De recente Gaza-oorlog bracht in Nederland weer aan het licht hoe wijd verbreid het complotdenken en het antisemitisme is binnen de islamitische gemeenschap, al blijf je hopen dat het zich beperkt tot een kleine minderheid. Aloude anti-Joodse opvattingen uit de islam vermengden zich in de 20ste eeuw met uit Europa overwaaiend ‘modern’ antisemitisme, waarin de Joden een machtige samenzwering zouden vormen die achter de schermen de wereld beheerst.
Wat het nieuws haalde lijkt het topje van een ijsberg: de tweet van ambtenaar Yasmina Haifi, die IS een zionistisch complot noemde, die van voetballer Khalid Sinouh dat het CIDI een criminele organisatie is en pro-apartheid; daarnaast de excessen op de Gaza demonstraties. Diverse ministers en burgemeesters hadden het druk een en ander te veroordelen en maatregelen aan te kondigen, en ook de twee koepels van moskeeën in Nederland veroordeelden de antisemitische incidenten.
Met name Haifi’s tweet en een pro-IS demonstratie werden hoog opgenomen, maar rond de extremistische sprekers op de diverse Gaza demonstraties bleef het rustig. Zij werden op enkele websites gehekeld, maar kregen geen kritiek van overheidswege, van de organisatoren of de gevestigde media.
Rapper Appa en een sympathisant van Haifi die een facebookpagina had opgezet om haar te steunen, werden zelfs aan het woord gelaten in enkele kranten om hun extreme uitlatingen te verdedigen. De ombudsman van NRC erkende achteraf dat die Haifi-verdediger toch wat te extreem was, dit echter niet vanwege de idee dat de zionisten achter IS zitten, maar omdat hij tevens op Twitter suggereerde dat ze achter het neerhalen van de MH17 zaten.
De uitspraken van Appa zouden slechts ‘op het randje van opruiing’ zijn, aldus een artikel dat in vele regionale dagbladen verscheen. Gelardeerd met scheldpartijen (‘Esther Stinkvoet, je bent een smerig mens, een akelige heks’, ‘fuck de zionisten, fuck de Talmoed’), schetste Appa meermaals in opruiende bewoordingen een beeld van een internationale zionistische lobby die de westerse regeringen en bedrijven in zijn macht heeft en roept op hen te bevechten.
In Den Haag zei hij bijvoorbeeld dat de Palestijnen “vechten tegen een vijand die wereldwijd zo veel macht heeft op de allerhoogste niveaus, dat de grootste politieke figuren zich niet durven uit te spreken tegen deze onmenselijke behandeling van het Palestijnse volk. Sterker nog, het is een vijand die zo machtig is dat deze wereldleiders zelfs hun steun betuigen als er een armzalig gemaakt raketje over een muur van bezetting en onmenselijkheid vliegt. Deze vijand heeft een naam: Zionisme. (…) Deze vijand beheerst media en politici.”
In Amsterdam raasde hij: “Antisemitisme is de grootste troefkaart van deze smerige achterbakse laffe en hypocriete zionistische lobby met het CIDI voorop”.
Appa en zijn geestverwanten ontkennen antisemitisch te zijn; Appa heeft nu zelfs een foto van een Joods en een Arabisch jongetje als profielfoto genomen op Twitter. De sinistere lobby waartegen hij fulmineert is echter een bekend antisemitisch thema, gebaseerd op de vervalste ‘Protocollen van de Wijzen van Zion’ uit 1905, dat de plannen voor een Joodse wereldsamenzwering zou onthullen. Het handvest van het door Appa geprezen Hamas citeert hier veelvuldig uit, en houdt de Joden verantwoordelijk voor de Franse Revolutie, beide wereldoorlogen en tal van andere oorlogen, om daarmee hun macht te vergroten: “Met hun geld waren ze in staat om imperialistische landen te controleren en ze aan te zetten om vele landen te koloniseren en ze in staat te stellen hun hulpbronnen te exploiteren en daar verderf te zaaien.”
Dergelijke complottheorieën over Joodse almacht zijn wijd verbreid in de Arabische wereld. Dat nu voor Joden zionisten is ingevuld doet niks af aan het antisemitische karakter van dergelijke ideeën. Zionisten zijn alle Joden (en volgens sommigen ook niet-Joden) die Israëls bestaan steunen en vinden dat de Joden als volk recht hebben op zelfbeschikking. Het heeft niks met links of rechts, met apartheid of racisme te maken. Amos Oz en Yossi Beilin zijn evengoed zionist als Lieberman of Feiglin.
Om hun antisemitische ideeën aan de man te brengen, wordt vaak onderscheid gemaakt tussen de ‘goede’ en de ‘slechte’ Jood. De goede Jood verzet zich samen met de Palestijnen en hun sympathisanten tegen Israël. En omdat men wel met de ‘goede Joden’ wil samenwerken, kan onmogelijk van antisemitisme sprake zijn. Dat is zoiets als het racisme van de slavernij ontkennen omdat er ook slavenhandel werd bedreven door zwarten.
Appa was niet de enige extremistische spreker. De beruchte Belg-Libanees Abu Jahjah sprak in Amsterdam. Hij onderschreef de woorden van Appa volledig, en stelde dat als Europa een Joodse staat zo belangrijk vindt, we maar een stukje van Duitsland aan ze hadden moeten geven.
De journalist Al Jabari, die geregeld op de Vara-website Joop.nl schrijft, had naast de dreigementen aan de zionisten en het CIDI ook een boodschap voor heel Nederland: “Nederland wordt een ruïne, als we geen gerechtigheid krijgen”, bezwoer hij. Hij liet zijn toehoorders een vuist in de lucht steken en scanderen: “Ik kom in opstand!”
De uitspraken van Haifi, Appa, Jabari, Abu Jahjah en Sinouh staan niet op zichzelf. Het zijn geen uitglijders van mensen die het eigenlijk niet zo bedoelen. Zij staan achter hun uitspraken. Bovendien krijgen ze, soms massaal, steun uit moslimhoek. Daarbij gaat het juist om mensen die wel kansen hebben gekregen, wel geïntegreerd zijn en een goed netwerk hebben.
Zelfs Tofik Dibi schreef onlangs dat hij is geradicaliseerd, en dat hij wel begrip kon opbrengen voor mensen die de Joden haten en de Joodse gemeenschap zelf verantwoordelijk houden voor het gegroeide antisemitisme. Ook toonde hij begrip voor Hamas en haar manier van oorlogvoeren. Hij schreef dat veel mensen “dezelfde gedachten voelden opborrelen”.
Onlangs stuitten we op een minder bekende ex-GroenLinkser die nog sterker is geradicaliseerd, en op de facebookpagina van de Volkskrant schreef: “Jammer dat Hitler zijn karweitje niet heeft afgemaakt” en “wij wachten op de wederkerigheid van Hitler”. Ook sprak hij van “Gazacaust”.
De demonstraties waar Appa en anderen spraken werden deels georganiseerd of ondersteund door het Nederlands Palestina Komitee, de SP (die in Amsterdam uiteindelijk afhaakte), Een Ander Joods Geluid en de AbvaKabo Palestina werkgroep. Geen hiervan heeft zich achteraf gedistantieerd van deze sprekers en uitspraken.
Op initiatief van het CIDI is door een aantal politici en andere bekende Nederlanders begin augustus een verklaring ondertekend tegen Jodenhaat, maar velen schijnen nog niet te doorzien dat de waanideeën over zionistische almacht meestal een verkapte vorm van antisemitisme zijn.
Ratna Pelle en Wouter Brassé zijn medewerksters van de website Israel-Palestina.Info.
