De procedure was nog wel zo zorgvuldig doorlopen. Guido van Woerkom werd voorgedragen als nieuwe Nationale ombudsman, maar sinds enkele dagen staat zijn voordracht ter discussie omdat hij enkele jaren geleden discriminerende uitspraken over Marokkanen deed. Hij bood er toen al zijn excuses voor aan, maar dat leek niet genoeg. Toch werd hij het. Edoch, meerdere partijen hadden moeite met de voordracht. Hoe terecht was dat?
Wat is de Nationale ombudsman eigenlijk voor iemand? Het klinkt een beetje als de vroegere VARA-ombudsman, een soort Marcel van Dam of Pieter Hilhorst. Een soort Consumentenman of Vakantieman. Een persoon met aanzien en statuur die op de bres springt voor de burger die geen raad weet met overheidsinstanties en soms met bedrijven, die een dappere strijd voert in een woud der bureaucratie omdat de burger door allerlei partijen tekort is gedaan.
Dit is kennelijk het beeld wat de PvdA en GroenLinks van de Nationale ombudsman hebben. Iedereen moet de ombudsman kunnen vertrouwen. Hij komt immers bij de mensen thuis en gaat met hen op empatische wijze het gesprek aan en verplaatst zich in hun zorgen. Kan iemand die ooit een discriminerende opmerking maakte zo’n rol vervullen?
Tja. De Nationale ombudsman is een overheidsinstelling. Er werken ambtenaren die aan de hand van allerlei procedures, regels en voorschriften kijken naar de klachten van burgers over de overheid. De ombudsman kan het beste vergeleken worden met allerlei andere overheidsorganisaties, zoals de sociale dienst, de studiefinanciering of gemeente. Het zijn publieke dienstverleners die de hele dag beslissingen nemen die burgers raken.
Er is een vacature voor de hoogste baas van deze instelling. Deze persoon wordt verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de Nationale ombudsman en zal het gezicht naar buiten zijn. Hoe relevant de persoonlijke opinies van de baas zijn is helder: dat zijn ze niet. Hij stuurt de organisatie aan en die staat voor alle burgers open.
De vorige ombudsman, Alex Brenninkmeijer, had allerlei meningen over de overheid waarvan het zeer de vraag is of ze iets te maken hadden met zijn functie. De man met gezag mocht bijvoorbeeld in Buitenhof vertellen dat de Nederlandse politiek racistisch is. Wat had die mening van doen met klachten van burgers over niet-functionerende overheidsinstanties?
Helemaal niets natuurlijk. Het probleem met de vorige ombudsman was dat hij allerlei linkse meningen als de waarheid verkondigde en dat deed met een beroep op zijn functie. Dat was totaal ongepast. Het zou beter zijn de functie te laten wat hij is: een directeur van een overheidsinstelling die ervoor zorgt dat de instelling goed draait en jaarlijks verantwoording aflegt over hoe de instelling haar taken heeft uitgevoerd.
Er is geen enkele reden om aan te nemen dat Van Woerkom dat niet kan. Zijn mening moet hij in zijn nieuwe rol voor zich houden, zoals alle ambtenaren dat moeten en zoals zijn voorganger Alex Brenninkmeijer dat vergat te doen. Linkse meningen passen de Nationale Ombudsman niet, rechtse evenmin.
Chris Aalberts is auteur van: Achter de PVV: waarom burgers op Geert Wilders stemmen.
