Voor de verkiezingen kwam er wederom een boek uit over boze burgers. Na Joost Niemöller die burgers liet klagen over migranten en Clemens van Herwaarden die burgers hun bewondering voor Fortuyn liet uiten, kwam Koen Damhuis met een boek over PVV-stemmers: Wegen naar Wilders: PVV-stemmers in hun eigen woorden. Vier vragen en een eindoordeel.
De PVV is een belangrijke factor in de Nederlandse politiek: de partij is bepalend voor de belangrijkste politieke debatten van nu. Toch begrijpen veel burgers niets van de opkomst van Wilders en wat de oorzaken daarvan zijn. Daarvoor moeten we kijken naar de mensen die op de PVV stemmen of dat overwegen te doen. Dat is wat in Wegen naar Wilders gebeurt. Het boek bestaat uit acht uitgeschreven verhalen van PVV-stemmers waarin hun persoon, dagelijks leven, politieke visie en mening over Wilders uitgebreid aan bod komen. Het boek laat zien dat er een enorme diversiteit is tussen Wilders-stemmers waarom zij de PVV steunen.
Koen Damhuis is een socioloog aan het Europees Universitair Instituut in Florence. Dit zegt de gemiddelde lezer niets, maar dit is een zeer prestigieuze Europese universiteit waar niet zomaar iedereen binnenkomt. Deze universiteit is ooit opgericht door de eerste EU-lidstaten. De relatie tot het onderzoek van Damhuis is opmerkelijk aangezien hij de kiezers onderzoekt van de PVV en van het Front National in Frankrijk: partijen die zo snel mogelijk van de EU af willen. Damhuis’ boek is zoals wetenschap zou moeten zijn: opmerkelijk neutraal en niet oordelend voor of tegen de PVV.
Jaren geleden schreef uw recensent zelf een boek over PVV-stemmers. Dat onderzoek is inmiddels zes jaar oud. Destijds zeiden PVV-stemmers de islam geen groot thema te vinden. Of dat met de opkomst van ISIS en de vluchtelingencrisis nog steeds zo is, is twijfelachtig. Er is dus alle reden voor recenter onderzoek. Feit is wel dat Damhuis inmiddels moet concurreren met vele journalisten en met zeker twee andere schrijvers “wie de PVV-stemmer het beste begrijpt”. Damhuis’ boek blijft nuttig omdat het niet zoals het boek van Van Herwaarden over een overleden leider gaat én niet inzoomt op één politiek probleem, zoals Niemöller dat doet met migratie. Vrijwel alle politieke thema’s komen wel ergens in Wegen naar Wilders terug.
Dit boek is bijzonder omdat het uit acht gedetailleerde verhalen van PVV-stemmers bestaat en er verder alleen kort een inleiding wordt gegeven en conclusies worden getrokken. Daarmee betreft het een type proza waar niet iedereen van houdt: er is zeker een kortere samenvatting te geven van de denkbeelden van PVV-stemmers, maar de claim op de omslag van dit boek wordt door Damhuis ruimschoots waargemaakt. PVV-stemmers komen ‘in hun eigen woorden’ aan bod. Zij mogen datgene wat ze nooit mogen: hun verhaal vertellen, op hun eigen tempo, in hun eigen lengte, met hun eigen argumenten en in hun eigen bewoordingen. Dat is een meer dan zinvolle aanvulling voor het debat over de PVV, omdat er geen medium is die deze burgers zoveel ruimte geeft en dat ook nog op een neutrale manier.
Voor alle burgers die niet begrijpen waarom stemmers bij de PVV kunnen uitkomen – en dat zijn er nogal wat – is dit boek een absolute must. De komende jaren is er geen nieuw boek over PVV-stemmers nodig.
