Ik heb het altijd een oranje poppenkast gevonden, dat hele Koninklijke Huis, en ik ben van mening dat je het mensen in de 21e eeuw niet kunt aandoen in een glazen huis te leven als een voorbeeldgezin en een vorm van entertainment voor het klootjesvolk. Maar kennelijk wil een infantiele meerderheid van de Nederlanders deze anomalie, oftewel de monarchie, in stand houden. Dan moet je ook niet zeiken als de Oranjes met belastinggeld smijten – huisje hier, vliegtuigje daar, steigertje zus, bootje zo, etc. – of als Koning Willy weer eens flater slaat.
Koning Willy de Krampachtige, noemde ik Willem-Alexander in een column over het gebrek aan democratie in dit gave (aldus een immer blijmoedige Rutte) landje. Een hoge pet had ik niet van hem op: de voormalige Prins Pils die zich als koning vooral liet kennen als een houten Klaas, op de been gehouden door zijn intelligente en iedereen van de sokken charmerende eega Maxima. Erbij aangetekend dat een mening over een publiek figuur die je slechts kent van de tullevisie en overige media per definitie een oppervlakkige mening is. Maar nu Willem-Alexander zijn hart heeft gelucht bij Wilfried de Jong en de mens achter de Koning durfde te tonen, moet ik zeggen dat het eigenlijk best wel een sympathieke gozer is, tegen wil en dank het boegbeeld van een natie.
Wat opviel in dat openhartige TV-optreden is dat Willem-Alexander over gevoel voor humor, zelfkennis en (zelf)relativeringsvermogen beschikt. Naar eigen zeggen als adolescent een wildebras die feestend – hij hing ooit als een dronken droppie aan het been van Barry Hay bij een optreden van de Golden Earring – en fouten makend het leven verkende. Beschikkend over een brutaliteit die hij ontwikkelde in de verbale competitie thuis met zijn broers: ‘Het was hakken of gehakt worden’. Zo was het ook op de Haagse middelbare school, en dat herken ik maar al te zeer omdat ik in Den Haag opgroeide en ik net als Willem-Alexander een zieke vader had waartegen je je als puber moeilijk kon afzetten. Door zich snel het Haagse accent eigen te maken, afgekeken van Koot en Bie, kon de provinciaal uit Baarn zich met grappen en grollen prima staande houden in ‘t Haagie waar ze elkaar graag grofgebekt afzeiken.
Een hele gewone Haagse gozâh eigenlijk, voor zover je als Oranjetelg gewoon kunt zijn natuurlijk, die aan Wilfried de Jong uitlegde waarom hij als koning aanvankelijk moeite had zich te uiten.
Omdat hij wist dat hij ad rem en brutaal uit de hoek kon komen, hield hij zich in het openbaar constant in, met als gevolg dat hij een krampachtige indruk maakte. Nu begrijp ik het helemaal, ook omdat ik nooit geleerd heb me in te houden als er een messcherpe reactie op mijn lippen klaarligt. Ik ben dan ook (gelukkig) niet in de wieg gelegd voor het koningschap of een rol de politiek.
Willem-Álexander had weinig keuze, zijn broers waren dolblij dat zij de koninklijke klus niet hoefden op te knappen en hoopten dat hij niet vroegtijdig het leven zou laten. Zelf zag hij het ook niet zo zitten, dat koningschap, maar toen hij zich er eenmaal bij had neergelegd is hij plezier in zijn werk gaan krijgen. Hij doet het met een zekere relativering en lichtvoetigheid, dat moet gezegd, en zonder merkbare machtsbegeerte. In tegenstelling tot zijn moeder (Hare Hooghartigheid Beatrix) die de indruk wekte het vanzelfsprekend te vinden dat zij door God voor het koninklijke ambt bestemd was en daarbij alle ruimte gebruikte die de negentiende eeuwse grondwet biedt om zich te laten gelden. Haar bemoeizucht is legendarisch – een vreemdgaande ambassadeur (jhr. Röell) die het veld moest ruimen in Zuid-Afrika, een vliegveld (Valkenburg) dat open moest blijven – en de knipmessende ministers durfden haar nooit tegen te spreken.
De regering wordt gevormd door de Koning en de ministers, zo staat het in artikel 42 van de Grondwet. Het is natuurlijk krankjorum dat heden ten dage iemand door erfopvolging deel uitmaakt van de regering van dit land, maar de regenten die al eeuwenlang hier de lakens uitdelen hebben zich nooit geroepen gevoeld dat artikel te schrappen en het koningschap louter ceremonieel te maken. Willem-Alexander maakt voor zover na te gaan geen misbruik van artikel 42, laat het regeren over aan de ministers, en doet zijn ‘bindende’ werk als vorst van het volk tot tevredenheid van de meeste Nederlanders.
Maar je weet natuurlijk niet hoeveel bedilzucht Amalia met zich meedraagt in haar genen(we kennen het fenomeen van karaktereigenschappen die een generatie overslaan) en daarom wordt het hoog tijd om de Grondwet te moderniseren. Ook al blijkt Koning Willy (die plat Haagse tongval in Lucky TV is dus goed getroffen) tot mijn verrassing best een toffe peer te zijn die in zijn rol als Koning is gegroeid, je moet de oranje kat niet op het spek binden.
Verder hoop ik dat Alex – nu we weten dat hij zijn koninklijke rol met humor kan vervullen – eens een keer die hele pluimstrijkende entourage van hem (en Sander van de Pavert) flink laat schrikken door de Troonrede in plat Haags voor te dragen. Oranje boven, gozâh!
