Voor Nederland (VNL) houdt op te bestaan, maar niet alle politici op populistisch rechts laten zich zo gemakkelijk wegtoveren. Zo is daar het inmiddels vertrokken VVD-Kamerlid die totaal onbekend was en waarvan dus niemand kon weten dat ze PVV-achtige standpunten had, maar die door een eenmalige oprisping toch kortstondig in de schijnwerpers stond: Ybeltje Berckmoes-Duindam. Ze heeft na haar eenmalige media-avontuur de smaak te pakken gekregen en laat binnenkort wederom van zich horen, zo vertelde ze afgelopen week in Café Weltschmerz. Ze werd er met alle egards ontvangen door VVD-gemeenteraadslid Sid Lukkassen.
Volgens Sid is Ybeltje “de meest controversiële politicus uit de vorige kabinetsperiode”. Hij wil weten hoe het Ybeltje is vergaan nu ze is gestopt met de politiek. Ybeltje meldt dat ze “een heel prettig leven” heeft. Ze is vooral blij dat ze niet meer naar het vragenuurtje hoeft en dat ze “het niet meer mee hoeft te maken.” Ze kan zich “tot de essentie beperken”. Wat die essentie precies is, wordt niet duidelijk, maar die ligt waarschijnlijk ergens voor haar neus. Ybeltje heeft een groot pak papier meegenomen en bladert er af en toe peinzend doorheen.
Ybeltje gaat haar memoires schrijven. Interviewer Sid denkt dat “sommige mensen beginnen te zweten als ze dat horen.” Maar er is goed nieuws: het boekje wordt dun. Sid denkt dat het door het dunne boekje kan lijken alsof Ybeltjes leven ook dun is, maar dat is volgens haar beslist niet het geval. Ybeltje heeft gewoon Marga Minco als voorbeeld. Die schreef ook een dun boekje.
Hoe de grote stapel papier voor Ybeltjes neus ooit een dun meesterwerk moet worden is nog niet helemaal duidelijk. Vooral omdat Ybeltje er nog niet helemaal uit is wat de essentie van haar verhaal wordt. Ybeltje wil vertellen waar je in verzeild raakt als je de politiek ingaat. Ze kwam “in een enorme machinerie” terecht. Ze dacht invloed uit te kunnen oefenen maar ze werd ingehaald “door de gekte van de dag”. Dit is codetaal dat Ybeltje ruim vier jaar lang niets bereikte. Net als dat het “prettige leven” dat ze nu leidt codetaal is voor wachtgeld.
Ybeltje denkt dat ze “een vreemde eet in de bijt” was. Ze liep geen borrels af en hoorde er daarom niet bij. Ybeltje wilde iets realiseren, maar volgens haar delven idealisten nu eenmaal het onderspit ten opzichte van carrièrepolitici. Waar haar idealisme precies uit bestaat, wordt in Café Weltschmerz niet duidelijk, behalve dat Ybeltje graag “problemen wil oplossen”. Ze zegt: “Ik heb maar heel beperkt wat kunnen doen. Zeker op mijn eigen portefeuille heb ik wél wat kunnen doen. (…) In die niche heb ik wel wat kunnen betekenen.” Wat dat was, vertelt ze ook al niet.
Anonieme VVD’ers vertellen mij schamper dat Ybeltje “in technische zin een portefeuille had”. In Café Weltschmerz geeft ze toe dat die ook steeds kleiner werd. Ze was namelijk niet politiek correct en werd daarom gemarginaliseerd. Dit noemt Ybeltje “de fractiecratie”: “In feite ben je gewoon een vertegenwoordiger van [je] partij en wat je er zelf van vindt, dat doet er niet zoveel toe.”
Laat die zin even op u inwerken. Ybeltje was in 2012 raadslid in Den Helder en stond laag op de kandidatenlijst. Toen deed Mark Rutte het plotseling goed bij de verkiezingen en zo werd Ybeltje verkozen. Ze miste echter het inzicht dat invloed krijgen tijd en moeite kost. Om invloedrijk te worden kun je het beste contacten aanknopen met anderen, maar daar had ze dan weer geen zin in. Nu gaat Ybeltje a la Marga Minco een boekje schrijven waarin ze uitlegt dat haar insteek toch heel logisch was.
Je ziet ze steeds meer: politici die niets bereiken en vervolgens als een klein kind beginnen te schreeuwen dat het gebrek aan resultaat aan anderen ligt. Ybeltje begrijpt niet dat ze – om te beginnen binnen haar eigen fractie – mensen van haar visie had moeten overtuigen, deed daar kennelijk geen enkele poging toe en geeft daar vervolgens de VVD de schuld van. Een boek waarin dat recht gepraat kan worden, moet wel een meesterwerk als dat van Marga Minco zijn.
Als we dan toch aan het schrijven zijn: misschien kan de VVD eens uitleggen hoe iemand als Ybeltje überhaupt ooit op de kandidatenlijst verzeild kon raken. En ook wat dat zegt over de VVD’ers die sinds drie maanden onzichtbaar volksvertegenwoordiger zitten te wezen.
