In theorie zou de wereldeconomie moeten draaien als een tierelier. Vroeger had je katoenplantages. Draaiden op een zwarte grondstof en produceerden een witte grondstof. Prima systeem, eenvoudig. Plantage-eigenaren werden er steenrijk mee. Onze moderne zwarte grondstof is zelfs nog beter. Zeurt niet, altijd betrouwbaar. De handen en voeten van die grondstof, machines en robots, krijgen steeds meer fingerspitzengefühl. Garnalen pellen hoeft niet meer, rijst planten hoeft straks ook niet meer. In principe zouden we in ons mooie vrij Westen nu al met een paar uurtjes muisklikken per dag moeten toekunnen. Maar helaas: alles wat die zwarte grondstof oplevert eindigt als geld. En geld is helemaal niet betrouwbaar.
Je kunt het wereldgeldverkeer vergelijken met een bloedsomloop. In je lichaam is het simpel: bloed gaat naar de cel, levert zuurstof en suiker af en gaat weer terug de omloop in. Soms gaat het mis. Er verdwijnen hele bellen zuurstof en klonten suiker uit het systeem om nooit meer terug te keren. Als je even zoekt, blijken ze in bollen te zitten, een soort spaarbiggen. Roze, pulserende kankerbollen, die alleen maar willen groeien en nog meer zuurstof en suiker aanzuigen. In het wereldgeldverkeer heb je ze ook. Maar daar zijn ze reusachtig en heten ze fondsen. De ergste gaan zwerven. Ze zuigen zich vast aan bedrijven, breken ze open, slurpen ze leeg en zwerven verder.
Gulzigheid
“In een vrije markteconomie wordt het aanbod gereguleerd door de vraag.” Klinkt goed hè. Maar het wereldgeldverkeer, met al zijn computers, rekencentra en glasvezelnetten, wordt ingrijpend beïnvloedt door een aantal apenmankementen die we met ons mee dragen. Ik noem er even zeven op een rij: hoogmoed, hebzucht, lust, jaloezie, gulzigheid, woede, luiheid. En een niet onbelangrijke achtste, door de Bijbel niet genoemd omdat hij de basis vormt voor de populariteit van dat boek: angst.
Acht redenen waarom het systeem zichzelf neukt. In onze vrije markteconomie is vooral vraag naar één artikel: geld. En dan zoveel mogelijk. Laten we optimistisch zeggen: 20 procent van de wereldbevolking uitgezonderd. In theorie middelt dat eigenbelang zich uit. De bakker en de slager produceren uit eigenbelang, maar ze weten dat ze failliet gaan als ze rotzooi leveren. Net zoals je eenzaam eindigt als je je naasten besodemietert. Zelfsturing heet dat. Maar banken en investeringsfondsen zijn geen mensen. Achter de marmeren façades met dikke koperen letters zwermen functionarissen in strakke pakken verzorgend en tuttend als termieten rond hun koningin: een vormloze, lillende roze geldslet die volgespoten wil worden, zo veel en zo vaak mogelijk. Met al dat geld baren de koninginnen nog meer apparatsjiks. Eens per jaar zwermen de geldsletten uit om nieuwe banken te vormen. Eventueel geld dat erlangs lekt wordt opgezogen door de geldkankerbollen. Af en toe knapt zo’n bol uit elkaar. Dan siddert het systeem. De beurzen gaan in het rood en uw pensioengerechtigde leeftijd stijgt met een paar maanden. Maar voor u het weet, staan de banken en fondsen weer met van rendement druipende megatieten in uw browser. Pure spaarporno om u aan te verlustigen.
DSK
Dit is natuurlijk niet de realiteit. Bovenstaande is een monsterachtige, verwrongen weergave van de werkelijkheid. Banken gaan zorgvuldig met uw geld om. Achter die dure facades zitten hardwerkende mensen, die het beste met u voor hebben. Grote wereldgeldmarktspelers als Bernie Madoff zijn uitzonderingen die de regel bevestigen. De instituten die het wereldgeldverkeer regelen zijn meer dan bonafide. Er zijn zelfs welhaast charitatieve instanties zoals het Internationaal Monetair Fonds. Een prachtig instituut, onlangs volkomen onterecht in een verkeerd daglicht gekomen door valse negatieve publiciteit rond haar D.G. Dominique Strauss-Kahn. Na de kredietcrisis zijn er grote gaten gedicht. Het ECB heeft de euro onder controle. Bellen in de markt zullen steeds minder voorkomen. Het wereldgeldverkeer wordt steeds betrouwbaarder.
Ook bovenstaande paragraaf is een weergave van de werkelijkheid. Het grappige is dat de monsterachtige de monetaire werkelijkheid nauwkeuriger beschrijft. Geen idee waarom. Want het is natuurlijk hyperbolische onzin.
