regelarme verdragen te sluiten met de mate van eigen Britse regie die gepropageerd wordt. Kortom, de ‘British option‘ waarin economische belangen geborgd zijn zonder verlies van soevereiniteit, identiteit of geld, is een flagrante all-in bluf met open kaart.
Gratis vruchten plukken bij de buur houdt stand in verkiezingsretoriek, maar zal zodra de mist is opgetrokken niet blijken te werken. Door de FCUK-zonnebril met grote zwarte glazen waarmee het Leave-kamp — onderling bekvechtend en met een door een gebrek aan ideeën ingegeven afwachtendheid — zijn bluf kracht bijzet, zal het de French Connection niet dichterbij zien komen. Integendeel, deze bril zal een kleurfilter zijn op de toekomst van het land als er niet snel een stuurman opstaat in plaats van een chauvinistische generaal.
En toch, uiteindelijk zullen de Britten zich wel redden. De soevereiniteit waarnaar het volk zo hunkert na jaren van continentale tirannie zal er komen. Stiekem zal het besef er zijn dat die verlichte regelzucht en de dichtgedraaide geldkraan naar Brussel het leven niet hebben verbeterd. Maar dan zal snel, met instemming alom, benadrukt worden hoe de Engelse geluipaarde leeuw zijn tanden weer terugkreeg.
De Britten zullen hun identiteit omarmen als Queen Elizabeth de troon. Als in Northumberland en Chesterfield over tien jaar wordt ontbeten met toast, sausages en English breakfast tea zal dit gevierd worden als een overwinning van de gewone Brit, die zich met succes heeft verweerd tegen de baguette die Brussel hem onherroepelijk had opgelegd middels een onleesbaar directive.
