Wie zijn de kandidaten voor de Tweede Kamer? Hoe word je Tweede Kamerlid? Elke week tot aan de Tweede Kamerverkiezingen gaat uw interviewer op bezoek bij diegenen op wie u in maart kunt stemmen. In aflevering 23: Han ten Broeke (47), buitenlandwoordvoerder van de VVD en nummer negen van de kandidatenlijst. “Dat Nederland in het buitenland niets bereikt is niet waar. Bijvoorbeeld bij Israël-Palestina. Wij zijn het enige land in de EU die met beide kanten goede relaties heeft en alleen met zo’n positie kun je invloed uitoefenen. Andere EU-landen kijken naar ons.”
Ten Broeke wil na de verkiezingen graag doorgaan met zijn portefeuille: “De urgentie voor realistisch buitenlandbeleid wordt steeds groter maar de politieke ruimte om dat te bedrijven steeds kleiner. Aan de ene kant is er het moralistische linkse vingertje van de schone handen en geen resultaat. Maar onze invloed in de wereld neemt af. Men luistert niet meer naar ons vingertje, als dat al ooit gebeurde. Aan de andere kant van het spectrum hebben we populistisch rechts, die op exact dezelfde thema’s de middelvinger heeft opgestoken.”
Heeft Han daar een voorbeeld van, wil uw interviewer weten. Han vraagt hoeveel tijd we hebben. Hij komt met een lijstje wensen van de Tweede Kamer tussen juni 2011 en maart 2016 ten aanzien van Saudi-Arabië. D66 en SP eisten dat een beroemde blogger gratie krijgt, de PVV wil onderzoek naar vrouwenbesnijdenis, de PvdA wil dat Nederland de Saudi’s aanspreekt op burgerslachtoffers van de oorlog in Jemen, GroenLinks wil een veroordeling van een tankdeal met Duitsland, de ChristenUnie wil stoppen met handelsdelegaties en er kwam een Kamermeerderheid voor een motie waarbij de Nederlandse regering werd opgeroepen te bevorderen dat vrouwen in Saudi-Arabië zelf auto mogen rijden. De lijst bevat nog eens vijftig andere wensen.
Han: “Saudi-Arabië is een van de belangrijkste landen in de Soennitische gemeenschap en een land dat wij vanwege de letterlijke uitvoering van de sharia en zijn afschuwelijk wahabitische conservatieve cultuur afwijzen. Maar met dit wensenlijstje bedrijft Nederland uitsluitend getuigenispolitiek. Als ik tegen zo’n motie stem, krijg ik klappen op TPO.” Han zet een schreeuwerige stem op: “Je moet tegen Saudi-Arabië zijn! Die Han ten Broeke deugt niet!” Volgens Han gaan discussies in Nederland vaak over de vraag of je deugt: “Het gaat in Nederland altijd over de toon. En iemand die voor links enorm deugt, de Canadese premier Justin Trudeau, zet gewoon een wapendeal van 15 miljard dollar met Saudi-Arabië door.”
“Tot dusver konden we ons prima beperken tot dit soort declamaties,” denkt Han: “De Amerikanen deden het vuile werk en het buitenland kwam niet echt binnen. Ik ben niet van die lijn. Saudi-Arabië is voor ons van groot belang in de strijd tegen terreur. Dan staat op TPO: ‘maar ze steunen ISIS!’ Er zijn inderdaad rijke individuen die privélegers steunen. Ik kan dat niet veranderen vanuit Den Haag. En als ik ze elke dag een verklaring stuur waarom dat land niet deugt, is de kans dat ze met mij samenwerken om hele vreselijke types hier weg te houden, nul. Uit puur eigenbelang, Nederlands belang wel te verstaan, ga ik dat dus niet doen.”
Invloed uitoefenen, dat moet het uitgangspunt zijn, denkt Han: “Onze mensenrechtenambassadeur is in Saudi-Arabië op bezoek geweest en is erin geslaagd de Saudi’s zo ver te krijgen dat ze voorlopig geen executies op minderjarigen meer uitvoerden. Andere landen hebben niet eens een mensenrechtenambassadeur, laat staan dat die wordt ontvangen. Dan vindt Wilders het nodig om een anti-islamsticker op zijn deur te plakken. Lachen? Het betekent dat de mensenrechtenambassadeur zijn zaak niet meer kan bepleiten en dus geen invloed kan hebben. Wat levert zo’n sticker een mensenrechtenstrijder op?”
“In Nederland is er steeds minder gevoel voor gevoel voor realistische internationale politiek,” denkt Han: “Er mogen van de PVV geen tanks naar Indonesië. Waarom niet? Omdat Indonesië een moslimland is? Kijken we ook nog naar de machtsverhoudingen aldaar? Of maakt dat niet uit? Als wij radartechnologie aan Egypte leveren, zegt iedereen: ‘dat doen wij niet want op het Tahrirplein hebben ze mensenrechten geschonden.’ Maar met radartechnologie op schepen kun je geen mensen overrijden. Ik begrijp dat we geen gepantserde voertuigen leveren aan Egypte, maar met die radartechnologie houden ze wel de Sinaï schoon van terreurgroepen. En als het ergens een grote jihadistische puinzooi is, dan is het daar wel.”
Er is volgens Han dus iets anders nodig: “Als de minister van buitenlandse zaken moet acteren op alle wensen van de Kamer, heeft hij geen positie meer. Ik ben bereid vuile handen te maken als ik een effect kan bereiken. We moeten onze welvaarts- en veiligheidsbelangen dienen. Die zijn bijvoorbeeld gediend met een Turkije-deal en die is niet alleen fraai. En ik heb slecht nieuws: de buitenlandpolitiek in onze eigen regio moeten we voortaan zelf doen. De Amerikanen komen ons niet meer helpen, zeker onder Trump niet. Welkom in de wereld waarin de Amerikanen al zestig jaar in leven en waar we hen altijd achteraf bekritiseren.”
“Mijn linkse vrienden feliciteer ik wel eens met het feit dat ze nu eindelijk een wereld hebben waarin de VS niet meer dominant is… of het ook een wereld is die ze bevalt? vraag ik dan. Altijd weer mooie verongelijkte gezichten.”
Een echt aantrekkelijk verkiezingsonderwerp is het buitenland niet, denkt uw interviewer. Han lijkt het daar niet mee eens, maar vertelt graag ook over thema’s dichterbij huis: uit Twente. De overeenkomst: ook hier heeft hij niks met harde publieke statements die niets concreets opleveren. “Het is belangrijk dat er ook een tukker in het parlement zit want dan kijkt er iemand naar die belangen. Ik moet ervoor zorgen dat Twente niet overgeslagen wordt. Dat is een aspect wat door journalisten hier in Den Haag nauwelijks wordt gezien, laat staan begrepen. Maar in de regio begrijpen ze het heel goed.”
“Regionale Kamerleden moeten zoveel mogelijk gezamenlijk optrekken want hier geldt niet zozeer oppositie-coalitie,” aldus Han: “Je moet elkaar niet afvallen. Je kunt niet ‘schande’ roepen op de voorpagina van de krant en tegelijk proberen achter de schermen veranderingen aan te brengen. Ik heb achter de schermen heel veel gelobbyd om de rechtbank open te houden, de Belastingdienst niet te laten vertrekken en meer geld naar N35 te verplaatsen, het Twentekanaal te verdiepen of het Rijksmuseum Twente een doorstart te helpen maken. Het helpt enorm als je met zijn allen één stem hebt. Men kan het geld in Nederland maar één keer uitgeven.”
Han: “Gaat het geld naar de regio waar de minister wordt afgefakkeld, of naar de regio waar men gezamenlijk optreedt? Het laatste natuurlijk. De weg tussen Varsseveld en Enschede wordt nu versneld aangelegd. Dat was niet gebeurd als Pieter Omtzigt, Sharon Dijksma en ikzelf niet de handen ineen hadden geslagen, dwars door coalities heen. Als je niet verenigd bent voor een belang wat op dat moment niet als belangrijk wordt gekenschetst, bereik je niks. Hier staat niet het belang of de ijdelheid van het Kamerlid voorop, tenzij je het belangrijker vindt om op de voorpagina je gelijk te halen en het dondert je niet of het asfalt wel wordt aangelegd.”
“Ik kan je vertellen wat mijn invloed is geweest op de N35,’ zegt Han: “In Oost Nederland weten ze dan precies waar ik het over heb: de weg tussen Enschede en Zwolle. Nu ga ik terug naar de kiezers in mijn regio en dan kan ik zeggen: aan het begin van Rutte-II maakte de VVD een ongelofelijke blunder met de inkomensafhankelijke zorgpremie. Dat is gecorrigeerd met behulp van de PvdA, maar hier in Den Haag gaat niets voor niets en dat heeft de VVD dus 260 miljoen aan infrastructuurinvesteringen gekost. De N35 is de enige N-weg waarop vervolgens niet werd bezuinigd.”
