Ping. Daar lichtte de facebookmelder rood op. A. van de V., de eerste van mijn twee enige en echte vrienden, meldde zich met een afbeelding en een oproep. De afbeelding was die van tweemaal 30 stuks methylfenidaat (54 mg, vertraagde afgifte); de oproep luidde als volgt: “Jur, ik daag je uit: ga zo naakt en wild als mogelijk is, laat je eens echt goed zien. Ga totaal, als een kunstenaar.”
Als dat de schrijvert met onduidelijke literaire pretenties niet tot handelen aanzet, is hij de naam niet waard. Ik dacht: ja, hij heeft natuurlijk makkelijk praten; hoe vang je met zoiets aan? En in hoeverre ga ik niet al “naakt en wild”? Afijn: veel tijd om erover na te denken had ik niet want zoals dat gaat verjaagt het een het ander. Want waar kwam de Krant van Duimzuigend Nederland nu weer mee aanzetten?
De wereld staat in brand. Althans, dat stelt afgestudeerd activiteitenbegeleidster, singer-songwriter en aanstormend literair young talent Aafke Romeijn vast in een pamflet met de ongewild kluchtige kop Schrijvers, stop met decadente wegkijkerij.
“Het gezegde luidt dat de wereld in brand staat, en inderdaad: in de media gaat het nergens anders meer over. Talkshows, voorpagina’s – ze worden gedomineerd door enerzijds de oprukkende islam, anderzijds het oprukkende nieuw-rechts. Slechts één groep kritische denkers houdt zich stelselmatig afzijdig, en dat zijn de schrijvers van mijn generatie.”
Het pleidooi van het poeslieve poppedeintje laat zich lezen als een klare klaroenstoot aan het adres van al die andere Aafkes, Sterres en Vlinders om zich in woord en daad te weer te stellen tegen de guurfascistoïde, lees: populistische, lees: islamkritische westenwind die op het punt staat zwaarbevochten Europese beschavingsidealen in te wisselen voor een plaats achter de geopolitieke dranghekken. Een soort morele amber alert zeg maar, waarin zij haar generatiegenoten oproept in godsnaam hun lippen los te maken van hun E-nummervrije gemberthee ten bate van een beslist glutenvrije umwertung aller werten.
Want, legt Aafke uit, het zijn moeilijke tijden voor de toch al moeilijk in beweging te krijgen millennialgeneratie die zich- tot op heden althans- hooguit verstaan weet te maken met een hele hoop drammen, kreunen en steunen, vooral nu de gevreesde Trumpiaanse Dystopische Werkelijkheid het oude vertrouwde lenen-tot-je-erbij-neervalt-en-vervolgens-doodleuk-eisen-stellen definitief lijkt te hebben verdrongen.
Je moet het Aafke nageven. Dappere dame die zich vrijwillig opwerpt als gesel van haar generatie; een knappe kop bovendien die het voor elkaar krijgt de millennial daadwerkelijk tot engagement aan te sporen, want de iedereen-wint-een-trofee-generatie, anders dan de tot gezapige babyboomer verstofte sociaaldemocraat, is met geen idealisme van de pof te branden. Aafke:
“Ik zal hier geen namen noemen (fjoe, hoor je Aafke’s generatiegenoten denken, JM.) – dat zou alleen maar afleiden van de boodschap – maar ik kijk al enige tijd met verbazing naar de literaire ondernemingen van de millennials om mij heen. Debuten gaan al een decennium lang over studenten die opvallend veel gelijkenissen tonen met de auteur, twintigers die ronddolen in West-Europese hoofdsteden, op zoek naar zichzelf. Ze verliezen zich in relaties die steevast mislukken of niet eens tot stand komen. Ze twijfelen, wikken, wegen, zoeken, raken meer of minder met zichzelf in de knoop. De romans leren ons – een enkele uitzondering daargelaten – weinig tot niets over (liefdes)relaties, laat staan over de verhouding tussen individu en omgeving, of – politieker gesteld – tussen burger en maatschappij.”
Een snelle rondvraag via Grootvader Google leert trouwens dat Aafke volgend jaar debuteert bij De Arbeiderspers. Een feit waar ik mijn andere goeiste gabbert J. van O. ogenblikkelijk van op de hoogte bracht: “LOL”, appte ik hem, “kijk eens wie aankomend jaar wél debuteert bij een gerenommeerd uitgevershuis”, waarop de weldadig witte Van O. met de gebruikelijke zure druiven kwam aankakken: Aafje was een talentloos en ziekelijk correct poeziealbumschrijfster met misplaatste literaire ambities; Aafke had vast en zeker haar lichaam ter beschikking gesteld aan de uitgever van dienst etc, waarop ik mij genoodzaakt voelde om hem een portret van Aafke na te sturen (zie foto) ter weerlegging van dit bezwaar- hoewel het feit dat ze überhaupt door de ballotage is gekomen een ongekende bedbereidheid doet vermoeden alsmede bepaalde onvermoede talenten qua inlikken. Aan haar retorische talenten zal het in elk geval niet gelegen hebben, want zet u zich maar alvast schrap voor deze gruwel van een Godwin:
“Voor de goede lezer viel er echter nog een patroon te ontdekken. Een groot deel van de inzendingen verhaalde van een bijna instinctieve angst voor moslims die is ontstaan door één islamitische collega, kennis of postbode, die – zo beweren de PVV-stemmers – opeens ‘anders uit zijn/haar ogen’ had gekeken na 9/11 of de moord op Theo van Gogh. Het zinde ze niet, de PVV-stemmers, en na die ene blik hebben ze zich, ieder afzonderlijk, eens goed ‘verdiept’ in de islam, en kwamen ze tot de conclusie dat ze te maken hadden met het absolute Kwaad. Wanneer dit sentiment je niet op z’n minst vagelijk doet denken aan het discours dat in de jaren ’30 bij onze oosterburen gangbaar was, dan steek je je kop in het zand.”
Als je tegenwoordig als onbewustracistischexenofobewittemanmetliteraireaspiraties kans wil maken op een uitgeverscontract zal je allereerst een bewijs van grondig deugen moeten overleggen, althans voordat je je überhaupt toegang kan verschaffen tot het bloementjesjurkje van deze of gene deerne (waaronder zich de eigenlijke poort bevindt waar je doorheen moet voor je gedroomde uitgeverscontract). Ho eens even, hoor ik de mensen zeggen. Seksisme! Als het een getransobsedeerde zitplasmillennial was geweest, had je dan ook je zuurtrossen uitgeworpen? Nou? Nou? Antwoord: natuurlijk, lieve kersjes- want aan de mannen de zware taak om zich door de bakvissenballotage heen te imponeren.
De Terreur der Bakvissen, noemt vriend J. van O. het cordon van giechelende meisjes dat door de uitgevershuizen is aangesteld als poortwachters om de talenten af te houden, en talentlozen te verwelkomen. Geëmotioneerde draaideurdemocraten-in-ruste zijn natuurlijk altijd welkom, vooral als ze met een of ander vaag verbindingspleidooi over touwtjes uit brievenbussen aan komen zetten, danwel in het bezit zijn van een blinde vlek danwel zwakke plek voor de islamitische medemens. Wat ook nog wel eens wil helpen is gewoon over geen enkele in het oog springende kwaliteit beschikken, behalve dan heel goed letten op de Toon, niet teveel zeuren over de vrijheid van meningsuiting.
Als Aafkes dagboekinzending van hetzelfde niveau is als haar opinie in de Volkskrant, dan valt redelijkerwijs te vrezen voor de toekomst van de letteren. En u bent het toch met mij eens dat die toekomst ons allen aan het hart gaat. Van O. legt uit: “Het zit zo, iedereen en zijn moeder schrijft natuurlijk boeken, en de vuistdikke romans die dagelijks worden bezorgd bij de uitgevershuizen worden, mits afdoende gefrankeerd, veelal ongeopend retour gezonden.
Het feit wil dat de uitgeverswereld anno 2016 wordt beprikkeldraad door dit type deerne: te jong om bier te kopen maar kennelijk oud genoeg om manuscripten op hun literaire merites te beoordelen. Veelal betaalbare of zelfs geheel gratis stagiaires die tegen minimale overheadkosten te werk worden gesteld ten bate van de vaderlandse literatuur. Vanuit het oogpunt van de stagiaires zal ongetwijfeld sprake zijn van enige vorm van overhead, maar misschien niet in de zin die zij aanvankelijk voor ogen hadden.”
Daar moet ik Van O. dan weer gelijk in geven. Het ooit prestigieuze uitgevershuis moet gedacht hebben: “Denk out-of-the-box, mensen; hoe kunnen we ook aankomend jaar weer zorgen voor tegenvallende verkoopcijfers?”- waarop één van de vele slushpile-wegwerkende meisjeskonijntjes kennelijk met dit prijswinnende sneeuwvlokje op de proppen kwam. Afijn, we gaan nog veel horen van Aafke.
Ik merk dat deze closeread van de weeromstuit een soort veredeld pleidooi voor een strenger deurbeleid bij de uitgevershuizen is geworden, met de columntechnisch gezien plezierige bijkomstigheid dat het volledig is ontspoord. En opnieuw heb ik mijn vrolijke intrede in een nieuwe en nakende age of euphoria moeten uitstellen.
Sorry dus, A. van de V. Binnenkort ga ik écht naakt en wild, ik beloof het. Mét bubbeltjes.
