Lees hier deel 1 van ‘Trots op de Wallen’.
De arrestatie en strafrechtelijke vervolging van Willem Holleeder en de Bibob-procedure tegen Charles Geerts beheersen in 2006 en 2007 voor een belangrijk deel de berichtgeving over de Wallen in de media. De boodschap ‘De Wallen: een buurt om trots op te zijn’ uit het Wallenjournaal van juni 2004, maakt plaats voor een heel ander geluid over het gebied waar volgens de burgemeester onderwereldfiguren de baas zijn.
De hulp van de landelijke overheid wordt ingeroepen en Project Emergo wordt opgetuigd, een samenwerking tussen gemeente, politie, justitie en de belastingdienst om de veronderstelde georganiseerde misdaad op de Wallen in kaart te brengen.
Op het stadhuis wordt ondertussen hard gewerkt aan een plan om de beweerde ‘criminele infrastructuur’ op de Wallen te ontmantelen en het gebied te ‘upgraden’.
In het kader van het Emergo-project wordt relevante informatie uitgewisseld over personen en bedrijven die actief zijn op de Wallen. De ogen en oren van de gemeente in het gebied zijn enkele wallenbewoners die de gemeente periodiek van informatie voorzien. Zij hebben ook een stem bij de invulling van het nieuwe plan.
Eind 2007 wordt een nieuw plan van aanpak gepresenteerd: de Wallen worden ‘opgeschoond’, waarbij de helft van alle ramen zal verdwijnen.
Wallenbewoner en gemeenteadviseur Gerrit van de Veen spreekt in februari 2008 op Nieuw Amsterdams Peil (NAP) (‘bedoeld voor nieuwsgierige Amsterdammers en gemaakt door studenten van de opleiding Journalistiek en Media van de Universiteit van Amsterdam) zijn waardering uit over de nieuwe koers die de gemeente vaart op de Wallen. Onder een gefingeerde naam ‘Piet Leeghwater’ stelt Van de Veen:
“Eindelijk gerechtigheid. Ik ben zo blij dat er eindelijk iets gebeurt. Iedereen loopt te mekkeren dat die Bibob wet zo’n rare wet is. Dat is het helemaal niet. Criminelen glipten vroeger overal tussendoor, dan moet er dus een andere manier komen om het criminele volk aan te pakken. Die is er nu.
60 tot 70% van alle ramen zal verdwijnen, maar van mij mogen ze alle ramen sluiten. Er is een beeld gecreëerd van een Erotisch Walhalla. Hoezo zouden de hoeren bij de Wallen horen? Ik zou niet weten waarom je ramen zou moeten hebben waarachter vrouwen staan te huppelen.
In de tijd met Van Traa waren de Wallen een no-go-area waar je de overheid niet tegenkwam. Een buurt vol met drugs- en witwaspraktijken. Toen kon zo’n vriend als Holleeder zijn praktijken nog gewoon uitoefenen. Dat hij hier vijf panden had, dat was hier al jaren bekend, maar er gebeurde niks. Politie, justitie of de fiscus zag je niet in de buurt. Er liepen wel agenten op straat, maar dat was niet genoeg. Jullie moeten ook achter de gevels kijken riepenwe jarenlang.
Dat het zo lang duurde met die Bibob wet, daar kijk ik niet van op. Dat kost jaren. Nu pas sneuvelen de eerste criminelen. Die zijn nu boos dat hun panden worden afgepakt. Maar het criminele volk heeft zijn hand overspeeld. Geen wonder dat de overheid op een gegeven moment zegt: zo kan het niet langer. Ze hadden het allemaal kunnen weten. Als ze wat minder gejat, geroofd en gestolen hadden, dan hadden ze nou de gemeente ook niet achter zich aan gehad. ‘Iedereen roept nu: die Charles Geerts, wat een aardige, charmante man, maar die aardige man heeft er wel voor gezorgd dat al die vrouwenhandelaren in die panden konden. En dat hij door de fiscus door twaalf miljoen is afgekocht van de fiscus, daar hoor je ook niemand meer over. Die demonstratie van Platform 1012 was puur kul. De horeca, de coffeeshops, de mensen die geld verdienen op de Wallen, die liepen mee, maar bewoners niet.
Ik ben niet bang dat er opeens minder toeristen naar de Wallen zullen komen als er geen hoeren meer zitten. Wat er nu komt, willen we graag kwijt. Wie wil er nou dronken Engelsen? Ja, coffeeshops, slaapzaalexploitanten en verkeerde horeca. Het mikken is nu op een ander soort toeristen, op betere toeristen die van een hapje en een drankje houden en kunst en architectuur kunnen waarderen.”
Het hele interview met Van de Veen leest u in ‘Hoerenlopen deed je vroeger stilletjes‘.
Over toeristen, de belangrijkste bron van inkomsten voor wallenondernemers, stelt Van de Veen: “Wat er nu komt, willen we graag kwijt.”
Met ‘we’ doelt Van der Veen op het Integraal Burgwallen Overleg (IBO), een clubje gepassioneerde en goed georganiseerde wallenbewoners, waar hij zelf deel van uitmaakt, met veel invloed in de gemeentepolitiek. Ambtenaren, bestuurders en een verdwaalde ondernemer nemen ook deel aan dat overleg.
Het IBO werd ruim 10 jaar geleden op initiatief van de gemeente opgericht en komt regelmatig bijeen in het stadhuis. Het IBO bemoeit zich met het gemeentebeleid, de prostitutie, eigenlijk met alles op en rondom de wallen.
“Het Integraal Burgwallen Overleg buigt zich al meer dan tien jaar over alle mogelijke problemen, plannen, voorstellen en acties en komt dan met reacties daarop. Het stadsbestuur nam de standpunten van het IBO altijd zeer serieus. In feite is de aftrap voor de hele 1012-aanpak gegeven door een alarm over de situatie op de Wallen vanuit het IBO.”
Dat schreef IBO-voorzitter Bart Robbers (D66) vorig jaar in een brief aan de gemeenteraad waarin hij zich erover beklaagt dat een voorstel over de sluitingstijden van raambordelen niet overeenkomt met het standpunt van het IBO.
De Engelse toerist staat voor een aantal wallenbewoners symbool voor overlast. Het besluit om raamprostitutie flink terug te dringen is dan ook niet genomen om vrouwenhandel tegen te gaan, zoals Asscher en de gemeente altijd hebben verkondigd, maar vooral om invloedrijke bewoners te plezieren. Die hebben hun buik vol van Engelse toeristen die massaal naar de Wallen komen en daar luidruchtig feestvieren met schaars geklede dames achter de ramen als spannend decor.
De échte beweegreden achter de wallenaanpak liet toenmalig PvdA-burgemeester Job Cohen zich begin 2008 al eens ontvallen in de Britse pers. Toen de opschoning van de Wallen ter sprake kwam klaagde Cohen niet over vrouwenhandel maar over groepen Engelse toeristen die naar de Wallen kwamen en daar overlast veroorzaakten, dit tot woede van veel wallenondernemers die goed verdienen aan de Engelsen, en Engelse burgers, die zich door de discriminerende uitspraken van Cohen niet meer welkom voelden in Amsterdam en uitweken naar Praag en andere steden.
De wallenbewoners in het IBO konden de actie van Cohen wel waarderen, want zoals Van de Veen aangaf mikt het IBO op ‘betere toeristen die van een hapje en een drankje houden en kunst en architectuur kunnen waarderen.’
Wat het IBO betreft kan die transformatie niet snel genoeg gaan. Een grote groep als ‘criminogeen’ weggezette ondernemers in de buurt en hun personeel, waarvan het gros buiten het centrum woont, denken daar anders over. Maar naar hen wordt niet geluisterd, ook al heb je 170 medewerkers in dienst, zoals Jan Otten. Het zijn immers de bewoners die kiesrecht hebben in stadsdeel Centrum en de bestuurders daar aan de macht brengen en houden.
Conclusie is dat niet de beweerde maffia, niet de politie, niet de ondernemers maar een select clubje bewoners met veel invloed in de gemeentepolitiek de dienst uitmaakt op de Wallen en Project 1012 beschouwen als de kroon op hun lobbywerk.
Noot 1: tijdens de strafrechtelijke procedure tegen Willem Holleeder bleef niets over van de verdenking dat de ‘topcrimineel’ seks- en gokpanden op de wallen had. Het beslag dat begin 2006 in verband met de vervolging van Holleeder was gelegd op enkele wallenpanden, is in 2010 opgeheven.
Noot 2: de eerste uitspraak in de bestuursrechtelijke procedure tegen Geerts viel uit in het voordeel van Geerts, waarop de gemeente besloot de procedure te staken en Geerts voor een bedrag van € 25 miljoen uit te kopen.
Noot 3: het Emergo-onderzoek concludeerde in 2011 dat van door burgemeester Cohen en wethouder Asscher beweerde maffia-achtige structuren die de Wallen in hun greep hadden, helemaal geen sprake was.
Dit artikel werd eerder gepubliceerd op de website van de auteur.
