Recensie

The Wu-Tang Clan: gangsta rap als artistiek statement

28-07-2014 14:04

Ice-T verklaarde onlangs in muziekmagazine Mojo dat hiphop zijn beste tijd heeft gehad. Volgens de rapper-acteur is de muziek “niet meer in staat de wereld op zijn kop te zetten”. “Rap is disco. Er is geen gangsta rap meer, hooguit de ‘ik ben rijk’ rap.” Niet zo lang geleden, gedurende de jaren negentig, lag de wereld nog aan de voeten van nota bene gangsta rap. De muzikale vernieuwing en urgentie van toen smeult na op recente vinylheruitgaven van The Wu-Tang Clan.

De albums van dit notoire gezelschap producer-rappers waren stilistisch gezien veelzijdiger en experimenteler dan de meeste andere releases binnen de hiphop. Teksten bestonden uit een associatieve woordenstroom van humor en sarcasme waarbij niet zelden andere ‘niggas’ de maat werd genomen. Producer The RZA maakte beats muzikaal en haalde geluidsfragmentjes uit obscure gangster- en kungfufilms. De platen klinken ook nu nog allesbehalve gedateerd. Eigenlijk doe je The Wu-Tang Clan te kort met de benaming gangsta rap. Des te jammer dat ze momenteel als een zootje ongeregeld ruziën over de artistieke richting op een gepland nieuw album.

Audiodagboek

Het beruchtste Clanlid was natuurlijk Russell Jones, alias Ol’ Dirty Bastard. Op zijn soloplaat Return To The 36 Chambers: The Dirty Version laat hij een aanstekelijk soort gekte de vrije loop. Een audiodagboek in de vorm van een dubbel-lp (inclusief twee bonustracks) die soms irriteert maar vaker fascineert. Improviserende woordrijm van iemand die spontaan in zingen uitbarst of in ogenschijnlijke staat verkeert van een naderende psychose. Opvallend genoeg krijgt hij hierdoor iets kwetsbaars, iets innemends.

ODB is in alles het tegendeel van de rapper die zelfverheerlijking predikt. Overeind gehouden door coke, dope en paranoia, baant hij zich hysterisch en klooiend met gekke stemmetjes, een weg door beats die al net zo gedrogeerd onder hem door dreunen. Een ongegeneerde persoonlijkheid deze ODB, officieel gediagnosticeerd als schizofreen. Zijn aanvaringen met justitie deden hem vaker in de gevangenis belanden dan in een muziekstudio. De FBI bezit een negentig pagina’s tellend dossier over hem. ODB overleed in 2004 aan een overdosis. In een studio, dat dan weer wel, bezig aan een album genaamd A Son Unique.

Raps en samples

Op het uit vier plakken vinyl bestaande Wu-Tang Forever ligt de nadruk op raps, samples, raps, samples. Teksten waarin er flink op los wordt geouwehoerd. Iedereen mag beurtelings zijn zegje doen, de beats pompen plichtmatig voort, en meer dan eens, zoals in A Better Tomorrow, neemt het opgeheven vingertje de overhand. De in vele opzichten loodzware uitgave is simpelweg wat veel van het goede.

Dan overtuigt The W. meer als geheel. De Clanrappers begroeten de beats als oude bekenden. Omdat een minder is meer methode gedoseerd en trefzeker een kijkje komt nemen, lijkt het alsof je bij elke draaibeurt iets ontdekt dat je niet eerder hoorde. Sluipenderwijs word je deelgenoot van de bloemrijke Wu-Tang anthologie. In navolging van Enter The Wu-Tang (36 Chambers), het legendarische debuut uit 1993, is The W zo krachtig en verslavend dat je bijna geen andere muziek meer wilt beluisteren. Het album bevat gastbijdragen van Snoop Dogg, Busta Rhymes en Ol’Dirty Bastard. De laatste verbleef tijdens de opnamen in de gevangenis, maar kon zijn bijdrage aan het nummer Conditioner gewoon doorbellen via de bajestelefoon.

De reissues van Wu-Tang Forever en The W verschijnen in een eerste oplage van doorschijnend vinyl.