Het is misschien wel het grootste politieke nieuws van deze week: PVV-afsplitsing VNL heeft een nieuwe lijsttrekker: Jan Roos. Nu komt er eindelijk een concurrent voor de PVV, zo lijkt de gedachte. VNL zou bovendien een serieuze concurrent kunnen worden voor de VVD. Bij EenVandaag meldde spindoctor Kay van de Linde dat nu alles kan veranderen en zelfs GroenLinks-columnist Meindert Fennema ziet kansen voor de rechtse splinter.
Er is kennelijk veel mensen iets aan gelegen om de politiek een beetje spannender te laten lijken dan deze in werkelijkheid is. Want als je nuchter kijkt, zou Roos nog weleens spijt kunnen krijgen van zijn politieke carrière. Zeven twijfels.
Sommige mensen hebben een functie die ervoor zorgt dat ze steeds in de media komen. In die functies zit een hiërarchie. Ministers hebben makkelijker toegang tot de media dan Kamerleden. Buiten de Kamer is het nog moeilijker. Als we iets gaan horen over VNL, is de kans groter dat we Kamerleden Bontes en Van Klaveren in beeld krijgen dan Roos. We weten inmiddels welk effect zij in de peilingen hebben. Roos kan de media alleen halen als de talkshows hem vaak gaan uitnodigen en dat gebeurt vooral als de PVV deze programma’s blijft ontlopen. Dat beleid zal de PVV desnoods aanpassen.
Roos is goed in campagne voeren en zou dus buiten de Tweede Kamer misschien publiciteit kunnen genereren. Maar in je eentje is dat lastig en dus is het wel handig als Roos bij het folderen (?) wat gezelschap krijgt van zijn leden. Dat VNL geen democratische partij is, was na de top-down benoeming van Bram Moszkowicz al bekend. Dat heeft het bestuur met Roos nog eens herhaald. Het is te hopen dat de leden de nieuwe lijsttrekker steunen, anders wordt de campagne in het land een ramp. Tot nu toe is de leden nog niets gevraagd.
Bij EenVandaag vertelde Roos dat hij de baas is, maar Bram Moszkowicz zette de lijnen ook niet uit. Misschien omdat hij er te weinig tijd voor nam, maar vooral omdat het lijsttrekkerschap bij VNL een decreet is van het partijbestuur, bestaande uit onder meer Van Klaveren. Roos mag de lijnen uitzetten zolang het bestuur het daarmee eens is. Zo nee, dan bepaalt het bestuur eenzijdig dat Roos toch geen lijsttrekker is en steken ze hem indien nodig via Elsevier nog een extra mes in de rug. Gelukkig voor Roos heeft het bestuur nog maar weinig tijd om weer een andere lijsttrekker te zoeken.
Dit voorjaar vond een avond plaats van GeenPeil-vrijwilligers. De avond kwam pas tot leven toen Roos het podium besteeg. De zaal vol blanke mannen vond alles wat Roos te melden had prachtig. “De beuk d’r in”, hoorde je ze brommen. Vrijwel niemand doet dit Roos na, maar het is wel bij een heel specifiek PVV-achtig publiek. Als deze vrijwilligers representatief zijn voor PVV-stemmers, is er een alternatief voor Geert. Maar dezelfde mannen kunnen Roos even goed vervloeken dat hij voor de verkeerde partij heeft gekozen. Ze hebben ook nog niet nagedacht over de standpunten van VNL over bijvoorbeeld de sociale zekerheid.
Bij de GeenPeil-bus in Hilversum begroette Roos ondergetekende met de woorden “dat hij de zuurgraad al van een afstand kon ruiken”. Gelukkig kan uw verslaggever daar wel tegen, maar is dit een vorm van opereren die brede groepen burgers aanspreekt? Bijvoorbeeld de ondernemers, hele en halve conservatieven en D66-achtige liberalen die van de VVD naar VNL zouden moeten overstappen? De kans is groot dat ze vinden dat Roos inhoudelijk hun belangen niet begrijpt, dat hij ordinair is en/of helemaal niet liberaal. Verbreding buiten de PVV-achterban ligt juist met Roos niet voor de hand.
Als VNL kiezers wil trekken is er ook een onderscheidend programma nodig. Roos zegt Van Klaveren na dat VNL “klassiek liberaal” is. Wat betekent dat eigenlijk? Wat zijn de uitgangspunten precies? Welke filosofen moeten we raadplegen? Waarom is het “klassiek liberaal” om te vinden dat de EU zich niet met de homo-emancipatie in Oekraïne mag bemoeien? En als dat klassiek liberaal is, zou het iemand iets boeien juist omdat het klassiek liberaal is? Worden de belangrijkste “klassiek liberale standpunten” niet allang door anderen verwoord? We kennen het antwoord.
Stel dat Roos zondag in de peilingen enkele zetels haalt, dan zegt dat weinig over het daadwerkelijke stemgedrag op 15 maart. Twee weken voor de verkiezingen bij de grote debatten – waar Roos vrijwel zeker niet aan mee mag doen – is de vraag wie de grootste wordt. Dan kiest de VVD-kiezer liever voor Rutte, dan voor VNL met het risico Jesse Klaver als premier te krijgen. Ook als VNL eigenlijk een beter programma heeft dan de VVD. Als de PVV de grootste kan worden, is dat voor veel potentiële VNL-fans een aantrekkelijker vooruitzicht dan drie miezerige zetels voor Roos.
Alleen als Roos binnen enkele weken een enorme PVV- en VVD-concurrent blijkt te zijn, kan hij van al die strategische stemmers profiteren. Maar aangezien hij zelf ook rekening houdt met slechts een handjevol zetels, moeten we betwijfelen of het zo’n vaart loopt.
Chris Aalberts is dit half jaar de verkiezingsverslaggever van ThePostOnline. Deze verslaggeving is gratis voor u te lezen, maar kost wel geld. Daarom loopt er een crowdfundingactie. Je donatie wordt zeer op prijs gesteld. Doneer nu.
