Het zit het niet altijd mee als democratisch verkozen leider van een vrij en machtig land als Turkije. Na eerst de moffen blijken ook de Nederlanders een stelletje fascistische nazi’s die je partijgenoten uit het land weren en in Rotterdam vreedzame, tolerante demonstranten in elkaar rossen alsof het Istanbul circa 2013 is. In Syrië is je leger klemgezet door de Russen waardoor je in Moskou bij Poetin op schoot moet, de VN zeurt over mensenrechten bij het platbombarderen van Koerdische steden en als klap op de vuurpijl scoort de nieuwe Erdo-film Reis ook nog eens gemiddeld een 1.9 op IMDB. Wellicht tijd voor een strategische koersverandering. We maken de balans op voor de huidige stand van zaken voor de Turkse president Erdogan.
Genderneutrale Europeanen
Het sterkste punt van Erdo’s buitenlandbeleid is ongetwijfeld de manier waarop hij de genderneutrale Europeanen bespeelt. Als eerste via het faciliteren van de migratieroutes en het scheppen van extra vluchtelingenstromen door vijf jaar lang diverse rebellengroepen in deze oorlog te voorzien van wapentuig en bevoorrading. Nu de oorlog langzamerhand ten einde komt valt er steeds minder te melken. Veel Syrische vluchtelingen zijn een leven aan het opbouwen in Turkije en ondanks dat veel Turken daar niet zo blij mee zijn, wordt het lastiger om de Syriërs richting Europa te sturen.
Ten tweede via de mobilisatie van de diaspora, die ongekend is voor een buitenlandse heerser. De koning van Marokko mocht willen dat hij hier een dergelijke invloed had op de mocro’s. Tweederde van de Turken in Nederland en Duitsland wanen zich na meer dan vijftig jaar en drie generaties nog steeds in hun geboortedorp (tien schapen en een ezeltje) in centraal Anatolië en hanteren dezelfde loyaliteit aan het thuisland waar in Turkije vele jaren hersenspoeling via het schoolsysteem voor nodig zijn. Het hier geboren nageslacht is er niet veel beter op geworden.
De mentaliteit van de tierende neder-Turk is er niet één van een religieuze fanaticus, maar meer van een verveelde dorpeling. In de oorlog in Afghanistan zagen NAVO-troepen een veel voorkomend fenomeen: lokale boerenpummels die, zodra er ergens een vuurgevecht uitbrak met Taliban-strijders, naar huis renden om hun geweer te halen en om te participeren in de strijd. Vaak tegen beide kanten. Er zijn op onze aardbol weinig krachten destructiever dan een groep jonge mannen die niks te doen hebben.
Niet dat de tierende neder-Turken de stoere ‘soldaten van Erdogan’ zijn die zij pretenderen te zijn. Er zijn maar een paar enkelingen met een Turks paspoort die ook daadwerkelijk hun dienstplicht voltooien in Turkije, die tegenwoordig voor 1000 euro kan worden afgekocht (voorheen 6000 euro). Soldaten zijn er in Turkije genoeg, maar extra buitenlandse valuta komt altijd goed uit, vooral met een dalende Turkse lira. De miljoenen Turkse rednecks in Europa zijn voor Ankara een prachtig politiek pressiemiddel en een bron van extra zieltjes die geïsoleerd zijn van problemen in Turkije en dus weinig zweving tonen in hun stemgedrag. Het percentage ‘ja’-stemmers zal in Europa waarschijnlijk een stuk hoger liggen dan in Turkije bij het referendum in April.
Terwijl de Nederlandse overheid voor deze ene keer wel wat ruggengraat toont lijken de Duitsers door de knieën te gaan voor hun eigen hysterische AKP-aanhang. Nadat ze deze week voor nazi’s werden uitgescholden is het verboden om symbolen van de YPG, de Koerdische militaire organisatie die in Syrië de strijd op de grond tegen de Islamitische Staat leidt, in het openbaar te tonen. Dus ook foto’s van PKK-leider Abdullah Ocalan, mits deze op een gele of geel-groene vlag zijn afgedrukt. Onduidelijk is of het plaatsen van zijn foto op een witte, blauwe of rood-paarse achtergrond in de nabije toekomst ook gedekt wordt onder dit nieuwe stukje sharia-wetgeving bij onze oosterburen. Een kleine overwinning voor de immer gefrustreerde Turken, die op het Syrische slagveld meer moeite hebben met het aanpakken van de YPG dan gedacht .
Operatie ‘Euphrates Shield’ (ES) kwam vorige zomer op gang, vlak nadat het leger was gezuiverd van competente officieren danwel vuile Gülen-aanhangers. Goedkeuring van Poetin was essentieel, aangezien de Russen op ieder gegeven moment de Turkse troepen, die zonder eigen luchtondersteuning opereren, kunnen bombarderen. Officieel begon ES met drie doeleinden: het verjagen van ISIS-troepen uit noordelijk Aleppo, het bestrijden van de Koerdish-Arabische coalitie bekend als de SDF (Syrische Demokratische Strijdkrachten), en het begeleiden van in Turkije getrainde ‘gematigde’ Syrische rebellen richting hun strijd met het Syrische regime. De eerste stap was het innemen van het stadje Al-Bab. Dat is gelukt na een strijd die het Turkse leger een beschamende drie maanden tijd heeft gekost. Het ten Oosten geleden Manbij, in handen van de SDF, zou het volgende doel zijn.
Helaas zitten onze ‘gewaardeerde NAVO-bondgenoten’ een beetje klem: de SDF heeft een akkoord gesloten met het Syrische regime, de troepen onder Assad nemen nu de dorpen in ten westen van Manbij, tussen SDF- en ES-gebied in. Russische soldaten houden in deze bufferzone de wacht, terwijl de Amerikanen hun eigen special operation forces ten noorden van Manbij hebben geplaatst.
Een aanval op deze posities zou politieke en militaire zelfmoord zijn voor onze gewaardeerde Turkse bondgenoten. En het Syrische leger in het Zuiden aanvallen betekent een oorlogsverklaring aan Syrië en dan moet het Turkse leger groot worden ingezet. Een dure grap met een onbekend resultaat, want nogmaals, het betekent dat de Russen vrij zijn om Turkse troepen te roosteren terwijl de rest van de NAVO aan de zijlijn toekijkt. Ondanks alle traantjes om Aleppo, de kritiek op ‘slager Assad’ en het jarenlange sponsoren van rebellen heeft Ankara daar helemaal geen zin in.
De enige optie voor een Turks leger dat de confrontatie niet aandurft met de Russen of VS is het trekken in de Westelijke richting, naar Afrin. Dat is een bergachtige regio met een Koerdische meerderheid en ook in handen van de SDF, maar zonder Amerikaanse aanwezigheid omdat daar niet tegen ISIS wordt gevochten, alleen tegen de jihadi’s onder Euphrates Shield. Lastig om daar te vechten, zelfs met luchtondersteuning.
Je zou bijna denken dat Poetin zijn medewerking heeft verleend aan ES om de Turken in precies deze situatie te drukken want het taalgebruik van de Turkse machoman is deze week inmiddels flink bijgesteld. Met een beetje nederigheid kom je een heel eind in Moskou. De energiecontracten zijn al klaar, de eerste kerncentrale en ook gaspijplijn Turkish Stream gaan er komen. Eventueel gaat de verkoop van het S-400 raketsysteem ook door. Ondanks de vele gepassioneerde toespraken over het leed van de medemoslims die smeken om Turkse interventie, blijkt Erdo een keiharde pragmatist voor wie macht en centen boven alles gaan.
Interessant is dat de aanhangers alles als zoete koek slikken, wat aantoont dat er helemaal geen sterke ideologische overtuigingen of leiders leven onder deze opgefokte menigtes. Wat ze vooral zoeken is een herder die hen vertelt waar ze moeten gaan en staan. De neo-Ottomaanse droom van Turkse machtsuitbreiding in het Midden-Oosten blijft voorlopig een Oosters sprookje. Ankara heeft inmiddels wel door dat de Sjiieten de bovenhand houden in de regio. Hezbollah is van een lokale Libanese jihadclub, dat voorheen alleen een beetje kon opscheppen met hun guerrillastrijd tegen Israel, getransformeerd tot regionale militaire macht dat kan rekenen op aanzien en rekruten vanuit de gehele Levant en Iran kan rekenen op niet alleen controle over de Syrische politiek maar ook de economie.
De Amerikanen staan ook niet stil. De aanwezigheid van troepen in Syrië wordt stilletjes uitgebreid, en het is maar de vraag wanneer ze weer weg gaan. Een totale Shiitische-overwinning is ook niet erg acceptabel voor Israël en de Saudische olieboeren. Een einde aan de Syrische opstand zal zeker geen einde aan het conflict in de Levant opleveren. De Amerikanen hebben tot nu toe vooral indirect gereageerd op de Turkse fratsen. Toch lijkt het ondenkbaar dat de grootste supermacht op deze aardbol de Turkse samenkomst met Rusland zomaar aan zich voorbij laat gaan, vooral met een Congress vol boze anti-Russische Republikeinen. Russische wapencontracten voor het op één na grootste NAVO-leger zijn geen stap in een goede richting.
“Traumatiserend”, noemt de Turkse vicepremier het gedrag van zijn Westerse bondgenoten. Turkije vindt het helemaal niet leuk dat de Koerden zoveel assistentie krijgen in hun strijd tegen de Islamitische Staat. Ankara zegt zelf liever Raqqa in te nemen, ondanks dat ze totaal geen moeite hadden met de razendsnelle opmars van ISIS in Syrië naar hun grens in 2014. Dat was direct na de strijd van Mosul, waarbij de haatbaarden honderden Amerikaanse pantservoertuigen en ander zwaar wapentuig op het Iraakse leger veroverden. In die periode zien we juist een toenemende handel in kalifaatolie richting Turkije en jihadisten richting Syrië.
De huidige nare strategische situatie voor de Turken is direct terug te leiden naar een grote blunder in die periode: om toe te kijken hoe de hoofdenafhakkers in hun nieuwe tanks de Koerdische gebieden aan de Syrische grens binnenrolden. Waar ze in Ankara niet op hadden gerekend was dat de Koerdische troepen, met Amerikaanse luchtondersteuning, de ISIS-ertjes terug wisten te dringen. Sinds de strijd om Kobane maakt het kalifaat alleen maar terreinverlies. Het had heel simpel kunnen zijn: het Turkse leger rolt binnen, schopt de haatbaardjes eruit, zet lokale Koerdische milities op. Resultaat: massale steun vanuit Koerden voor de AKP zoals vroeger, geen burgeroorlog in Turkije en geen kritiek vanuit het Westen. Helaas ontbrak het bij de AKP-top aan de nodige verbeeldingskracht. Tot op het laatste moment bleven ze volhouden dat Kobane zou vallen. Het resultaat is een regio onder Koerdische leiding waar gele vlaggetjes wél continu gevierd worden.
Met het referendum in zicht is het logisch dat de Turken zich rustig houden in Syrië en extra druk zetten op de diaspora in Europa. Ondanks de recente akkoorden tussen Erdo en Poetin kan het toch weer uit de hand lopen. Vanaf het front komen er de laatste dagen berichten binnen van gevechten tussen de Syrische troepen onder Turks mandaat en Syrische regeringsoldaten. Omdat een deel van deze oorlog op Twitter wordt uitgevochten en er nauwelijks onafhankelijke journalisten onder de grondtroepen zijn, is het vaak lastig om dit soort berichten te bevestigen. Voor Erdogan en zijn generaals wordt het een lastige klus om te balanceren tussen zijn Russische en Amerikaanse meesters, zijn kwijlende aanhang, onberekenbare Syrische troepen en la dolce vita als alleenheerser van Anatolië.
In de tussentijd zien wij veel zorgen over hoe het verder moet met Nederland en Turkije. De deugmedia heeft de verhalen over het economische risico van sancties al klaar staan. Wellicht dat een galapremière van ‘Reis’ in het gezellige en sfeervolle Amsterdam, met Rutte, Wilders, Aboutaleb en een paar Turkse ministers de gemoederen kan bedaren.
