Terwijl Zuid-Manhattan nog kelders leegpompte en de achtbaan van Jersey Shore kieuwen kreeg, droeg Barack Obama zijn 2e inauguratiespeech voor op de trappen van het U.S. Capitol in Washington. Met de gevolgen van orkaan Sandy en de opeenvolging van grote droogtes en brandhaarden in de Verenigde Staten, was het te verwachten dat de 44e president van de VS naast wapengeweld en het begrotingstekort, ook de aanpak van klimaatverandering zou bespreken. Ondanks de gevolgen van klimaatverandering en de wetenschappelijke consensus, heeft Obama de verduurzamingbelofte, “America cannot resist this transition, we must lead it”, niet waar kunnen maken.
Besef je dat het vijfde rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) uit 2014 concludeert dat het klimaat sterker verandert dan enige trend uit het verleden en dat de oorzaak hiervan menselijk handelen is. Vraag je dan af waarom de VS geen leider is in de strijd tegen de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering. Haantje de voorste is namelijk een understatement als het aankomt op de rol van de VS in het aanpakken van wereldwijde politieke, sociale en morele issues. Of het nou een democratie van het volk is, de afschaffing van de slavernij of de bevrijding van de wereld van twee wereldoorlogen; de VS liep vooraan om de wereld beter te maken. De wetenschappelijke consensus over klimaatverandering staat niet open voor interpretatie, maar toch doet de VS bar weinig om klimaatverandering aan te pakken.
De opvallende Amerikaanse passiviteit kan ondermeer verklaard worden door de populistische retoriek van onder andere Fox News en conservatieve denktanks, maar ook door het ideaal van anti-etatisme, wat beter te begrijpen is als de allergie voor de federale overheid. Dit typische Amerikaanse idee vindt zijn oorsprong in essentiële Amerikaanse waarden zoals vrijheid en zelfbeschikking. In de constitutie werden deze al vooropgesteld door Thomas Jefferson, in Henry David Thoreau’s klassieker Walden, idealiseert hij een leven vrijheid en zelfbeschikking. Groeperingen zoals de Tea Party, conservatieve republikeinen en libertijnen claimen dat een grote, bemoeizuchtige overheid werkelijke vrijheid in de weg staat. De macht van deze groepen zorgt er inderdaad voor dat overheden weinig kunnen doen. Het zorgt ervoor dat het bijna onmogelijk is voor Obama om emissiebelastingen in te voeren, om een effectief klimaatveranderingbeleid op te zetten, laat staan het haantje de voorste te zijn bij een klimaattop zoals die in Kopenhagen in 2009.
Dit ideaal komt de industrie en grote bedrijven bepaald niet slecht uit, zij vervuilen rustig verder. Maar, alleen die overheidsallergie kan toch niet genoeg zijn om die milieuwetteloosheid te laten bestaan? Inderdaad, het ideaal staat niet op zichzelf, maar wordt wel door anonieme en ontmaskerde rijkaards zoals de Koch-broers gebruikt om hun eigen belangen te verdedigen. Hoe doen ze dat? Met geld. Veel geld, waarmee ze de populistische retoriek van conservatieve denktanks steunen die rapporten publiceren. Financiële steun waarmee ze boeken publiceren die inmiddels samen het subgenre klimaatveranderingontkenning hebben gevormd (http://abs.sagepub.com/content/57/6/699.full.pdf+html).
Het anti-etatisme is een politiek en maatschappelijk ideaal dat klimaatveranderingbeleid in de weg staat, maar dat dus ook gebruikt wordt om de belangen van bedrijven en individuen te behartigen. De populistische retoriek is het middel tot dit doel. Op dezelfde manier als de tabakslobby hun tegenstanders ongeloofwaardig lieten lijken, hebben het subgenre en de denktanks de legitimiteit van de wetenschap en de wetenschappers van klimaatverandering succesvol onderuitgehaald. Verbanden die worden gelegd tussen het persoonlijke leven van wetenschappers en de legitimiteit van hun onderzoek, zijn net zoals de ironie die Fox News zag in de door een sneeuwstorm afgelaste klimaatconferentie, weinig rationeel. Ze werken echter wel. Onder Amerikaanse stemgerechtigden bestaat duidelijke twijfel over de rol van de mens in het veroorzaken van klimaatverandering.
De Verenigde Staten hebben altijd de morele leider van de wereld willen zijn. In het geval van klimaatverandering zijn ze dit niet omdat diepgewortelde vrijheid- en zelfbeschikkingsidealen conservatieve politici bewegen tegen klimaatwetgeving te zijn. Dit is overigens ook een belangrijke oorzaak voor de patstelling in het U.S. Congress die de overheid op slot deed en verbeterde wapenwetten heeft voorkomen. De door grote bedrijven gesteunde populistische retoriek gebruikt de overheidsallergie en valt de wetenschap van klimaatverandering aan om verdere wetgeving te voorkomen. Amerikaans klimaatleiderschap is zoals altijd essentieel om effectieve veranderingen te krijgen, maar de nationale verdeeldheid maakt dat een ver verwijderde toekomst.
Beeld: Shutterstock
