Afgelopen maandag achtte PvdA-Tweede Kamerlid Michiel Servaes het noodzakelijk publiekelijk om inmenging van de Nederlandse regering in Gaza te vragen. Terwijl de OVSE nog altijd in het oosten van Oekraïne zoekt naar stoffelijke overschotten en bezittingen van de gevallenen van 17 juli leek het de PvdA een goed idee de aandacht maar even te verleggen naar een kwestie waar de Nederlandse politiek in de praktijk geen invloed op heeft.
De redenatie van Servaes was enigszins curieus. Zowel VN-opperhoofd Ban Ki-moon als Washington lieten zich in een eerder stadium kritisch uit over het optreden van Israël de afgelopen weken, dan mag de Europese Unie niet achterblijven, aldus Servaes. Vanzelfsprekend is het vervolgens aan Nederland om daarin het voortouw te nemen, we zijn niet voor niets het meest betrokken jongetje van de klas.
Netanyahu heeft al in niet mis te verstane bewoording aangegeven geen boodschap te hebben aan de kritiek van de grootste en oudste bondgenoot van het beloofde land. Daarom is het volstrekt logisch dat een scherpe veroordeling van de Europese Unie wel prompt voor vrede zal zorgen, moet de gedachtegang geweest zijn.
Ervan uitgaande dat Servaes niet zwakbegaafd is – houdt u even een slag om de arm? – is dit een sarcastische voorstelling van zaken en zal Servaes dit niet echt gedacht hebben. Europa kan hoog of laag springen, Jeruzalem zal de schouders ophalen en overgaan tot de orde van de dag.
Dat is niet zo gek, gezien de warme geschiedenis tussen het oude continent en de lezers van de Thora. Blijft de vraag wat de motivatie van Servaes dan wel was. In zijn hoofd kijken gaat niet, zijn handelswijze kwalificeren gelukkig wel. Daar is eigenlijk maar één woord voor: smerig. Misschien onbedoeld, misschien gewoon héél erg misplaatst, maar desalniettemin ordinair smerig, en wel hierom.
In eigen land wordt naar hartenlust al dan niet grensoverschrijdend gedemonstreerd tegen de moordenaars van Christus. Er lijkt bijkans geen dag voorbij te gaan of een groep gaat in een of andere randstad de straat op – daar hebben zij massaal hun vakantiedagen voor over, blijkt. De roep van die groep mist tot nu toe een weerklank in de Nederlandse politiek. Daarom trok Anja Meulenbelt haar eigen conclusies en verliet gezwind de SP, welk een groot verlies voor die partij.
Het gebrek aan een parallel van het kritische geluid op het handelen van Netanyahu et al. in de politiek schept een electoraal vacuüm. Een thema dat dermate belangrijk – want emotioneel beladen – is voor deze mensen is eigenlijk te waardevol om te laten liggen, als politicus zijnde.
Tenzij je over enige scrupules beschikt. Heb je die niet, of is de nood qua zetels al jaren heel erg hoog, dan is dit een gouden mogelijkheid. Anders gezegd: hier ligt een kans op electoraal gewin. Het enige wat de sociaaldemocraten er voor hoeven te doen is politiek vertolken wat toch al de godganse dag geroepen wordt. Het moet voor de neergaande PvdA een godsgeschenk geweest zijn, een gouden gift.
Daarom is het best begrijpelijk dat de partij zich op dit thema en deze doelgroep stort. Dat maakt het alleen niet minder macabre en goedkoop. Servaes gaf in zijn uitleg zelf aan dat “deze oorlog” al “bijna vier weken” duurt. Dan werd het wel eens tijd dat we ons er tegenaan gingen bemoeien inderdaad, zeker nu er net een staakt-het-vuren bewerkstelligd is.
Nou is een Kamerlid dat eens een proefballonnetje oplaat op zich niet vreemd, maar daar bleef het niet bij. Kennelijk was Servaes niet de enige die de klok hoorde tikken. Nog geen vierentwintig uur later verscheen in NRC Handelsblad een opiniestuk van de hand van Minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans, de man waarvan gedacht werd dat hij niets verkeerd kon doen na zijn formidabele optreden rond MH17.
Het stuk van Timmermans is echter behoorlijk genuanceerder dan de potentiële faux pas die Servaes de wereld in slingerde, of beter gezegd, het verkondigt een totaal andere boodschap. In tegenstelling tot Servaes focust Timmermans niet enkel op het lijden van de Gazanen maar heeft hij ook oog voor de andere kant van het verhaal. De Israëlische burger eist gevrijwaard te worden van raketaanvallen van Hamas. Dat is geen rare eis, zoals Timmermans terecht opmerkt: hetzelfde zou de Nederlandse burger ook van zijn regering eisen wanneer het raketten regende vanuit Friesland.
Ieder land heeft het recht zichzelf te verdedigen tegen terreur. Dat daarbij onschuldigen gedood worden is bijzonder triest, maar betekent niet dat van Israël verwacht mag worden dat het Hamas de vrije hand laat in Gaza. Integendeel.
De rest van het stuk kunt u tegen betalen van EUR 0,29 lezen op Blendle; het biedt een leesbare vertolking van een strategisch gekozen standpunt. De cynicus kan beweren dat het vol staat met open deuren: het vechten moet stoppen anders komt er nooit een oplossing, de Palestijnen moeten bij zichzelf te rade gaan over hun keuze voor Hamas, als er geen structurele oplossing gevonden wordt blijft deze tragedie zich iedere paar jaar herhalen. Allemaal waar, allemaal al eerder gezegd, zonder succes.
Toch is deze aanpak te verkiezen boven die van Servaes. Wat Timmermans doet is niet zozeer Israël de les lezen als wel de Nederlandse burger uitleggen waarom dit een ingewikkeld conflict is en waarom nuance op zijn plaats is, waarom het aan de beide partijen zelf is en niet aan ons om tot een oplossing te komen. Timmermans houdt Nederland officieel zo op tactvolle wijze afzijdig.
Dat kun je passief noemen, maar een dergelijke neutrale houding is beter dan je vol in een conflict mengen waar al genoeg oververhitte partijen bij betrokken zijn.
Daarbij is het helemaal beter dan het over de rug van een kleine tweeduizend dode Palestijnen binnentrekken van Nederlandse kiezers, want daar heeft pas echt niemand in Gaza iets aan.
