‘Om jihadi’s te kunnen bestrijden, moet je ze eerst begrijpen’, zo stelt columniste Femke Halsema in een artikel op De Correspondent. Elma Drayer gaat op ditzelfde onderwerp in in haar column in Trouw van donderdag 11 september : ‘Zouden er in de twintigste eeuw ook opiniemakers zijn geweest die zich het hoofd braken over de motieven van Nederlandse vrijwilligers die zich aanmeldden bij de SS?’ De vraag stellen is hem beantwoorden. Toch zingt de vraag alsmaar rond, ook in de talkshow van Pauw op woensdag 10 september: ‘Waarom doen die jongens en meisjes dat toch?’
Ik deel de ergernis van Drayer hoewel ik ook wel begrijp dat Halsema de vraag naar het waarom opwerpt. Het stellen van haar vraag is volgens mij haar manier om de verantwoording voor de gang van de jihadisten naar IS-gebied bij het reilen en zeilen van de Nederlandse samenleving te leggen. Hebben ‘wij’ gefaald dat al die jongeren die kant op gaan? Drayer vindt dat geen interessante discussie. Of, in haar woorden: ‘Denken dat voor het Kwaad per definitie een rationele verklaring te vinden moet zijn, is een van de pijnlijkste opinion chics van het huidige tijdsgewricht.’ Die gasten gaan gewoon voor het kwaad. Punt uit.
De vraag intrigeert mij natuurlijk ook en ik vind Halsema’s visie veel te empathisch, maar Drayers insteek te simpel. Natuurlijk kun je je afvragen wat de jonge moslims en moslima’s ertoe drijft hun biezen te pakken en af te reizen naar de islamitische heilstaat, zonder schuldbewuste vingerwijzingen naar onszelf. Het antwoord op de vraag zit hem in het woord heilstaat. Ze zien in de Islamitische Staat de ideale materialisering van de islam: zoals islam in hun ogen bedoeld is. En daar valt het misschien wel welvarende leven dat ze in Nederland hadden helemaal bij in het niet.
Ik vermoed dat zowel Halsema als Drayer geen kennis genomen heeft van de informatiebronnen van IS zelf. Ik lees in elk geval geen verwijzingen naar dergelijke bronnen in hun teksten. En dat terwijl IS een heuse Engelstalige glossy, Dabiq, uitgeeft die op de salontafels van Halsema en Drayer niet zouden misstaan, liggend naast de Maarten (Femke) of de Linda (Elma). Het blad is in de beste traditie van de Glossies opgemaakt met glanzende foto’s, een helder lettertype, verschillende lettergroottes, een professionele opmaak. Een genot voor het oog. En het bevat ook nog eens het antwoord op de al of niet relevante vraag naar het waarom.
Het blad besteedt veel ruimte aan de rechtvaardiging waarom IS doet wat het doet. De ideologie is even eenvoudig als onthutsend. Het blad stelt in zijn kolommen dat de wereld bevangen is door de ‘verwerpelijke ideologie van de keuze’. Dat mensen vrij zouden zijn te kiezen voor ‘het aanvaarden van de waarheid’ of ’het navolgen van de leugen’. De mens is helemaal niet vrij in zijn keuze! Zou de mens nadenken, dan kan hij niet anders concluderen dat er een God is, Allah, en dat Zijn waarheid de waarheid is. De ideologie van de Islamitische Staat is er niet een van een keuze. Het is er een van de Waarheid met de hoofdletter W. Een Waarheid waar je niet voor kiezen kan. Een Waarheid die er is en die je aanvaardt. Een keuze is er niet en als hij er al zou zijn zou hij er niet mogen zijn. Het is een lastig te volgen redenering, maar zoveel is wel duidelijk dat hij het Grote Gelijk van de ideologie van de Islamitische Staat bevestigt. Er is geen keus. Er is alleen Allah en Zijn boodschap.
En die boodschap van dat Grote Gelijk is heel erg aantrekkelijk voor elke moslim die zich afvraagt wat de ware en zuivere islam is. Lees je het blad –ik geef wel toe dat het goed is om iets van de islam af te weten- dan zie je dat er geen speld tussen de redeneringen te krijgen is. Alles is gestoeld op Koranverzen, citaten uit de Traditie en van belangwekkende islamitische geleerden uit het –verre- islamitische verleden. Het doordrenkt zijn met de absolute overtuiging van het aan jouw kant hebben van een perfect verantwoorde Waarheid kan niet anders dan heel aantrekkelijk zijn voor islamitische waarheidszoekers. En dan maakt het niet uit of je in bittere sociaal-economische omstandigheden verkeerde in Nederland of juist een goede baan had als advocaat of ambtenaar.
President Obama vormt een Coalition of the Willing om de Islamitische Staat te verslaan. In de term “willing” zit de essentie van het slagen of falen van zijn plan. De jihadisten van IS zijn zeer “willing” om hun khalifaat tot het uiterste te verdedigen. De dood is geen enkel probleem voor hen, veeleer een erepoort naar het paradijs. Het zou zomaar kunnen dat de Coalition of the Willing IS op termijn verslaat. Maar waar ze nu al in gefaald heeft is het veroveren van de Hearts and Minds van de jihadi’s. Hun “Willing” staat diametraal tegenover de “Willing” van de te vormen coalitie. Het probleem van deze extreme vorm van islam is al zo oud als de islam zelf en zal voorlopig nog wel een probleem blijven.
