Er staan in boekhandel Scheltema in Amsterdam enkele tientallen stoelen opgesteld voor de boekpresentatie van Arnout Maat. Hij schreef een boek over de enorme macht van politieke partijen. De aanwezigen zijn het onderwerp echter al snel vergeten. Vandaag leren we vooral over de partij die ooit de ambitie had de macht van de bestaande partijen te doorbreken: D66. Impliciet leren we echter ook over de club die precies vijftig jaar later hetzelfde doel zegt te hebben: Forum voor Democratie.
Op de gastenlijst staat een belangrijke naam: Thierry Baudet, de zelfbenoemde lijsttrekker van Forum voor Democratie. Auteur Arnout meldt uw verslaggever dat Thierry er toch niet is: hij moest elders debatteren. Dat blijkt met de lijsttrekker van de Piratenpartij en met PvdA-Europarlementariër Paul Tang te zijn. Wat daar urgent aan kan zijn, is niet duidelijk. Meer zetels zal hij er niet door halen, zegt een omstander. “Hij zegt wel vaker op het laatste moment af, altijd via een app,” meldt een ander.
Het boek van Arnout Maat gaat over de macht van politieke partijen en het gebrek aan politieke hervormingen. Thema’s als de gekozen burgemeester, de gekozen minister-president en referenda passeren de revue. Deze kwamen er allemaal nooit want ze tasten de macht van de bestaande partijen aan. Het is opmerkelijk dit vandaag te constateren want het is ook de verjaardag van D66, die dit alles ooit wilde regelen maar er tegenwoordig geen nadruk meer op legt. Arnout was enige tijd verbonden aan de jongeren van D66. Toch is het volgens hem toeval dat de boekpresentatie vandaag plaatsvindt.
Twee gekkies van het Forum voor Democratie zijn ook aanwezig, net als wat jonge D66-leden. Als de zaal wordt gevraagd wie lid is van D66, gaat het vingertje van een oud-voorzitter van de D66-jongeren tergend langzaam omhoog. Hier schaamt men zich enigszins om lid te zijn. Immers: D66 wilde ooit het politieke stelsel hervormen, maar daar is werkelijk niets van terecht gekomen. Allemaal eigenbelang, volgens Arnout. Zijn boek – waarin de noodzaak tot hervormingen wordt beschreven – accentueert het falen van de vijftigjarige partij.
Ook spreker Meindert Fennema heeft moeite om los te komen van de verjaardag van D66. Fennema vertelt dat D66 “het provo van Amsterdam Zuid is” en verhaalt over Amsterdamse hoogleraren die ook een rol speelden in de twisten rond D66. Inmiddels denkt de zaal dat het boek van Arnout over zijn voormalige partij gaat, maar niets is minder waar. D66 is voor Arnout in principe slechts één van de partijen die het politieke stelsel zouden kunnen vernieuwen. D66 heeft net als haar concurrenten alle reden dat niet te doen omdat hervorming de partijbelangen bedreigt.
Arnout is vol begrip: “D66 kan het ook niet helpen” zegt hij. Ook denkt hij dat de enorme macht van politieke partijen geen complot is, maar ontstaan door een samenloop van omstandigheden. Fennema herinnert de zaal dat politieke partijen ooit een middel voor democratisering waren. Dan gaat het over de ARP. Het alternatief voor partijen is het kiezen van individuen, maar die hebben soms andere motieven dan politieke om gekozen te worden. Uw verslaggever denkt onwillekeurig aan de niet erg rendabele denktank die Forum voor Democratie tot voor kort was. Daar kan niemand zijn huur van betalen.
Hier valt op dat D66 als enige partij met politieke vernieuwing wordt geassocieerd, terwijl de partij op dit terrein vrijwel niets heeft gepresteerd. Actuele uitdagers met soortgelijke ideeën worden helemaal niet genoemd. Niemand noemt het initiatief van Thierry ook maar een halve seconde en niemand lijkt hem te missen, terwijl juist dit politiek geïnteresseerde publiek opgewonden zou moeten kunnen raken van een nieuwe poging tot politieke innovatie na al die D66-mislukkingen. Niemand komt kennelijk op het idee dat Thierry iets met politieke vernieuwing te maken zou kunnen hebben.
Misschien was het toch handig geweest als Thierry even was langsgekomen om de aanwezigen van het tegendeel te overtuigen.
Lees ook: recensie van De Particratie.
