“De Amsterdamse gemeenteraad roept de Amsterdamse politie op om zo snel mogelijk te gaan werken met zogenaamde ‘stopformulieren”, kopte RTVNH donderdag. “Dit moet de bewustwording bij agenten vergroten en zo discriminatie tegengaan”, aldus het artikel. Een academische benadering van een al dan niet bestaand ‘probleem’ waarbij de omgevallen boekenkasten, en dat is heel duidelijk, helemaal niets begrijpen van het operationele politiewerk.
Ik waarschuw u vast: dit wordt een technisch verhaal omdat ik merk dat meningen over etnisch profileren vooral niet worden onderbouwd door kennis van de wet en/of de praktijk. Wilt u uw rechtse of linkse onderbuik liever legen zonder onderbouwing, stop dan nu met lezen.
Ja. Etnisch profileren vindt plaats door de Nederlandse politie. En ja, ik erger me daar ook aan. Wat echter nú als etnisch profileren wordt weggezet, is vaak niet meer dan gedegen politiewerk. Alle complottheorieën ten spijt vindt dit vaak plaats op basis van eerdere ervaringen die leidden tot aanhoudingen en vervolging. Die ervaringen maken politiemensen (net als in iedere beroepsgroep) tot de professionals die ze zijn. Een opzichtige auto van anderhalve ton die midden in de nacht in een achterstandswijk rijdt met een jong jochie (al dan niet allochtoon) achter het stuur is nu eenmaal opvallend. Dat zo’n bestuurder wordt staandegehouden is geen kwestie van etnisch profileren maar van een heleboel factoren samen die men ook wel kan scharen onder de naam ‘ervaring’ of ‘professioneel politieoptreden’. Leest u daarom ook vooral nog eens het eerlijke stukje van Wijkagent Jack Druppers.
Het is duidelijk dat velen (pers, politici en andere zelfbenoemd etnische profilerings-deskundigen) geen kaas gegeten hebben van het Nederlandse strafrecht en in het bijzonder de strafvordering. Aanhouding is een bevoegdheid van de politie (en ook van u als burger!) die een vorm van vrijheidsberoving inhoudt nadat iemand een strafbaar feit heeft gepleegd. Die bevoegdheid gaat dusdanig ver dat er, zeer terecht, hiervan uitgebreid proces-verbaal moet worden opgemaakt. Bovendien wordt iedere aanhouding ter plaatse getoetst door een Hulpofficier van Justitie. Indien er ook maar enigszins wordt getwijfeld aan de rechtmatigheid van de aanhouding, wordt de verdachte heengezonden. Leve de bescherming van de burger!
Een staandehouding (een verdachte vragen naar zijn identiteitsgegevens) of iemand controleren op grond van de verkeerswetgeving, hoeft niet iedere keer te worden vastgelegd van de wetgever. En dan hebben we het nog niet eens over de veelvuldige contacten die politiemensen gedurende dag met burgers hebben, anders dan een aan- of staandehouding. Indien men echt van mening is dat al deze contacten moeten worden vastgelegd door middel van een ‘Stopformulier’ heeft het echt niet begrepen. Politiemensen zullen hele dagen bezig zijn met administratieve handelingen, iets waar het politieapparaat nu al onder kraakt en kreunt. Na enige tijd roepen dezelfde critici weer dat het belachelijk is dat politiemensen zo weinig van hun tijd op straat doorbrengen.
Daarom is het belangrijk dat de politie een goede informatiepositie heeft en houdt. Dit bereikt de politie onder andere door de informatie die zij vergaren in hun (in-)formele contacten, dag in dag uit. Als het idiote plan van ‘Stopformulieren’ doorgang krijgt, kunnen we de informatiepositie van de politie wel overboord gooien en wordt er niets meer vastgelegd wat later kan leiden tot opsporing, aanhouding en vervolging van een verdachte. Klaagt u ondertussen nog even door over het lage oplossingspercentage van de Nederlandse politie? Ik hoor inmiddels geluiden van agenten die helemaal niet meer met burgers willen gaan praten omdat zij iedere: “Dag mevrouw, hoe gaat het met u vandaag?” vast zouden moeten leggen. Critici die nu zeggen dat dit een overdrijving is en dat dit echt niet de bedoeling is, nodig ik uit mij uit te leggen wat dan wel de bedoeling is. Alleen de contacten met allochtonen vastleggen?
Het meest verwonderlijke is nog wel dat de wetgever een bedoeling heeft gehad met het al dan niet vastleggen van een staandehouding en de controle uit de Wegenverkeerswet. Trachten als gemeenteraad diezelfde wetgever te beperken (en dus de uitvoering van die wet) geeft geen pas. Indien men daadwerkelijk iets wil veranderen aan de uitvoering van de wet dan ligt daar schone lobbytaak in Den Haag en niet door het uitvoerend orgaan van de wet, de politie in dit geval, op gemeentelijk niveau te beperken. Simpelweg omdat de consequenties hiervan niet kunnen worden overzien op dit niveau. Datzelfde doen we ten slotte ook bij grote maatschappelijke veiligheidsthema’s zoals privacy versus veiligheid, etcetera.
Volgens mij willen wij allemaal een politie die de openbare orde handhaaft en hulp verleent aan degenen die dat behoeven (dat is ook de wettelijke taak van de politie). Dat moeten zij vooral doen door professioneel op te treden en gebruik te maken van hun ervaring. Dat dat soms als oneerlijk overkomt, so be it. De politie waakt ten slotte over jouw en mijn veiligheid zonder aanziens des persoons.
