Rotterdam heeft dit weekend de symfonische wervelwind Gergiev 3 dagen in huis. Boycotten vanwege diens Poetin-connectie of genieten van zijn Ravel of Sjostakovitsj? 4 redenen om een kaartje te kopen.
Sint Petersburg mag zijn thuisbasis zijn, Gergiev is en blijft een van de meest gevraagde dirigenten op deze aardbol. Een avond met Valery is nooit een saaie aangelegenheid. Al was het maar, omdat zijn reisschema elk normaal mens een hartverzakking zou bezorgen. Repeteren met het orkest vervalt nogal eens door dat rondvliegen, zodat zowel publiek als de musici vol spanning afwachten wat Gergiev nu weer uithaalt met Prokovjef of Bartók.
Op deze 19e editie komt Gergiev alle dagen vol in actie. Zelf vindt hij drie dagen te weinig. Volgend jaar, bij het 20-jarig bestaan, zegt de Rus, moet er weer een groter festival staan van minstens vier à vijf dagen. Zolang het Gergiev Festival blijft bestaan, zal hij in Nederland verschijnen als gastdirigent, belooft hij, ook al zal hij altijd grote tijdsdruk voelen. “Ik krijg zo veel verzoeken en moet zo scherp kiezen.”
Boycotten of kaartje kopen? Dat Gergiev en Poetin het goed met elkaar kunnen vinden, is geen geheim. Valery heeft nog nooit één kritisch woord over de president geuit, ook niet over diens Krim-avontuur of anti-homowetgeving. De geldkraan uit Moskou blijft dan ook wijd open voor Gergievs Mariinsky theater.
Maar dit jaar draagt de dirigent zijn festival op aan de slachtoffers van de MH17-vliegramp. Het neerschieten van MH17 veroordeelt hij als een ’buitensporige daad van terrorisme. Na meer dan 25 jaar dirigeren in Rotterdam voel ik me erg nauw verbonden met het Nederlandse volk en deel ik met hen de immense pijn van deze tragedie.’ De 19de editie van het festival heeft ook nog als thema de Eerste Wereldoorlog, ‘muziek in tijden van hevige tragiek’, aldus de festivalsite. Gergiev: ‘We hadden nooit kunnen bedenken dat een tragische gebeurtenis van deze omvang de inhoud zo actueel en echt zou maken.’ Vlucht MH17, daar valt niet tegen op te boycotten.
De programmering van het Gergiev-festival wil nog wel eens overkomen als geforceerd samengeraapt symfonisch zootje, maar dit jaar heeft men met WOI een sterk thema te pakken. 100 jaar na het begin van de loopgravenoorlog kijkt het festival eerst naar het Westfront, vervolgens het Oostfront en eindigt met de Revolutie achteraf. Want vanaf 1917 rolde de ene revolutie na de andere over Europa.
Een van de hoogtepunten: Ravel, die het Westfront van nabij meemaakte, schreef zijn duistere Pianoconcert voor de linkerhand voor pianist Paul Wittgenstein die in de oorlog zijn rechterarm verloor. Het is een van de stukken op Valery’s vrijdagavond, dat ook nog een uniek nachtconcert kent, waarin het Laurens Collegium Rotterdam eeuwig oorlogsleed bezingt.
De Doelen blijft een van de merkwaardigste concertzalen van Nederland. De akoestiek is uitstekend, al kunnen de fortissimo’s loeiend hard uitpakken. Vreemd is vooral de enorme foyer, die duizenden mensen zou kunnen herbergen. Maar die passen dan weer niet in de zaal. Toch is het genieten van deze Rotterdamse variant van het Concertgebouw, waar met enorme klokken tot de seconde nauwkeurig wordt aangegeven wanneer het concert begint. Ook leuk: rechts beneden zie je de orkestleden pauzeren, even babbelen met vrienden en bekenden.
Een ander voordeel van zo’n grote zaal in een havenstad: er zijn bijna altijd nog kaartjes te krijgen. Zie www.gergievfestival.nl
