De PvdA en de SP – concurrenten van elkaar – hebben hun eerste stappen op weg naar de Kamerverkiezingen gezet. De SP is verder dan de PvdA. Heeft de lijst met kandidaten klaar. Veel van de huidige Kamerleden vertrekken. Onder wie Harry van Bommel. Hem komt respect toe. Hij is – samen met de fractievoorzitter van de SGP – het Kamerlid met de meeste dienstjaren. Een man met grote ervaring, met kennis van internationale zaken en een geweldige drive.
De SP heeft Lilian Marijnissen (inderdaad: de dochter van) op plaats 3 van de lijst gezet. Dat is niet een crediet-benoeming, want zij heeft haar sporen bij de FNV al verdiend. Het is wel een signaal. In de strijd tussen SP en PvdA om de linkse kiezers kan zij van grote waarde zijn. Zij zal heel veel voorkeursstemmen kunnen krijgen.
Ook de voorzitter van de SP, Ron Meyer, komt op de lijst. Op plaats 22. Lijsttrekker Roemer zegt dat hij Meyer zelf gevraagd heeft op de lijst te gaan staan. Ik weet niet of dat echt zo is. Want Roemer zei ook dat hij en de SP-voorzitter nooit in één Kamerfractie zullen belanden. Betekent deze keuze dat, als Roemer geen beste verkiezingsuitslag weet te behalen, hij tussentijds opstapt? Of is het zo dat de SP ook de partijvoorzitter in de Kamerfractie wil om zo de band tussen de partij en de Kamerfractie te versterken? Dat is eerder, leert de politieke geschiedenis, ook gebeurd. Zowel bij de KVP als de PvdA en de ARP, zat de partijvoorzitter in de fractie: Aalberse, Tans en Veerman. Zo’n systeem werkt overigens alleen als de voorzitter niet de pretentie heeft de fractievoorzitter voor de voeten te lopen.
In de concurrentieslag tussen de PvdA en de SP ligt de PvdA op dit moment achter. Wie de lijsttrekker wordt, is onzeker. Een interne strijd – die uitgebreid in de pers zal worden beschreven – levert geen extra stemmen op. Ook in de PvdA zelf wordt nu gezegd dat een duel Samson-Asscher ‘een toneelstukje’ is. Samson heeft sorry gezegd. Niet tegen de kiezers vanwege verbroken beloften maar omdat hij – zegt hij – zijn fractiegenoten heeft verwaarloosd. Dat zal de niet-PvdA-kiezers weinig kunnen schelen. En teleurgestelde fractieleden zullen het vertrekkende Kamerlid, Jacques Monasch, nazeggen: “Snel even sorry zeggen om door te kunnen, wat een ongeloofwaardigheid, wat een hypocrisie.” Ik vind belangrijker dat Samson zo moedig is geweest de niet-populaire maatregelen van het kabinet te verdedigen. Respect daarvoor.
De PvdA is nog ver weg van de tijd van Drees, toen de sociaal-democraten uit volle borst zongen: “Op socialisten sluit de rijen, het rode vaandel volgen wij!”. De Nederlandse socialisten van nu zijn verdeeld in SP en PvdA. Zij voeren een strijd tegen elkaar. Wie die bij de verkiezingen wint, is nog ongewis. Misschien gaat wel een ander met de winst er van door. Ik schrijf dit omdat PvdA en SP gezamenlijk veel minder zetels hebben, dan vroeger de PvdA alleen. Waarheen zijn die kiezers allemaal gegaan? Zeker wat naar Groenlinks. Niet of nauwelijks naar CDA, D66 of VVD.
Het antwoord ligt voor het oprapen.
