In zijn opinieartikel in Trouw op 29 juli schijft arabist Jan Jaap de Ruiter dat de ideologie van Hamas, vooral de verheerlijking van het martelaarschap, ver verwijderd is van onze geloofsbeleving, maar ook van dat van de Palestijnen in Gaza. Ik durf juist het tegenovergestelde te stellen: de zaak waar Hamas voor staat wordt nu omarmd door alle Palestijnen, in Gaza en de Westelijke Jordaanoever, onder christenen en moslims. En wint zelfs aan populariteit onder mensen in het westen die niets van de strijdbare islam moeten weten. ‘Vernietig onze huizen, moskeeën, kerken, scholen, onze zon en maan, maar onze geest kunnen ze niet kapot maken’, schrijft Zeinab uit Gaz op twitter.
Laat ik voorop stellen dat voor de jongste ronde van geweld, Hamas op het dieptepunt van haar populariteit in de Gazastrook stond; op de Westoever had zij altijd minder aanhang. De arrestaties, martelingen en executies, de volstrekt antidemocratische heerschappij van de beweging in Gaza had mensen alleen maar verwijderd van de keiharde religieuze ideologie.
Maar nu erkennen de Palestijnen Hamas, die ontstond als verzetsbeweging tegen Israël (gesteund ook in het begin door Israël tegen Fatah) volledig als een groep verzetshelden die hun leven waagt voor het bereiken van hun doel: onafhankelijkheid van Palestina, een waardig leven voor de Gazanen. Zelfs de christenen bieden hun kerken aan als schuilplek, en op de Westoever wordt nu tijdens het Suikerfeest geld opgehaald voor Hamas. Iedereen is Hamas, vertellen vrienden daar mij.
Het valt mij juist op dat islam en de overdreven martelarenideologie minder op de voorgrond zijn komen te staan. In een pas verschenen Hamasfilmpje tonen mannen in gevechtstenue hoe ze raketten afschieten, hoe ze trainen en hoe ze Israëlische soldaten wegjagen. Geen moskeeën, geen Koran, maar verzet. Het strijdlied is opvallend genoeg in het Hebreeuws, wat voor mij veelzeggend is: niet de taal van de heilige Koran, maar die van de vijand. Opdat de boodschap, ongebroken verzet, overkome.
De dood in Gaza is momenteel dichterbij dan het leven. Het begrip martelaarschap is aan inflatie onderhevig. Iedereen is doelwit, zelfs baby’s en bejaarden. Martelaar worden is geen kunst meer. Er wordt gevochten voor het leven, niet voor de dood. Gazanen danken leden van Hamas juist voor hun bescherming. Zelfs in de door de Verenigde Naties beschikbaar gestelde shelters is het niet veilig en ontbreekt drinkwater. Het is dan ook begrijpelijk dat Gazanen twitteren: wij dorsten naar gerechtigheid. Anderen stellen: als ik dan dood moet, dan maar strijdend. Overgeven? Nooit. Want de vooruitzichten zijn bij overgave zonder condities: voortgaande blokkade van een gebied van 40 km bij 15 km waarop 1,7 miljoen mensen wonen, van wie 40 procent werkloos is, waar 80 procent aangewezen op voedselhulp. Laat staan dat er geld is voor schuilkelders. De stap naar deelname aan verzet is dan niet echt ver meer. En ja, dat geloof, islam in dit geval, troost en sturing kan geven is ook niet zo verwonderlijk en onbegrijpelijk.
Want hoe lang is het geleden dat wij het moedig vonden als jongens zich aanmelden om te sterven voor God, volk en vaderland? Hoe lang is het geleden dat als er hier kinderen omkwamen bij bijvoorbeeld een ongeluk, er naar troostende woorden werd gezocht als: Marietje is nu in de hemel? Het Gazaanse verleden, heden, en de uitzichtsloze toekomst kan ieder mens, ook in het westen, waar de cultus van verheerlijking van het individu regeert, aanvoelen. Evenals het verzet met als doel: gerechtigheid. Juist dat begrip heeft Hamas goed aangevoeld en zich in deze oorlog eigen gemaakt. En juist dat is waar het volk naar snakt. Niet naar martelaarschap, maar naar het strand gaan, cola en bier drinken, bij Kentucky Fried Chicken eten. Ja, de Gazanen willen leven, maar nooit meer onder de bezetting.
Ik moet terugdenken aan een interview dat ik op de Westoever had met de moeder van een martelaar, een door Israël doodgeschoten jonge stenengooier. Haar was een grote som geld aangeboden door het verzet, maar die had ze geweigerd. ‘ Het bloed van mijn kind is niet te koop” riep ze. Waardigheid en rechtvaardigheid, daar gaat het bij het Palestijnse verzet. Islam is slechts troostende saus.
