Vorige maand is er een internationale conferentie georganiseerd in Parijs. Deze conferentie had tot doel de tweestatenoplossing, een staat voor Joden en een onafhankelijk Palestina, onder de aandacht te brengen. De bijeenkomst was georganiseerd door de Franse president Hollande, onder andere de ministers van Buitenlandse Zaken van de VS Kerry en die van Nederland Koenders namen deel.
Wat is de overeenkomst tussen deze personen? Hun ambtstermijnen liepen binnen enkele maanden af en het is vrijwel uitgesloten dat zij zullen terugkeren. Waarom dan toch deze bijeenkomst? Zij wilden nog eenmaal hun geloofsovertuiging uitdragen. Immers, de Palestijnen vormen een van de weinige onderwerpen waar links nog een gemeenschappelijk stokpaardje heeft.
Wat dat betreft was het duidelijk een zwanenzang; een uiting om krampachtig vast te houden aan het verleden. Want ook zij voelden natuurlijk ook wel aan dat het internationale draagvlak voor die tweestatenoplossing aan het wegsmelten is. Wat dat betreft was het kenmerkend dat de Britten en de Australiërs de slotverklaring niet wilden ondertekenen. Ook de VS hebben recent verklaard dat de tweestatenoplossing niet zaligmakend meer is.
Dit alles met een goede reden: de Arabieren wijzen al tachtig jaar de tweestatenoplossing af. Dan is toch wel het moment aangebroken om onder ogen te zien dat het blijkbaar een dood paard is.
De tweestatenoplossing is door de Arabieren afgewezen sinds 1937, toen die voor het eerst als oplossing werd voorgesteld. Dat gebeurde vervolgens in (onder meer) 1947, 1967, 2000, 2001, 2008 en 2014. En altijd om dezelfde hoofdreden: het niet erkennen van het bestaansrecht van een Joodse staat en daarom die niet kunnen accepteren.
De twee grote Palestijnse partijen Hamas en Fatah verschillen daarin niet. Hamas zegt consequent dat haar streven de vernietiging van Israël is. En ook Fatah draagt uit dat het Israël nooit als Joodse staat zal accepteren. Naar de eigen bevolking verheerlijken beiden terreur tegen Israëlische burgers en noemen daarbij omgekomen terroristen “martelaars voor de islamitische zaak”. En zowel Hamas als Fatah stellen dat een Palestijnse staat slechts dient als tussenstap tot de vernietiging van Israël.
De Israëli’s horen dit nu al decennia voortdurend aan waardoor het brede draagvlak dat zij hadden voor een tweestatenoplossing grotendeels is verdwenen. Ook de socialistische oppositie in Israël ziet op dit moment een tweestatenoplossing niet meer zitten. Niemand kan verwachten dat de Israëli’s zelf hun hoofd in die strop steken.
Zelfs in de Arabische wereld is men het voortdurende Palestijnse geklaag en de roep om politieke en financiële steun behoorlijk zat en brokkelt het draagvlak daardoor af. Ook veel moslims beginnen in te zien wat het wahabisme met zijn afkeer van andersgelovigen voor ellende teweeg brengt in het hele Midden-Oosten en Noord-Afrika. Zelfs in Saoedi-Arabië, de grote promotor en financier van het wahabisme, groeit dit besef dat het hiermee monsters heeft gecreëerd, zoals Al-Qaida en IS, zeker nu die zich ook tegen henzelf richten.
Is het dan niet erg als er geen tweestatenoplossing komt? Nee, want het doel is vrede, niet een tweestatenoplossing. Als die juist tot meer geweld zou leiden, is het geen oplossing – en bovendien strijdig met het internationaal recht. In het VN handvest staat duidelijk dat lidmaatschap uitsluitend open staat voor vredelievende staten.
En er zijn ook andere oplossingen. De huidige status quo met vergaande autonomie voor 98% van de Palestijnen kan gecontinueerd worden. Of er kan een Palestijnse staat in de Gazastrook komen met uitloop in de Sinai (een idee ooit geopperd door de Egyptische president Sisi). Of de Westbank komt bij Israël, terwijl de Palestijnen daar hun Jordaanse nationaliteit terug krijgen, zoals zij die hadden voor 1967. Of de situatie van voor 1967 wordt helemaal hersteld; de driestatenoplossing: de Gazastrook gaat terug naar Egypte en de Westbank (met grenscorrecties) naar Jordanië.
Misschien ook geen ideale oplossingen, maar met het krampachtig vastklampen aan de tweestatenoplossing is vrede de afgelopen tachtig jaar geen millimeter dichterbij gekomen.
De bal ligt nu bij de Palestijnen. Wie weet pakken de Palestijnen het signaal op. Dat het voor de tweestatenoplossing noodzakelijk is dat je bereid bent je buren te accepteren en werkelijk in vrede met hen samen te leven. Dat de opvoeding van kinderen met Jodenhaat, verheerlijking van geweld en martelaarschap niemand verder helpt – ook je eigen samenleving niet. Dat het blijven dromen van de vernietiging van Israël niet realistisch is en dat dit vasthouden aan strijd en confrontatie niet alleen de Israëli’s maar ook de Palestijnen zelf alleen maar misère heeft gebracht.
Als dat besef ooit doorbreekt, zou zelfs de tweestatenoplossing mogelijk als een feniks uit haar as kunnen verrijzen.
