In het Olympisch Stadion vindt zondag Picnic@theOlympic plaats als onderdeel van het Grachtenfestival Amsterdam. Terwijl er klassieke muziek wordt gespeeld, zitten de toeschouwers op het veld – indien gewenst met een picknickpakket. Vanwege de locatie zijn er veel verwijzingen naar de geschiedenis van het stadion en klassieke muziek.
De samenstellers laten zich leiden door een legendarische culturele gebeurtenis, die op 2 juni 1934 plaatsvond in het Olympisch Stadion. Onder leiding van Willem Mengelberg speelden het Concertgebouworkest en het Residentie Orkest die dag voor 24.000 toeschouwers om geld op te halen voor de culturele wereld, die was getroffen door bezuinigingen. De dirigent opende met zijn versie het Wilhelmus, die zondag opnieuw zal worden gespeeld. Dat de nationale hymne tachtig jaar geleden op het programma stond, leidde overigens tot debatten, die enigszins lijken op wat er vorig jaar gebeurde bij de presentatie van het Koningslied.
Nadat de dirigent had aangekondigd dat hij in het Olympisch Stadion het volkslied wilde spelen, schreef socialistische zangvereniging De Stem des Volks een brief. Omdat de leden hiervan hadden toegezegd om mee te doen op 2 juni werd van hun verwacht dat ze mee zouden zingen aan het zingen van het Wilhelmus, maar daar hadden ze geen zin in. ‘Ons koor heeft onoverkomelijke bezwaren.’ Het lied werd volgens de zangers niet gebruikt om de nationale eenheid te bevorderen, maar door hun politieke tegenstanders juist tégen de socialisten gebruikt. ‘Wij geven uw comité derhalve in overweging het programma vrij te houden van elke tendens en zoodoende de gevoelens te ontzien van medewerkenden zoowel als publiek. Dit zou o. i. ook niet onbelangrijk het bezoek ten goede komen in onze stad met haar zoo sterke socialistische bevolking.’
Dit verwijt was echter kansloos, omdat Mengelberg zijn versie van het Wilhelmus al in 1898 ten gehore had gebracht tijdens de inhuldiging van koningin Emma. Ook in de tussenliggende jaren had hij het enkele keren gespeeld voor leden van het Koningshuis, zoals met het 25-jarige regeringsjubileum van Wilhelmina in het Oude Stadion, de voorganger van het Olympisch Stadion. En in 1929 bezochten Wilhelmina en koningin-regentes Emma het Concertgebouw, waar Mengelberg zijn versie uit 1898 wederom speelde. ‘De vorstelijke personen en alle andere kerkbezoekers hoorden deze indrukwekkende uitvoering staande aan.’
Mengelberg handhaafde zijn speellijst, waarna het socialistische koor definitief bedankte. Zo was het Wilhelmus op 2 juni 1934 in het Olympisch Stadion te horen. ‘Prof. dr. Willem Mengelberg betreedt den katheder,’ beschreef de Leeuwarder Courant in een verslag, ‘het stokje geeft enkele venijnige tikjes, dan gaan de handen van den dirigent omhoog en worden de eerste maten van diens praeludium op het Wilhelmus ingezet. Het Stadion rijst overeind en iedereen hoort aandachtig het zingen van het nationale volkslied aan.’
Tachtig jaar later wordt dit dus opnieuw gespeeld in het Olympisch Stadion. Verzet van De Stem des Volks is niet te verwachten: begin deze eeuw werd het opgeheven – nota bene met een optreden in het Concertgebouw, de plek waar Mengelberg een halve eeuw lang dirigeerde.
