Mark Rutte zit zaterdagochtend aan de cappuccino op de Grote Markt in Den Haag. Het is om half twaalf tijd voor een Facebook-chat met burgers. Op Facebook zien we een vierkant beeld waar Rutte soms wat ongeïnspireerd inkijkt. Rechts zien we vragen en reacties die vaak nauwelijks een relatie lijken te hebben met de chat. Bij de start kijken er zo’n 500 Facebook-gebruikers, aan het einde ongeveer duizend. Hier leren we welke boodschap Rutte voor Nederland heeft. Die is heel “positief”.
Een meisje buiten beeld stelt vragen die kennelijk via Facebook zijn binnengekomen en bedankt Rutte telkens staccato voor zijn antwoorden. Ze vindt dat hij “goede antwoorden” geeft. De vragen gaan vooral over de politieke inhoud, maar soms ook over Rutte zelf. Zo wil de zevenjarige Nora weten of het leuk is om minister-president te zijn. Mark doet zijn best zich in te leven in de wereld van zevenjarigen en vindt het leuk dat Nora op die leeftijd al politieke interesse heeft.
Mark wil “de kampioen zijn van optimistisch Nederland”. De VVD sluit na de verkiezingen geen partijen uit voor mogelijke coalities, maar samenwerken met de PVV wordt wel heel moeilijk, denkt hij, omdat ze inspelen op “het negatieve”. Wilders is van: “minder-minder-minder, weg-weg-weg en dicht-dicht-dicht”, horen we Mark twee keer zeggen. De VVD is er echter voor “mensen die vooruit willen”.
Bij deze chat ontstaat al snel een patroon: er komt een vraag binnen en Mark zegt vervolgens dat dat onderwerp heel erg belangrijk is en dat het goed gaat. Defensie is heel belangrijk. Dat je een studie kunt doen die je leuk vindt, dat is ook heel belangrijk. Gemotiveerde docenten eveneens. Het is ook essentieel dat mensen kunnen wonen in een huis waar ze in willen wonen. Een baan is heel belangrijk en goed voor onder andere je sociale contacten. Het pensioenstelsel in Nederland is uniek en we hebben hele goede huisartsen in Nederland. Dat zijn echte vakmensen.
En zo herhaalt Mark steeds dezelfde boodschap over verschillende thema’s. Bejaardenhuizen zijn gesloten maar sommige ouderen willen daar graag heen, meldt een vragensteller. Mark begint een verhaal over “lieve verpleegkundigen”.
Toch is er – ondanks alle positiviteit – een probleem. Zelfs de VVD kan niet om het feit heen dat Mark de ene na de andere belofte niet nakwam: wél gemorrel aan de hypotheekrenteaftrek, wél geld naar de Grieken en géén duizend euro voor elke Nederlander. Dit probleem is zo overweldigend dat zelfs dit door de VVD geregisseerde PR-moment dit niet kan verzwijgen.
Mark meldt meerdere keren dat het hem spijt dat hij zijn beloften niet nakwam. In elke relatie beloof je weleens iets, meldt hij. Het was een risico om alle burgers de beloofde duizend euro te geven. Dan was Nederland er economisch niet bovenop gekomen, meldt Mark. Waarom hij zich dat op het moment van zijn belofte niet realiseerde, blijft onduidelijk. Mark snapt dat we boos zijn en hij zal het nooit meer doen: hij gaat nooit meer beloven hoe hij iets tot achter de komma gaat aanpakken. Hij zal alleen beloven wat zijn doelen zijn. Hij heeft van zijn fouten geleerd, verzekert hij ons.
Deze chatsessie is een geregisseerd PR-moment van de VVD. Er vindt een selectie van vragen van Facebook plaats. Het is dan ook interessant wat de VVD het bespreken waard vindt en wat niet. De meeste thema’s zijn sociaaleconomisch. Twee megathema’s ontbreken totaal: vluchtelingen en de EU, de thema’s waar de PVV zo succesvol kiezers mee weet te mobiliseren. Negeren helpt niet: Wilders zal ervoor zorgen dat deze thema’s op de agenda blijven staan. Opvallend dus dat de VVD ze toch weglaat. Dat is extra pregnant nu de problemen met de euro zich opstapelen en de Turkije-deal wankelt.
Voor de chat lijkt het weinig uit te maken, want het lijkt soms een onderonsje van VVD’ers. “Ingeborg uit Venray” heeft een vraag over woningcorporaties. Ze blijkt daar fractievoorzitter van de VVD. “Steven” praat over “onze campagne”. Of de kijkers nu VVD’ers zijn of niet: in alle gevallen realiseert de VVD zich dat ze over Europa en vluchtelingen een slecht verhaal heeft. Er zijn twee opties: of de PR-machine van het VVD-partijbureau filtert vragen over deze thema’s weg, of er kijken alleen VVD’ers die weten dat deze thema’s electoraal vermeden moeten worden.
Chris Aalberts is komend half jaar de verkiezingsverslaggever van ThePostOnline. Ook deze journalistiek kost geld. Volgende week start daarom een crowdfundingactie voor dit nieuwe project. @chrisiserbij
