De PvdA is ten dode opgeschreven. De partij heeft zijn historische functie vervuld. Proficiat. Maar nu kan de tent sluiten. Voor de verandering ga ik dit opiniestuk zo eenvoudig mogelijk houden. Dus, mensen van de PvdA (waar u ook bent en wat u ook doet), al die ‘analyses’, ‘evaluaties’ en ‘rapporten’ over de belabberde toestand in uw partij kunnen in één klap in de vuilnisbak (en nee, verandering van leider of standpunten is een gepasseerd station). Ik ga uitleggen waarom u geen toekomst meer heeft.
De ‘wereld van morgen’ behoort diegenen toe die initiatief nemen, bedrijven starten, ideeën ontwikkelen, idealen najagen of, dichtbij huis, de liefde voor hun medemens willen tonen. Mensen dus die hun lot, op wat voor manier dan ook, in eigen handen nemen, al of niet succesvol. Met een vreselijke spijker- en tuinbroekenterm is de samenleving waarin deze bezige burger zich manifesteert inmiddels betiteld als ‘doe-democratie’. Kernwaarde van de zich verspreidende ‘doe-democratie’ is dat het gezonder, leuker, bevredigender en opwindender is om iets zèlf tot stand te brengen, zèlf iets te creëren, zèlf een gebaar of geloof in elkaar te zetten, al is het, in het meest lugubere geval, een fragmentatiebom waarmee je heel veel medeburgers naar de andere wereld helpt. Ofwel, terrorisme is uiteindelijk ook een vorm van do-it-yourself.
Vrijwel elke partij in het Nederlandse politieke landschap heeft een gedachtegoed of ideologie die linksom of rechtsom aansluit, of kan aansluiten, op de ‘doe-democratie’. Bij CDA en SP (alsmede ChistenUnie en SGP) is dat barmhartig bezig zijn voor de gemeenschap. Bij de VVD is dat keihard werken voor je eigen portemonnee. Bij D66 is dat actief zijn in een belangenclub voor hoogbegaafden of creatiever onderwijs, dan wel lekker borrelen in een carrièretechnisch veelbelovende LinkedIn-groep. Bij GroenLinks is dat lokale krachten bundelen voor gezonder voedsel en duurzame energie. Bij de Partij voor de Dieren is dat onvermoeibaar actievoeren tegen de bio-industrie en thuis je verantwoorde maaltijden bereiden, waaraan geen één druppel dierenleed meer kleeft. Maar wat moet in hemelsnaam de PvdA met de ‘doe-democratie’? Is de essentie van die partij juist niet haar eindeloze regelzucht, het optuigen en in stand houden van een overheidsapparaat dat burgers tot niets verplicht en nul inspiratie biedt? Wat moet een PvdA-er’ doen als zijn enige hobby – de wél geïnspireerde medemens frustreren met regels, formulieren en loketten – geen enkel paar handen meer op elkaar krijgt?
Bovenstaand inzicht aangaande de ondergang van de sociaal democratie lijkt me doodeenvoudig te verwerven. Maar waarom lees ik ‘m nergens? Waarom lees ik almaar kortademige nietserigheid over alternatieve partijleiders, interne ruzies, tegenvallende peilingen en banengroei als electoraal redmiddel, zonder dat de kern – de PvdA is de natuurlijke bondgenoot geworden van de inspiratielozen – wordt geraakt? Omdat de oude media zich zèlf ook geen raad weten met de kakelverse contouren van de ‘doe-democratie’?
Tot slot: deze kijk op de PvdA als een uitstervende partij voor inspiratielozen leidt naar een andere, interessante observatie: dat de PvdA, samen met de al even consumentistisch ingestelde PVV, in een doodsstrijd is verwikkeld om de laatste paar kiezers die reflexmatig hun handje ophouden, overal ‘recht’ op menen te hebben en bij de eerste de beste tegenslag naar de overheid kijken om hun irritatie, onvrede, jaloezie of geldgebrek als sneeuw voor de zon te laten verdwijnen.
PS: auteur dezes is niet zelden inspiratieloos en lacht zich regelmatig een kriek om termen als ‘bezige burger’ en ‘doe-democratie’, maar moet vaststellen dat de samenleving nu eenmaal tendeert naar grenzeloos geloof in eigen kunnen.
