Het had zo mooi kunnen zijn. Onze premier bij de openingswedstrijd van Oranje tijdens het WK voetbal in Brazilië. Noem het een publiciteitsstunt, noem het slimme pr, maar maak er in vredesnaam gebruik van, want zo vaak komt het niet voor. Nee, dan Mark Rutte. Terwijl deze iconische foto de wereld over gaat verklaart onze premier dat hij, mocht Nederland de finale halen, naar Brazilië afreist om onze jongens – overduidelijk niet die van hem – bij te staan. Daar ben je lekker op tijd mee dan. In het beste geval lijk je een smerige profiteur, in het ergste geval kun je enkel wat troost bieden.
Had nou gewoon net als Merkel na de allereerste wedstrijd tussen de bezwete lijven in de kleedkamer gestaan, dan had je betrokkenheid getoond, je menselijke kant. En een mooi feestje meegepakt bovendien, want wat er in de halflege Arena Fonte Nova te Salvador gebeurde ging de verbeelding ver te boven. Met een fabelachtige kopbal – superlatieven doen er geen recht aan – vervlakte Van Persie het trauma van 2010 heel even. De tweede helft begon spannender dan de season finale van Game of Thrones, ontwikkelde zich tot een slachtpartij die zich gemakkelijk kon meten met eender welk Shakespeareaans drama.
Het collectief loste zo een belofte in die de KNVB met de aanstelling van Louis van Gaal als bondscoach automatisch maakte: Van Gaal wint. Punt. Dat deed hij met Ajax, met Barcelona, met Bayern en met AZ. Ongeacht de kwaliteit van het team, ongeacht de omstandigheden. De enige omstandigheid die telt is de aanwezigheid van Louis van Gaal, de rest moet buigen voor zijn wil. De keer dat dat niet lukte was nota bene bij Oranje toen het WK 2002 in het water viel. Louis moest en zou dat rechtzetten, zelfs nadat de KNVB zijn opvolger al naar voren rommelde terwijl hij nog niet eens aan de eindsprint begonnen was. Het kon hem niet deren. Revanche wachtte. Iedereen zou het zien.
‘Guido van Woerkom: de gedroomde kandidaat van de grootste regeringspartij acht zijn reputatie kennelijk dusdanig aangetast door de lastercampagne van Zuur Links dat hij zelf maar eieren voor zijn geld kiest’
Het kwam in de voorbereiding niet helemaal uit de verf. Althans, voor de ongetrainde waarnemer. Louis wist beter. Povere wedstrijd tegen Wales: belangrijke stappen gezet. Matige wedstrijd tegen Ecuador: grote vooruitgang geboekt. Afscheid nemen van de ‘Hollandse School’: bittere noodzaak. Hans Kraay Jr. wist van gekkigheid niet meer wat te vragen, bij Voetbal International rolden Gijp en Derksen over de vloer. Niemand had er vertrouwen in, een enkele rasoptimist daargelaten. Het debacle van 2012 lag nog vers in het geheugen, evenals het verleden van Van Gaal bij Oranje. Daarom ging Louis ver. De familiebanden werden onderwerp van gesprek, de invloed van de spelersvrouwen, de kinderen. Het systeem werd geperfectioneerd, de critici ten spijt.
De onzekerheid over het functioneren van de nationale elf bood een uitgelezen mogelijkheid voor Mark Rutte om zijn rol als eerste burger op te poetsen. Natuurlijk, niet iedereen vindt voetbal even belangrijk, er zijn ook genoeg mensen die er van gruwelen. Maar met zeven miljoen kijkers voor de eerste wedstrijd van Oranje is het steunen van het elftal door je aanwezigheid toch een mooie manier om jezelf even subtiel weer onder de aandacht te brengen.
‘Frans Timmermans schoffeert een gehele natie door Andrea Pirlo een resultaatvoetballer te noemen: pissen op een Picasso heet dat’
Dat is hard nodig ook. De VVD mag dan niet zo veel klappen vangen als de PvdA, echt lekker gaat het toch niet met de liberalen. Als ze nog zo genoemd mogen worden tenminste, want onder Fred Teeven gaat ‘t goed met onze individuele vrijheden. We zijn allemaal verdacht, vraag dat maar aan Brenno de Winter. Ondertussen sneuvelt Guido van Woerkom alsnog als nationale ombudsman, ook een gevoelige nederlaag voor de VVD. De gedroomde kandidaat van de grootste regeringspartij acht zijn reputatie kennelijk dusdanig aangetast door de lastercampagne van Zuur Links dat hij zelf maar eieren voor zijn geld kiest.
Het is illustratief voor de tanende invloed van de VVD – en van Mark Rutte. Voor Geert Wilders zijn het mooie tijden, hij kan lekker prijsschieten. Bijvoorbeeld op Frans Timmermans, die namens de regering diep door het stof gaat in Saudi-Arabië vanwege provocerend briefpapier. Mooier had Wilders het zelf niet kunnen bedenken. In plaats van onze vrijheid van meningsuiting te verdedigen kiest het kabinet voor economische afwegingen, juist in een tijd dat die vrijheid van meningsuiting zo gevoelig ligt. Diezelfde Timmermans schoffeert en passant ook nog even een gehele natie door Andrea Pirlo een resultaatvoetballer te noemen, alsof het niets is. Pissen op een Picasso, heet dat.
Qua imago gaat hier iets heel erg mis. Het aloude adagium it’s the economy, stupid heeft de VVD – en in het verlengde daarvan de PvdA – in het regeringszadel geholpen, maar er zitten grenzen aan de electorale effectiviteit daarvan. Op een gegeven moment gaan mensen meer verlangen van een leider dan economische voorspoed, helemaal wanneer die grotendeels uitblijft.
Misschien zouden de heren daarom eens in de leer moeten gaan bij Van Gaal. Die wist Oranje niet alleen een mythisch mooie wedstrijd te laten spelen, hij veegde daarna ook even de vloer aan met eenieder die hem een kil persoon heeft genoemd toen naar buiten kwam dat Van Persie ineens oog in oog stond met zijn familie, vlak voor diezelfde wedstrijd. Ook daar had Louis, mensch die hij is, aan gedacht. Met zo’n touch zou hij eigenlijk de politiek in moeten gaan. Wordt het wekelijkse gesprek met de minister-president ook gelijk een stuk vermakelijker.
