Vandaag kwam het bericht vanuit Defensie dat militairen wordt afgeraden om in uniform met het openbaar vervoer te reizen. Reden hiervoor was de oproep van een Nederlandse jihadi in Aleppo om ‘een stevige daad tegen de Nederlandse overheid te verrichten’. Na diverse bedreigingen, gericht tegen militairen, koos Defensie het hazenpad en besloot een terreurdreiging te beantwoorden met zelfcensuur. Niet langer laten zien dat je militair bent, want daar kunnen mensen met korte lontjes wel eens op aanslaan (of afgaan).
Hoewel het begrijpelijk is dat Defensie haar personeel wil beschermen, dient deze wel te beseffen dat terreur zich voedt met en puur afhankelijk is van angst. Dat deze angst diep zit, blijkt wel wanneer het voldoende is voor een of andere malloot om vanuit Aleppo iets te roepen, en zo een effect te sorteren bij onze overheid. De keuze tot zelfcensuur laat zien dat in ieder geval bij de overheid de weerbaarheid van onze samenleving in relatie tot een mogelijke daad minimaal wordt geschat. Het dient ten koste van alles, dus ook van militairen openlijk militair te laten zijn, voorkomen te worden.
De overheid, en zeker ook politici, zouden er goed aan doen om Machiavelli er nog eens op na te slaan. Hij spreekt in zijn werk over de noodzaak om een verhaal te hebben in tijden van falen, en niet alleen een succesverhaal te kunnen afdraaien. Als je zelf geen verhaal klaar hebt in het geval van falen, dan gaan mensen deze wel bij anderen halen en dan verlies je onherroepelijk de strijd. Voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld de succesvolle landelijke verkiezingen voor de PvdA met Wouter Bos, en de hierop volgende dodelijke afloop voor de partij in de gemeenteraadsverkiezingen. Wouter Bos had geen verhaal klaar om zijn verlies te verklaren, dus werd deze voor hem ingevuld. Conclusie: met Wouter Bos was je als kiezer de klos.
Hetzelfde risico loopt onze overheid: ze heeft geen idee hoe falen te verklaren, welk verhaal te vertellen wanneer Vrouwe Fortuna ons even niet goed gezind is. Het gaat niet om het mogelijke risico op een aanslag (die kan je sowieso nooit 100 procent voorkomen), maar eerder op het risico geen verhaal klaar te hebben áls het een keer gebeurt. Het gevolg is pure paniekpolitiek: het mag gewoonweg niet gebeuren. Ten koste van alles. En dat ziet er krampachtig uit, met het ‘uniformadvies’ als voorbeeld.
Dit is ook niet zo gek, de overheid heeft immers de burger jarenlang voorgehouden er alles aan te doen en hiermee dus ook alles (haar hele legitimiteit) op het spel gezet door de suggestie van een risicoloze samenleving zelf actief te voeden. Van mogelijke internettaps tot het in kaart brengen van het ‘jihadistisch internet’: uw regering waakt. Het gevolg is dat een oud-leerling iets roept op 4Chan en de politie meteen paraat staat om een hele Leidse school hermetisch af te sluiten. We nemen geen risico, tenslotte.
Wanneer zou blijken dat dergelijke maatregelen, geformuleerd vanuit angst voor een aanslag, niet werken, dan is het onherroepelijk dat burgers nog banger worden. Deze angstspiraal lijkt aangejaagd te worden door de overheid tot het niveau dat een opgefokt gekkie in Aleppo voldoende is om het Defensie-apparaat, wat nota bene belast is met de veiligheid en verdediging van de staat (!), het te risicovol acht om zichzelf te laten zien in het openbaar. Als degenen die onze staat moeten beveiligen tegen externe dreigingen al zelfcensuur toepassen, dan zijn wij toch reddeloos verloren?
De absurditeit van de situatie zou aanleiding moeten zijn om ons af te vragen waar het minderwaardigheidscomplex vandaan komt. Alsof de rechtstaat en de democratie een radicale gek met een wapen niet zouden kunnen weerstaan. Alsof Defensie als apparaat te vrezen heeft van dergelijke lui. Terreur is gebaseerd op angst, zodra de overheid zich laat regeren door deze angst of de suggestie wekt hier ook maar een seconde van wakker te liggen, legitimeert zij hiermee een dreiging (die mogelijk niet eens reëel is), en blaast deze op tot idiote proporties. De reactie van onze overheid laat zien dat de aanslag al is gepleegd, en er kwam geen vliegtuig, geen bom en geen AK-47 aan te pas.
