Na de verkiezing van Donald Trump als president van de Verenigde Staten is de gevestigde Europese politieke elite in shock. Europa, met name de Europese Unie dacht tot in lengte van jaren een free rider te kunnen zijn door goedkoop op de defensiebagagedrager van de Amerikanen te kunnen zitten. Wie de reacties en commentaren van politici in de Europese media leest kan niet anders concluderen dan dat Europa zich als een verwend kind gedraagt. En niet alleen dat, het grenst aan stuitende arrogantie dat Europa meent dat het een vanzelfsprekendheid is dat de VS tot in lengte van jaren de veiligheid van ons continent zal borgen. Binnen NAVO-verband is afgesproken dat per land 2 procent van het Bruto Binnenlands Product (BBP) wordt uitgegeven aan defensie. De afgelopen decennia heeft nauwelijks enige Europese NAVO-lidstaat dat percentage gehaald. Nederland komt al jaren niet verder dan 1,1 procent.
Europa is veel te druk geweest met het eurokapitalisme. Het belangrijkste doel van de Lissabon Agenda (2000) was dat in 2010 de EU moest zijn veranderd in de meest concurrerende en dynamische kenniseconomie van de wereld. Over defensie geen woord. Immers de “muur” was gevallen en de Sovjet Unie in 1991 geïmplodeerd. Het kan verkeren. Van die ambitieuze agenda is niets terecht gekomen, mede dankzij de financiële crisis in Europa. Met terugwerkende kracht geeft het te denken dat daar waar andere mogendheden zijn doorgegaan met het op orde houden van hun defensie, Europa zich daar te goed voor voelde. Defensie, dat was beneden het beschavingspeil van het oude continent waar in het verleden zoveel bloedige oorlogen zijn uitgevochten. Die houding heeft Europa aangenomen tot de dag van vandaag. Gezamenlijke defensie inspanningen gecoördineerd door de EU zijn niet van de grond gekomen, laat staan een Europees leger. Wel zijn er enige bilaterale samenwerkingsverbanden, maar dat is dan ook alles.
Nu met de komst van Donald Trump de NAVO inspanningen en verplichtingen onder druk zijn komen te staan, slaat de paniek toe. Europa voelt zich al bij voorbaat door Amerika in de steek gelaten en kijkt met scheve ogen naar wat er te gebeuren staat. Het verwende kind is verongelijkt. Wanneer president Trump zijn woorden waarmaakt, dan zal Europa aan zijn NAVO-verplichtingen moeten voldoen. Niet alleen de Amerikaanse veiligheidsparaplu voor Europa dreigt te worden ingeklapt, de machtswisseling in de VS draagt nog ernstigere consequenties in zich. Het meest dramatische scenario is immers dat de VS, Rusland en China samen de geopolitiek in de wereld gaan bepalen, en dat gewapende conflicten voor een groot deel zullen worden uitgevochten in Zuidoost-Azië en op het Europese continent, waarbij de Oost-Europese landen weer onder de Russische invloedssfeer dreigen te vallen. Ook zal deze nieuwe geopolitiek voor meer bloedige conflicten in het Midden-Oosten zorgen, waardoor Europa nog meer vluchtelingen zal moeten opnemen.
Of het ooit zover zal komen hangt voor een groot deel van de veerkracht van Europa af. Wil het geen speelbal van de grootmachten worden dan zal Europa de rug moeten rechten en zorgen dat zijn defensie op orde is, om zodoende een geloofwaardige partner van de NAVO te zijn.
President Trump en zijn regering hebben Europa ruw wakker geschud.
