Hij komt volgens mij vaker negatief in het nieuws dan positief. Ja… krijg je natuurlijk weer het marketingcliché, maar ja negatief… die belasting op kopvoddentax en dergelijke… je kan het als negatief zien, maar het laait wel een discussie op in Nederland, weet je wel, mensen gaan wel praten over zijn idealen en het levert wel een maatschappelijk debat op. Maakt niet uit wat hij doet, al is het dat voorstel voor de kopvoddentax… maar ja, mensen gaan er wel over praten op straat. Dus ik denk wel dat als hij negatief in het nieuws komt, dat dat wel een positief effect heeft op de maatschappij, want er wordt wel gewoon over gesproken en getwitterd en: ‘heb je gehoord wat Wilders nu heeft gedaan…?’ Het brengt wel een discussie op gang. (interview 23)
Puntje van orde
Afgelopen week waren de algemene politieke beschouwingen, ongeveer het belangrijkste debat van het jaar in politiek Den Haag. Het werd voor de zoveelste keer de show van Wilders. Job Cohen wilde met zijn bijdrage beginnen, toen Wilders een punt van orde maakte: of de leider van de grootste oppositiepartij, Emile Roemer, niet het debat moest beginnen. De oppositieleider deed dat toch altijd al? Job Cohen was volgens Wilders de grootste gedoogpartij en de ‘bedrijfspoedel’ van Rutte.
Verontwaardiging alom. Cohen reageerde geïrriteerd dat Wilders een goede debater was, maar dat hij de Kamer, zichzelf, maar vooral ook zijn kiezers naar beneden haalde. De dag erna zei Wilders tegen Rutte: “doe effe normaal man”. Het leverde meteen een debat op over de toon en de woorden van Wilders, hoeveel afstand Rutte van Wilders’ woorden moest nemen en hoe hij had moeten reageren. Zelfs de Nationale Ombudsman vond dat dit de toon van het debat toch niet hoorde te zijn. Dit zou volgens hem grote maatschappelijke gevolgen hebben.
Als kiezers van Wilders zo direct worden aangesproken, is het goed te kijken wat zij van de woorden van Wilders vinden. 77 procent van de PVV-kiezers vindt dat Wilders de fatsoensnormen niet heeft overschreden. Andere peilingen meldden dat de PVV deze week twee zetels zou verliezen, maar zelfs bij dat verlies, blijken verreweg de meeste PVV-stemmers hun schouders op te halen over deze rel.
Inhoud en toon
Om dit te begrijpen moeten we precies die vraag stellen waar zowel de Tweede Kamer als journalisten nauwelijks interesse in hadden: waar gingen deze opstootjes over? Ze gingen over de steun van de PvdA voor het beleid van Rutte inzake Griekenland, en ze gingen over de betrekkingen van Nederland met Turkije.
PVV-kiezers willen – net als een meerderheid van de bevolking – dat er geen geld naar Griekenland gaat. Ze zijn ook kritisch over een land als Turkije, zeker het idee dat Turkije lid zou worden van de Europese Unie. Dit zijn punten waarbij de PVV relatief alleen staat of lange tijd alleen stond. Wat kun je dan doen als politieke partij? PVV-stemmers denken: je kunt veel lawaai maken zoals Wilders dat doet, net zoals hij eerder ageerde tegen hoofddoeken. Dat schudt mensen wakker, zorgt voor discussie en aandacht. Het biedt een kans op een verandering van het beleid omdat Wilders mensen binnen en buiten de Tweede Kamer dwingt over deze thema’s na te denken.
Uit de vele berichtgeving over Wilders kunnen we concluderen dat deze strategie nog steeds werkt, en dat zijn kiezers dus achter hem zullen blijven staan. Volgens hen is een harde toon en een persoonlijke aanval niet onfatsoenlijk, maar broodnodig. Ze krijgen niet meteen ander beleid, maar wel meer discussie over deze thema’s dan zonder Wilders.
Chris Aalberts is docent en onderzoeker politieke communicatie en bereidt een boek voor over de achterban van de PVV. Voor deze blogs maakt hij als inspiratiebron gebruik van interviews met PVV-stemmers, die zijn afgenomen door studenten van de Erasmus Universiteit Rotterdam.
