Voor een uitspraak met zoveel nieuwswaarde leek de speech van Angela Merkel – zondag in een bierhal in München – eerder toevallig opgenomen dan door alle technische faciliteiten omringd. Alsof vanuit het publiek iemand stond te filmen met een glas bier in de ene hand en een iphone in de andere. De schokkende beelden gingen de wereld over. De duiding van wat Merkel daar zei was er bijna eerder dan haar woorden zelf. Zo werd de zin “de tijd dat we volledig op anderen konden vertrouwen is grotendeels voorbij” iets te gretig vertaald als: Merkel zegt dat de VS een onbetrouwbare partner geworden is.
Ook op Twitter combineerde Trump en ‘onbetrouwbaar’ goed met wat Merkel gezegd zou hebben. Maar zei Merkel dat de Amerikanen onbetrouwbaar geworden zijn? Nee. Ze zei dat het volledig vertrouwen op anderen voorbij is voor Europa. Dat Europa een eigen verantwoordelijkheid heeft. Voor z’n rol in de wereld en voor z’n rol in de NAVO.
Dat laatste zei ze niet, maar we weten dat Europa op de NAVO-top in de hoek gezet is. Op een paar landen na komen geen van de Europese NAVO-partners hun financiële verplichtingen na. Bush jr. klaagde er tien jaar geleden al over, daarna Obama en nu Trump. De Democraten steunen Trump hierin.
Als er partners onbetrouwbaar genoemd moeten worden, komen we niet uit bij de VS, maar bij Nederland, Duitsland en die 21 andere wanbetalers.
Het enige is dat de smeekbeden van Obama plaats hebben gemaakt voor de eisen van een nieuwe president. Netjes vragen om eerlijk bij te dragen is jaren aan dovemansoren gericht geweest. De wereld is sterk veranderd en het Westen wordt elke dag bedreigd. En dus moet er geld op tafel. Voor je eigen veiligheid en die van ons gezamenlijk. En zo niet, dan zoek je het maar uit.
Zo zal het ongeveer gegaan zijn op die NAVO-top. En Trump heeft natuurlijk groot gelijk. Wat moet je anders met een stel kleuters die niet willen luisteren en weigeren volwassen te worden? En die hun beschermheer bovendien in het openbaar afzeiken.
Zijn horkerigheid en ondiplomatieke omgang met andere spelers op het toneel mag gênant zijn, Trump maakt op andere momenten duidelijk waar hij voor staat en wat hij wil. In Riyad pepert hij Islamitische leiders in dat het afgelopen moet zijn met de financiering van moslimextremisten. En van Europa eist hij op te houden met gemakkelijk en goedkoop aanleunen tegen Amerika.
Met de trip van Trump net achter de rug, bracht de Amerikaanse tv-zender CBS afgelopen zondag een fascinerend interview met minister James Mattis van Defensie. Deze oud-generaal onder Bush en Obama is een uitgesproken supporter van de NAVO en met die kwalificatie door Trump minister gemaakt.
In het interview horen we dat de woorden van Trump in Brussel eigenlijk die van deze Mattis zijn. Het gaat over de bedreigingen voor het hele Westen; die van moslimterroristen tot Rusland. En het gaat over de noodzaak van de NAVO.
We horen in het interview ook dat Trump goed kan delegeren. In de strijd tegen ISIS heeft de Amerikaanse president inmiddels een coalitie gesmeed van 76 landen, inclusief de Arabische Liga en de EU. Ook de NAVO is er onderdeel van. Dit is meer dan Obama ooit voor zijn rekening heeft durven nemen en veel meer dan Europa ooit voor elkaar zal krijgen.
De verleiding om Trump af te schilderen als iemand die alleen het slechte kan doen is voor velen onweerstaanbaar. Zijn gedrag voor de camera’s was een week lang voer voor top-tv en viral-filmpjes. Het wachten was op het moment dat iemand het Trump allemaal betaald kon zetten: z’n gedrag, z’n scepsis over het klimaatakkoord, z’n eis om de defensie-uitgaven te verhogen.
Dat moment kwam. De begroeting van Trump door de nieuwe Franse president Macron in Brussel werd gevierd als een overwinning. Een vernedering om van te smullen.
En toen de speech van Merkel, waarin ze Trump zou hebben kaltgestellt voor de verdediging van Europa. Alsof in de aanloop naar de brexit uit de diep verdeelde EU zich opeens een eigen verdedigingsalliantie zal openbaren. Bestand tegen atoommacht Rusland en alle chaos die vanuit het Midden-Oosten en Noord-Afrika onze kant op komt.
Een alliantie zonder Verenigde Staten én zonder Groot-Brittannië neem ik aan. Want waarom zou je nog mensen en materieel opofferen aan een club die je heeft uitgeknepen bij de onderhandelingen om de EU te mogen verlaten.
Ik weet niet welke dromen en fantasieën er bezit nemen van onze Europese leiders en hun fans in de media, maar het ziet er niet goed uit. Ik mag hopen dat Macron, Merkel en de rest de hoogmoed achterwege laten om te denken af te kunnen zonder de Verenigde Staten.
En voor het journaille, dat voortdurend struikelt over het eigen dedain en de haat tegen Trump, heeft die ouwe Bob Woodward nog wel een paar wijze woorden: “Koel af en luister meer.”
Deze column werd eerder gepubliceerd op RTLZ.nl.
